Versos budistas para cantar antes de comer
Todas as escolas do budismo teñen rituais que inclúen comida. Por exemplo, a práctica de dar comida a monxes mendigos comezou durante a vida do Buda histórico e continúa hoxe. Pero e a comida que comemos nós mesmos? Cal é o equivalente budista de "dicir graza"?
Cantar zen: Gokan-no-ge
Hai varios cantos que se fan antes e despois das comidas para expresar agradecemento. Gokan-no-ge, as "Cinco reflexións" ou "Cinco recordos", é da tradición zen.
En primeiro lugar, reflexionemos sobre o noso traballo e o esforzo dos que nos trouxeron esta comida.
En segundo lugar, somos conscientes da calidade das nosas accións ao recibir esta comida.
En terceiro lugar, o máis esencial é a práctica da atención plena, que nos axuda a transcender a avaricia, a ira e o delirio.
En cuarto lugar, apreciamos este alimento que apoia a boa saúde do noso corpo e mente.
En quinto lugar, para continuar coa nosa práctica para todos os seres, aceptamos esta oferta.
A tradución anterior é a forma en que se canta na miña sangha, pero hai varias variacións. Vexamos este verso dunha liña cada vez.
En primeiro lugar, reflexionemos sobre o noso traballo e o esforzo dos que nos trouxeron esta comida.
Esta liña tradúcese a miúdo como "Reflexionemos sobre o esforzo que nos trouxo esta comida e consideremos como chega". Esta é unha expresión de gratitude. A palabra pali traducida como "gratitude", katannuta, significa literalmente "saber o que se fixo". En particular, está a recoñecer o que se fixo no seu propio beneficio.
A comida, por suposto, non medrou e non se cociñou por si mesma. Hai cociñeiros; hai labregos; hai comestibles; hai transporte. Se pensas en cada man e transacción entre unha semente de espinaca e pasta de primavera no teu prato, decátaste de que este alimento é a culminación de innumerables traballos. Se engades a todos os que tocaron a vida dos cociñeiros, agricultores, ultramarinos e camioneiros que fixeron posible esta primavera, de súpeto a túa comida convértese nun acto de comuñón cunha gran cantidade de xente no pasado, presente e futuro. Dálles a súa gratitude.
En segundo lugar, somos conscientes da calidade das nosas accións ao recibir esta comida.
Reflexionamos sobre o que outros fixeron por nós. Que facemos polos demais? Estamos tirando do noso peso? Explótase este alimento apoiándonos? Esta frase ás veces tamén se traduce "Cando recibimos este alimento, consideramos se a nosa virtude e a nosa práctica o merecen".
En terceiro lugar, o máis esencial é a práctica da atención plena, que nos axuda a transcender a avaricia, a ira e o delirio.
A cobiza, a ira e o engano son os tres velenos que cultivan o mal. Coa nosa comida debemos ter especial coidado de non ser gananciosos.
En cuarto lugar, apreciamos este alimento que apoia a boa saúde do noso corpo e mente.
Lembramos que comemos para apoiar a nosa vida e saúde, non para gozar do pracer sensorial. (Aínda que, por suposto, se a túa comida ten bo gusto, está ben saboreala conscientemente.)
En quinto lugar, para continuar coa nosa práctica para todos os seres, aceptamos esta oferta.
Lembrámonos dos nosos votos de bodhisattva para levar á iluminación a todos os seres.
Cando as cinco reflexións se cantan antes dunha comida, estas catro liñas engádense despois da quinta reflexión:
O primeiro bocado é cortar todas as decepcións.
O segundo bocado é ter a mente limpa.
A terceira mordida é salvar a todos os seres sensibles.
Que espertemos xuntos con todos os seres.
Unha canción da comida Theravada
Theravada é a escola máis antiga do budismo. Este canto de Theravada tamén é un reflexo:
Reflexionando con sabedoría, non uso este alimento para divertirse, non para o pracer, non para engordar, non para embelecer, senón só para o mantemento e alimentación deste corpo, para mantelo san, para axudar coa vida espiritual;
Pensando así, satisfarei a fame sen comer demasiado, para poder seguir vivindo sen reparos e a gusto.
A segunda nobre verdade ensina que a causa do sufrimento (dukkha) é o desexo ou a sede. Buscamos constantemente algo fóra de nós para facernos felices. Pero por moi exitosos que sexamos, nunca estamos satisfeitos. É importante non ser codicioso pola comida.
Un canto á comida da escola de Nichiren
Este canto budista Nichiren reflicte un enfoque máis devocional do budismo.
Os raios do sol, a lúa e as estrelas que alimentan o noso corpo e os cinco grans da terra que alimentan os nosos espíritos son agasallos do Buda Eterno. Incluso unha pinga de auga ou un gran de arroz non é máis que o resultado dun traballo meritorio e duro. Que esta comida nos axude a manter a saúde no corpo e a mente e a defender as ensinanzas do Buda de pagar os Catro Favores e levar a cabo a pura conduta de servir aos demais. Nam Myoho Renge Kyo. Itadakimasu.
"Pagar os catro favores" na escola de Nichiren é pagar a débeda que temos cos nosos pais, todos os seres sensibles, os nosos gobernantes nacionais e os Tres Tesouros (o Buda, o Dharma e o Sangha). "Nam Myoho Renge Kyo" significa "devoción á Lei Mística do Sutra do Loto", que é o fundamento da práctica de Nichiren. "Itadakimasu" significa "Recibo" e é unha expresión de gratitude para todos aqueles que contribuíron á preparación da comida. En Xapón, tamén se usa para significar algo así como "Comemos!"
Gratitude e reverencia
Antes da súa iluminación, o Buda histórico debilitouse co xaxún e outras prácticas ascéticas. Entón unha moza ofreceulle unha cunca de leite, que bebeu. Fortalecido, sentou baixo unha árbore bodhi e comezou a meditar e, deste xeito, acadou a iluminación.
Desde o punto de vista budista, comer é algo máis que alimento. É unha interacción con todo o universo fenomenal. É un agasallo que se nos deu a través do traballo de todos os seres. Prometemos ser dignos do agasallo e traballar en beneficio dos demais. A comida recíbese e cómese con gratitude e reverencia.