Quranı kim və nə vaxt yazdı?

Quranın sözləri Məhəmməd peyğəmbərə nazil edildiyi, ilk müsəlmanlar tərəfindən yaddaşlara yazıldığı və yazıçılar tərəfindən yazıldığı kimi toplanmışdır.

Məhəmməd peyğəmbərin nəzarəti altında
Quran nazil edildiyi kimi, Məhəmməd peyğəmbər onun yazıldığına əmin olmaq üçün xüsusi tədbirlər görmüşdür. Məhəmməd peyğəmbərin özü nə oxuya, nə də yaza bilməsə də, ayələri şifahi şəkildə diktə etdi və yazıçılara, mövcud olan hər hansı bir materiala vəhyi yazmağı əmr etdi: ağac budaqları, daşlar, dəri və sümüklər. Sonra alimlər yazılarını Peyğəmbərə oxuyardılar, səhvlərini yoxlayardılar. Açılan hər yeni ayə ilə Məhəmməd peyğəmbər böyüməkdə olan mətnlərin içərisinə yerləşdirilməsini diktə etdi.

Məhəmməd peyğəmbər vəfat edəndə Quran tamamilə yazılmışdı. Ancaq kitab şəklində deyildi. Peyğəmbər səhabələrinin ixtiyarında olan müxtəlif vərəqlərdə və materiallarda qeydə alınıb.

Xəlifə Əbu Bəkrin rəhbərliyi altında
Məhəmməd peyğəmbərin vəfatından sonra bütün Quran ilk müsəlmanların qəlbində xatırlanmağa davam etdi. Yüzlərlə Peyğəmbərin ilk səhabələri bütün vəhyi əzbər bildilər və müsəlmanlar hər gün mətnin böyük hissələrini yaddaşlardan oxudular. İlk müsəlmanların da bir çoxu müxtəlif materiallarda qeyd olunan Quranın şəxsi nüsxələrini yazmışdılar.

Hicradan 632 il sonra (e.ə. XNUMX) bu müsəlman alimlərin və erkən dindarların çoxu Yamama döyüşündə öldürüldü. Camaat yoldaşlarının itkisi üçün yas tutsa da, Qurani-Kərimin uzunmüddətli qorunması barədə narahat olmağa başladılar. Allahın kəlmələrinin bir yerə toplanacağını və saxlanılacağını başa düşən xəlifə Əbu Bəkr, Quran səhifələrini yazan bütün insanları bir yerə doldurmağı əmr etdi. Layihə Məhəmməd peyğəmbərin əsas alimlərindən biri Zeyd bin Sabit tərəfindən təşkil edilmiş və nəzarət edilmişdir.

Bu müxtəlif yazılı səhifələrdən Quranın tərtib edilməsi prosesi dörd mərhələdə aparılmışdır:

Zeyd bin Sabit hər ayəni öz yaddaşı ilə yoxladı.
Ömər ibn Xəttab hər ayəni təsdiq etmişdir. İkisi də bütün Quranı əzbərlədilər.
İki etibarlı şahid, ayələrin Məhəmməd peyğəmbərin hüzurunda yazıldığını ifadə etməli idi.
Doğrulanmış yazılı ayələr digər səhabələrin kolleksiyaları ilə birlikdə toplanmışdır.
Birdən çox mənbədən çarpaz yoxlama və yoxlama üsulu çox diqqətlə qəbul edilmişdir. Məqsəd bütün cəmiyyətin yoxlaya, təsdiqlədiyi və ehtiyac duyulduqda bir qaynaq olaraq istifadə edə biləcəyi mütəşəkkil bir sənəd hazırlamaq idi.

Quranın bu tam mətni Əbu Bəkrin əlində idi və sonrakı xəlifə Umar ibn Xəttabın ixtiyarına verildi. Ölümündən sonra, qızı Hafsaya (o da Məhəmməd peyğəmbərin dul qaldığı) verildi.

Xəlifə Usman bin Affanın rəhbərliyi altında
İslam Ərəbistan yarımadasında yayılmağa başladıqda, fars və Bizans kimi uzaqdan İslam dininə daha çox insan daxil oldu. Bu yeni müsəlmanların çoxu ərəb dilində deyildilər və ya Məkkə və Mədinə qəbilələrindən bir qədər fərqli bir ərəbcə tələffüz etdilər. İnsanlar hansı tələffüzlərin ən doğru olduğunu müzakirə etməyə başladılar. Xəlifə Usman bin Affan, Quran tilavətinin standart bir tələffüz olmasını təmin etmək üçün onu öz üzərinə götürdü.

İlk addım Quranın əsl, tərtib edilmiş surətini Həfsədən götürmək idi. Əsl nüsxənin transkripsiyasını aparmaq və fəsillərin (surə) ardıcıllığını təmin etmək üçün erkən müsəlman alimlərdən ibarət komitə tapşırıldı. Bu mükəmməl nüsxələr tamamlandıqda Usman bin Affan, qalan bütün tərcümələrin silinməsini əmr etdi ki, Quranın bütün nüsxələri ssenaridə eyni olsun.

Bu gün dünyada mövcud olan bütün Koranlar Məhəmməd peyğəmbərin ölümündən iyirmi il sonra tamamlanan Uthmani versiyası ilə eynidır.

Sonradan ərəb olmayanların oxumasını asanlaşdırmaq üçün ərəb yazısında bəzi kiçik irəliləyişlər edildi (diakritik nöqtələr və işarələr əlavə edildi). Ancaq Quranın mətni əvvəlki kimi qalıb.