a homilía completa do papa Francisco ao extraordinario Urbi et Orbi

"Cando chegue a noite" (Mc 4:35). A pasaxe do Evanxeo que acabamos de escoitar comeza así. Xa leva noite dende hai semanas. Unha densa escuridade concentrouse nas nosas prazas, nas nosas rúas e nas nosas cidades; fíxose cargo das nosas vidas, enchéndoo todo cun silencio ensordecedor e un baleiro angustiante, que o detén todo ao pasar; sentímolo no aire, notamos nos xestos das persoas, as súas miradas regalan. Atopámonos con medo e perdidos. Do mesmo xeito que os discípulos do evanxeo, unha tormenta inesperada e turbulenta colleunos desprevenidos. Decatámonos de que estamos no mesmo barco, todos fráxiles e desorientados, pero ao mesmo tempo importantes e necesarios, todos chamados a remar xuntos, cada un de nós necesita consolar ao outro. Neste barco ... somos todos nós. Igual que aqueles discípulos, que falaban ansiosos cunha soa voz, dicindo "Estamos morrendo" (v. 38),

É doado recoñecernos nesta historia. O que é máis difícil de entender é a actitude de Xesús. Aínda que os seus discípulos están bastante alarmados e desesperados, está na popa, na parte do barco que afunde primeiro. E que fai? A pesar da treboada, dorme profundamente, confiando no Pai; esta é a única vez nos evanxeos que vemos a Xesús durmindo. Cando esperta, despois de calmar o vento e as augas, vólvese cara aos discípulos cunha voz de reproche: "Por que tes medo? Non tes fe? "(V. 40).

Intentemos entendelo. En que consiste a falta de fe dos discípulos, en contraste coa confianza de Xesús? Non pararan de crer nel; de feito, convidárono. Pero vexamos como lle chaman: "Mestre, non che importa se perecemos?" (v. 38). Non che importa: pensan que a Xesús non lles interesa, non lles importa. Unha das cousas que máis nos doe a nós e ás nosas familias cando escoitamos a xente dicir: "¿Non se preocupan por min?" É unha frase que doe e desata tormentas nos nosos corazóns. Tamén sacudira a Xesús porque el, máis que ninguén, se preocupa por nós. De feito, unha vez que o convidaron, salva aos seus discípulos do seu desánimo.

A tormenta expón a nosa vulnerabilidade e descubre esas falsas e superfluas certezas arredor das cales construímos os nosos programas diarios, os nosos proxectos, os nosos hábitos e prioridades. Móstranos como permitimos que as cousas que nutren, sosteñan e fortalecen as nosas vidas e comunidades sexan aburridas e débiles. A tormenta deixa ao descuberto todas as nosas ideas preenvasadas e o esquecemento do que alimenta as almas do noso pobo; todos eses intentos que nos anestesian con formas de pensar e de actuar que presuntamente "nos salvan", pero no seu canto resultan incapaces de contactar coas nosas raíces e manter viva a memoria dos que nos precederon. Privámonos dos anticorpos que necesitamos para afrontar as adversidades.

Nesta tormenta caeu a fachada deses estereotipos cos que camuflabamos os nosos egos, sempre preocupados pola nosa imaxe, descubrindo unha vez máis esa (bendita) pertenza común, da que non podemos ser privados: a nosa pertenza como irmáns.

"Por que tes medo? Non tes fe? “Señor, a túa palabra desta noite aféctanos e afecta a todos nós. Neste mundo, ao que amas máis ca nós, avanzamos a unha velocidade vertixinosa, sentíndonos poderosos e capaces de facer calquera cousa. Cobizosos de lucro, deixámonos levar polas cousas e atraímos as présas. Non nos paramos no teu reproche contra nós, non nos sacudiron as guerras nin as inxustizas de todo o mundo nin escoitamos o berro dos pobres ou do noso planeta enfermo. Seguimos independentemente, pensando que estaríamos sans nun mundo enfermo. Agora que estamos nun mar tormentoso, implorámosche: "¡Esperta, Señor!"

"Por que tes medo? Non tes fe? “Señor, estás chamándonos, chamándonos á fe. O que non é tanto crer que existes, senón chegar a ti e confiar en ti. Esta Coresma resoa de urxencia: "Convértete!", "Volve a min con todo o teu corazón" (Xoel 2:12). Estás chamándonos para tomar este momento de proba como un momento de elección. Non é o momento do teu xuízo, senón do noso xuízo: un tempo para escoller o que importa e o que pasa, un tempo para separar o necesario do que non. É hora de recuperar as nosas vidas no que respecta a ti, Señor e outros. Podemos buscar moitos compañeiros exemplares para a viaxe, que, aínda que asustados, reaccionaron dando a vida. Esta é a forza do Espírito derramada e moldeada nunha negación valente e xenerosa. É a vida no Espírito a que pode redimir, mellorar e demostrar como as nosas vidas están entrelazadas e apoiadas por persoas comúns - moitas veces esquecidas - que non aparecen nos titulares de xornais e revistas nin nas grandes pasarelas do último programa, pero que sen dúbida, nestes días están escribindo os acontecementos definitorios do noso tempo: médicos, enfermeiros, empregados de supermercados, limpadores, coidadores, proveedores de transportes, forzas da orde e voluntarios, voluntarios, sacerdotes, relixiosos e tantas outras persoas que entenderon que consegue a salvación só. Ante tanto sufrimento, onde se avalía o auténtico desenvolvemento dos nosos pobos, experimentamos a oración sacerdotal de Xesús: "Que todos sexan un" (Xn 17:21). Cantas persoas cada día exercen paciencia e ofrecen esperanza, coidando de non sementar o pánico senón unha responsabilidade compartida. Cantos pais, nais, avós e profesores amosan aos nosos fillos, con pequenos xestos diarios, como afrontar e facer fronte a unha crise axustando as súas rutinas, mirando cara arriba e animando á oración. Cantos rezan, ofrecen e interceden polo ben de todos. Oración e servizo silencioso: estas son as nosas armas vencedoras.

"Por que tes medo? Non tes fe "? A fe comeza cando nos damos conta de que necesitamos a salvación. Non somos autosuficientes; só os fundadores: necesitamos ao Señor, como os antigos navegantes precisaban as estrelas. Invitamos a Xesús aos barcos da nosa vida. Entregámoslle os nosos medos para que os conquiste. Como os discípulos, experimentaremos que con el a bordo non haberá naufraxio. Porque esta é a forza de Deus: converter todo o que nos pasa en cousas boas, incluso malas. Trae serenidade ás nosas treboadas, porque con Deus a vida nunca morre.

O Señor pídenos e, no medio da nosa treboada, invítanos a espertar e poñer en práctica esa solidariedade e esperanza capaces de dar forza, apoio e sentido a estas horas nas que todo semella vacilar. O Señor esperta para espertar e revivir a nosa fe de Pascua. Temos unha áncora: coa súa cruz salvámonos. Temos un temón: coa súa cruz fomos redimidos. Temos unha esperanza: coa súa cruz fomos curados e abrazados para que nada e ninguén nos separe do seu amor redentor. No medio do illamento, cando padecemos a falta de tenrura e a posibilidade de atoparnos e experimentamos a perda de tantas cousas, escoitamos unha vez máis o anuncio que nos salva: El resucitou e vive do noso lado. O Señor pídenos desde a súa cruz que redescubramos a vida que nos espera, que miremos cara a quen nos mira, que fortaleza, recoñeza e favorece a graza que vive dentro de nós. Non apagemos a chama vacilante (véxase Is 42: 3) que nunca vacila e que a esperanza se reavive.

Abrazar a súa cruz significa atopar a coraxe de abrazar todas as dificultades do tempo presente, abandonando por un momento o noso entusiasmo polo poder e as propiedades para deixar espazo á creatividade que só o Espírito é capaz de inspirar. Significa atopar o valor para crear espazos onde todos poidan recoñecer que son chamados e permitir novas formas de hospitalidade, fraternidade e solidariedade. Coa súa cruz salvámonos para abrazar a esperanza e deixala fortalecer e apoiar todas as medidas e todas as formas posibles de axudarnos a protexernos a nós mesmos e aos demais. Abrazar ao Señor para abrazar a esperanza: esta é a forza da fe, que nos libera do medo e nos dá esperanza.

"Por que tes medo? Non tes fe "? Queridos irmáns, desde este lugar que fala da sólida fe de Pedro, esta noite gustaríame confiarvos a vós todos ao Señor, por intercesión de María, Saúde do Pobo e Estrela do mar tormentoso. Dende esta columnata que abraza Roma e o mundo enteiro, que a bendición de Deus descenda sobre vós como un consolador abrazo. Señor, bendiga o mundo, deas saúde aos nosos corpos e console o noso corazón. Pídesnos que non teñamos medo. Con todo, a nosa fe é débil e temos medo. Pero ti, Señor, non nos deixarás a mercé da tormenta. Díganos de novo: "Non teñas medo" (Mt 28: 5). E nós, xunto con Pedro, "proxectamos sobre ti todas as nosas ansiedades para que te preocupes por nós" (cf. 1 Pt 5: 7).