Γιατί οι Βουδιστές αποφεύγουν την προσκόλληση;

Η αρχή της μη προσκόλλησης είναι το κλειδί για την κατανόηση και την εξάσκηση του Βουδισμού, αλλά όπως τόσες πολλές έννοιες σε αυτή τη θρησκευτική φιλοσοφία, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και ακόμη και να αποθαρρύνει τους νεοφερμένους.

Μια τέτοια αντίδραση είναι κοινή μεταξύ των ανθρώπων ειδικά στη Δύση όταν αρχίζουν να εξερευνούν τον Βουδισμό. Εάν αυτή η φιλοσοφία υποτίθεται ότι αφορά τη χαρά, αναρωτιούνται, γιατί χρειάζεται τόσος χρόνος για να πούμε ότι η ζωή είναι γεμάτη με βάσανα (dukkha), ότι η μη προσκόλληση είναι ένας στόχος και ότι η αναγνώριση του κενού (shunyata) είναι ένα βήμα προς τη φώτιση;

Ο Βουδισμός είναι πραγματικά μια φιλοσοφία χαράς. Ένας λόγος για τη σύγχυση μεταξύ των νεοφερμένων είναι το γεγονός ότι οι βουδιστικές έννοιες προέρχονται από τη σανσκριτική γλώσσα, οι λέξεις της οποίας δεν μεταφράζονται πάντα εύκολα στα αγγλικά. Ένα άλλο είναι το γεγονός ότι το προσωπικό πλαίσιο αναφοράς για τους Δυτικούς είναι πολύ, πολύ διαφορετικό από αυτό των ανατολικών πολιτισμών.

Βασικό πακέτο: Η αρχή της μη προσκόλλησης στον Βουδισμό
Οι τέσσερις ευγενείς αλήθειες είναι το θεμέλιο του Βουδισμού. Παραδόθηκαν από τον Βούδα ως μονοπάτι προς τη νιρβάνα, μια μόνιμη κατάσταση χαράς.
Αν και οι Ευγενείς Αλήθειες δηλώνουν ότι η ζωή είναι βάσανα και η προσκόλληση είναι μία από τις αιτίες αυτού του πόνου, αυτές οι λέξεις δεν είναι ακριβείς μεταφράσεις των αρχικών σανσκριτικών όρων.
Η λέξη dukkha θα ήταν καλύτερα να μεταφραστεί ως «δυσαρέσκεια» παρά ως ταλαιπωρία.
Δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση της λέξης upadana, η οποία αναφέρεται ως συνημμένο. Η ιδέα τονίζει ότι η επιθυμία να προσκολλώνται σε πράγματα είναι προβληματική, όχι ότι πρέπει να εγκαταλείψει ό,τι αγαπά.
Η παραίτηση από την αυταπάτη και την άγνοια που τροφοδοτούν την ανάγκη για προσκόλληση μπορεί να βοηθήσει στον τερματισμό του πόνου. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του Noble Eightfold Path.
Για να κατανοήσετε την έννοια της μη προσκόλλησης, θα χρειαστεί να κατανοήσετε τη θέση της μέσα στο γενικό πλαίσιο της βουδιστικής φιλοσοφίας και πρακτικής. Οι βασικές αρχές του Βουδισμού είναι γνωστές ως οι Τέσσερις Ευγενείς Αλήθειες.

Τα βασικά του Βουδισμού
Η πρώτη ευγενής αλήθεια: η ζωή είναι «βάσανο»

Ο Βούδας δίδαξε ότι η ζωή όπως τη γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή είναι γεμάτη βάσανα, η πιο κοντινή αγγλική μετάφραση της λέξης dukkha. Αυτή η λέξη έχει πολλές έννοιες, συμπεριλαμβανομένης της «δυσαρέσκειας», που είναι ίσως μια ακόμη καλύτερη μετάφραση από το «βάσανο». Το να πούμε ότι η ζωή υποφέρει με τη βουδιστική έννοια σημαίνει ότι όπου κι αν πάμε, μας ακολουθεί μια αόριστη αίσθηση ότι τα πράγματα δεν είναι πολύ σωστά, όχι σωστά. Η αναγνώριση αυτής της δυσαρέσκειας είναι αυτό που οι Βουδιστές αποκαλούν την πρώτη ευγενή αλήθεια.

Ωστόσο, είναι πιθανό να γνωρίζουμε τον λόγο αυτής της ταλαιπωρίας ή δυσαρέσκειας και προέρχεται από τρεις πηγές. Πρώτον, είμαστε δυσαρεστημένοι επειδή δεν καταλαβαίνουμε πραγματικά την αληθινή φύση των πραγμάτων. Αυτή η σύγχυση (avidya) μεταφράζεται τις περισσότερες φορές ως άγνοια και το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι αγνοούμε τη διασύνδεση όλων των πραγμάτων. Ας φανταστούμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχει ένα «εγώ» ή ένα «εγώ» που υπάρχει ανεξάρτητα και χωριστά από όλα τα άλλα φαινόμενα. Αυτή είναι ίσως η κεντρική παρανόηση που εντόπισε ο Βουδισμός και είναι υπεύθυνη για τους επόμενους δύο λόγους ταλαιπωρίας.

Η δεύτερη ευγενής αλήθεια: εδώ είναι οι λόγοι για τα βάσανά μας
Η αντίδρασή μας σε αυτή την εσφαλμένη αντίληψη σχετικά με τη χωριστότητά μας στον κόσμο οδηγεί σε προσκόλληση/προσκόλληση ή αποστροφή/μίσος. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η σανσκριτική λέξη για την πρώτη έννοια, upadana, δεν έχει ακριβή μετάφραση στα αγγλικά. Η κυριολεκτική του σημασία είναι "καύσιμο", αν και συχνά μεταφράζεται ως "προσκόλληση". Ομοίως, η σανσκριτική λέξη για την αποστροφή/μίσος, devesha, επίσης δεν έχει κυριολεκτική αγγλική μετάφραση. Αυτά τα τρία προβλήματα μαζί – άγνοια, προσκόλληση/προσκόλληση και αποστροφή – είναι γνωστά ως Τρία Δηλητήρια και η αναγνώρισή τους αποτελεί τη Δεύτερη Ευγενή Αλήθεια.

Η τρίτη ευγενής αλήθεια: είναι δυνατόν να σταματήσουμε τον πόνο
Ο Βούδας δίδαξε επίσης ότι είναι δυνατόν να μην υποφέρεις. Αυτό είναι κεντρικό στη χαρούμενη αισιοδοξία του Βουδισμού: η αναγνώριση ότι είναι δυνατή η διακοπή του dukkha. Αυτό επιτυγχάνεται με την παραίτηση από την αυταπάτη και την άγνοια που τροφοδοτούν την προσκόλληση/προσκόλληση και την αποστροφή/μίσος που κάνουν τη ζωή τόσο ανεκπλήρωτη. Η παύση αυτού του πόνου έχει ένα όνομα που είναι αρκετά γνωστό σε όλους σχεδόν: νιρβάνα.

Η Τέταρτη Ευγενής Αλήθεια: Αυτός είναι ο δρόμος για τον τερματισμό του πόνου
Τέλος, ο Βούδας δίδαξε μια σειρά από πρακτικούς κανόνες και μεθόδους για τη μετάβαση από μια κατάσταση άγνοιας/προσκόλλησης/αποστροφής (dukkha) σε μια μόνιμη κατάσταση χαράς/ικανοποίησης (νιρβάνα). Μεταξύ των μεθόδων είναι το περίφημο Eight-Fold Path, μια σειρά από πρακτικές συστάσεις για τη ζωή, που έχουν σχεδιαστεί για να μετακινούν τους ασκούμενους στην πορεία προς τη νιρβάνα.

Η αρχή της μη προσκόλλησης
Η μη προσκόλληση, επομένως, είναι πραγματικά ένα αντίδοτο στο πρόβλημα προσκόλλησης/προσκόλλησης που περιγράφεται στη Δεύτερη Ευγενή Αλήθεια. Εάν η προσκόλληση / η προσκόλληση είναι προϋπόθεση για να βρεθεί η ζωή ανεκπλήρωτη, είναι λογικό ότι η μη προσκόλληση είναι μια κατάσταση που ευνοεί την ικανοποίηση από τη ζωή, μια κατάσταση νιρβάνα.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η βουδιστική συμβουλή δεν είναι να αποσπαστείτε από ανθρώπους στη ζωή ή τις εμπειρίες, αλλά απλώς να αναγνωρίσετε τη μη προσκόλληση που είναι εγγενής στην αρχή. Αυτή είναι μια αρκετά βασική διαφορά μεταξύ της βουδιστικής και άλλων θρησκευτικών φιλοσοφιών. Ενώ άλλες θρησκείες προσπαθούν να φτάσουν σε μια ορισμένη κατάσταση χάριτος μέσω σκληρής δουλειάς και ενεργητικής αποκήρυξης, ο Βουδισμός διδάσκει ότι είμαστε εγγενώς χαρούμενοι και ότι είναι απλώς να εγκαταλείψουμε και να εγκαταλείψουμε τις λανθασμένες συνήθειες και προκαταλήψεις μας, ώστε να μπορέσουμε να βιώσουμε την ουσιαστική ζωή του Φο αυτό είναι μέσα σε όλους μας.

Όταν απορρίπτουμε την ψευδαίσθηση ότι έχουμε ένα «εγώ» που υπάρχει χωριστά και ανεξάρτητα από άλλους ανθρώπους και φαινόμενα, ξαφνικά αναγνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει ανάγκη να απομακρυνθούμε, γιατί πάντα ήμασταν διασυνδεδεμένοι με όλα τα πράγματα ανά πάσα στιγμή.

Ο δάσκαλος του Ζεν, John Daido Loori, δηλώνει ότι η μη προσκόλληση πρέπει να νοείται ως ενότητα με όλα τα πράγματα:

«Στη βουδιστική άποψη, η μη προσκόλληση είναι ακριβώς το αντίθετο του χωρισμού. Για να έχεις προσκόλληση χρειάζεσαι δύο πράγματα: το πράγμα με το οποίο δένεσαι και το άτομο που προσκολλάται. Στη μη προσκόλληση από την άλλη, υπάρχει ενότητα. Υπάρχει ενότητα γιατί δεν υπάρχει τίποτα για να προσκολληθείς. Εάν έχετε γίνει ένα με ολόκληρο το σύμπαν, δεν υπάρχει τίποτα έξω από εσάς, οπότε η έννοια της προσκόλλησης γίνεται παράλογη. Ποιος θα κολλήσει σε τι; "
Το να ζούμε χωρίς προσκόλληση σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε ότι δεν υπήρχε ποτέ κάτι για να προσκολληθούμε ή να προσκολληθούμε εξαρχής. Και για όσους μπορούν πραγματικά να το αναγνωρίσουν, είναι πραγματικά μια κατάσταση χαράς.