Müqəddəs Teresanın cəhənnəm görüntüsündən sonra dedikləri
Əsrinin qabaqcıl yazıçılarından biri olan Avila'nın Müqəddəs Tereza, sağlığında, cəhənnəmə düşmək imtiyazı ilə Tanrıdan idi. Cəhənnəmin dərinliklərində gördüklərini və hiss etdiklərini "Tərcümeyi-hal" ında belə təsvir edir.
“Bir gün namazda özümü tapmaqla birdən bədənimi və ruhumu cəhənnəmə apardım. Tanrının cinlərin mənim üçün hazırladığı yeri görməyimi istədiyini və həyatımı dəyişdirməsəm, düşəcəyim günahlara layiq olacağımı başa düşdüm. Neçə il yaşamalıyam, cəhənnəm dəhşətini heç vaxt unuda bilmirəm.
Bu əzab yerinə giriş mənə aşağı və qaranlıq bir növ soba kimi görünürdü. Torpaq zəhərli sürünənlərlə dolu dəhşətli palçıqdan başqa bir şey deyildi və dözülməz bir qoxu var idi.
Ruhumda bir atəş hiss etdim, bunun içində təbiəti və vücudumu təsvir edə biləcək sözlər yoxdur, eyni zamanda ən vəhşicəsinə əzab çəkənlərin. Həyatımda çəkdiyim böyük əzablar cəhənnəmdə yaşananlara nisbətən heç bir şey deyildir. Üstəlik, ağrıların sonsuz və heç bir rahatlama verməyəcəyi fikri dəhşətimi tamamladı.
Bədənin bu işgəncələri ruhla müqayisə edilə bilməz. Ürəyimdə o qədər həssas və eyni zamanda o qədər çarəsiz və o qədər acınacaqlı bir kədər hiss etdim ki, boş yerə onu təsvir etməyə çalışacağam. Ölüm dərdini hər an çəkdiyini söyləyərək az deyərdim.
Heç vaxt cəhənnəmin ən pis hissəsi olan bu daxili atəş və bu çarəsizlik haqqında bir fikir vermək üçün uyğun bir ifadə tapa bilməyəcəyəm.
O dəhşətli yerdə bütün təsəlli ümidləri sönür; insan vəba verən bir nəfəs alır: boğulmuş hiss edir. Heç bir işıq şüası yoxdur: qaranlıqdan başqa bir şey yoxdur, amma müəmma, işıqlandıracaq bir işıq olmasa da, görməyin nə qədər məkrli və ağrılı ola biləcəyini görürük.
Sizi inandıra bilərəm ki, cəhənnəm haqqında söylənilən hər şey, cinlərin lənətə gələni əziyyətə saldığı müxtəlif işgəncə və işgəncə kitablarında oxuduqlarımız həqiqətlə müqayisədə heç bir şey deyil; bir insanın portreti ilə insanın özü arasında eyni fərq var.
Bu dünyada yanmaq cəhənnəmdə hiss etdiyim o atəşə nisbətən çox azdır.
Cəhənnəmə edilən bu qorxulu ziyarətdən təxminən altı il keçdi və mən onu təsvir edərək, hələ də elə bir dəhşətə qapıldığımı hiss edirəm ki, qanım damarlarımda donur. Sınaqlarımın və əzablarımın arasında bu xatirəni tez-tez xatırlayıram və sonra insanın bu dünyada nə qədər əziyyət çəkə biləcəyi mənə gülmək kimi gəlir.
Elə isə sonsuza qədər mübarək olun, ay Tanrım, çünki cəhənnəmi ən həqiqi mənada yaşamağınıza səbəb oldunuz və bununla da mənə gətirib çıxara biləcək hər şey üçün ən dərin qorxunu yaşatdınız. "