Ntiaj Teb Kev Ntseeg: Leej twg yog Mauxes?

Ib tug ntawm cov neeg uas paub zoo tshaj plaws hauv kev cai dab qhuas suav tsis txheeb, Mauxes kov yeej nws txoj kev ntshai thiab kev tsis txaus ntseeg kom coj cov neeg Ixayees tawm ntawm Iyiv kev ua cev qhev thiab mus rau thaj av uas tau cog lus tseg ntawm cov neeg Ixayees. Nws yog ib tug yaj saub, ib tug intermediary rau cov neeg Ixayees tawm tsam los ntawm lub ntiaj teb no pagan mus rau ib tug monotheistic ntiaj teb no thiab ntau yam ntxiv.

Lub ntsiab lus ntawm lub npe
Nyob rau hauv Henplais, Mauxes yeej yog Moshe (masha), uas yog los ntawm cov lus qhia “rub tawm” lossis “rub tawm” thiab hais txog thaum nws tau dim ntawm dej hauv Khiav Dim 2: 5-6 los ntawm Falau tus ntxhais.

Kev ua tiav tseem ceeb
Muaj ntau yam xwm txheej tseem ceeb thiab txuj ci tseem ceeb uas yog vim Mauxes, tab sis qee qhov loj tshaj suav nrog:

Tshem cov Yixayee tawm ntawm kev ua qhev hauv tebchaws Iziv
Coj cov Yixayee hla tebchaws moj sab qhua thiab mus rau hauv lub tebchaws Ixayees
Sau tag nrho Torah (Chivkeeb, Khiav Dim, Leviticus, Numbers thiab Kevcai)
Ua tib neeg kawg nkaus kom muaj kev sib raug zoo nrog Vajtswv

Nws yug los thiab thaum yau
Mauxes yug hauv xeem Levi hauv Amram thiab Yocheved thaum lub sijhawm Iyiv raug tsim txom tawm tsam cov Yixayee nyob rau lub sijhawm thib ob ntawm lub xyoo pua XNUMX BC. Nws muaj ib tug muam hlob, Miriam, thiab ib tug tij laug, Aharon (Aaron. ). Lub sijhawm no, Ramesses II yog Falaus ntawm Iyiv thiab tau txiav txim siab tias txhua tus txiv neej cov menyuam yug los rau cov neeg Yudais yuav tsum raug tua.

Tom qab peb lub hlis ntawm kev sim zais tus menyuam mos, hauv kev sim cawm nws tus tub, Yocheved muab Mauxes tso rau hauv lub pob tawb thiab xa nws mus rau ntawm tus dej Nile. Raws li tus Nile, Falaus tus ntxhais nrhiav tau Mauxes, rub nws tawm hauv dej (meshitihu, uas nws lub npe ntseeg tau los) thiab cog lus tias yuav tsa nws hauv nws txiv lub tsev. Nws ntiav ib tug nais maum ntub dej los ntawm cov neeg Ixayees los saib xyuas tus me nyuam, thiab tus nais maum ntub dej ntawd tsis muaj dua li Mauxes niam, Yocheved.

Thaum Mauxes raug coj los rau hauv Falaus lub tsev thiab nws mus txog rau thaum laus, Torah tsis hais ntau txog nws thaum yau. Tseeb tiag, Khiav Dim 2:10-12 hla ib qho loj ntawm Mauxes lub neej uas coj peb mus rau tej xwm txheej uas yuav pleev xim rau nws lub neej yav tom ntej ua tus thawj coj ntawm haiv neeg Yixayee.

Tus me nyuam loj hlob tuaj thiab (Yocheved) coj nws mus rau Falau tus ntxhais, thiab nws zoo li nws tus tub. Nws hu nws Mauxe thiab hais tias, “Vim kuv rub nws los ntawm dej.” Nim no tau muaj tias nyob rau hauv cov hnub uas Mauxes loj hlob tuaj thiab tawm mus rau nws cov kwv tij thiab saib lawv lub nra, thiab pom ib tug txiv neej Iyiv ntaus ib tug neeg Yudais ntawm nws cov kwv tij. Nws tig mus rau txoj kev ntawd, thiab pom tias tsis muaj neeg; yog li ntawd nws thiaj ntaus cov Iyi thiab muab nws zais rau hauv cov xuab zeb.
Vauv
Qhov kev huam yuaj no ua rau Mauxes mus rau hauv qhov pom ntawm tus vaj ntxwv, uas sim tua nws vim nws tua ib tug neeg Iyiv. Vim li ntawd, Mauxes thiaj khiav mus rau tom tiaj suabpuam uas nws nyob nrog cov Midias thiab coj ib tug poj niam los ntawm pab pawg neeg, Zipporah, tus ntxhais ntawm Yitro (Yethro). Thaum saib xyuas Yitro pab tsiaj, Mauxes los saum ib tsob ntoo uas kub hnyiab saum lub Roob Horeb uas, txawm raug hluav taws kub hnyiab los, tsis raug hlawv.

Lub sijhawm no Vajtswv tau koom nrog Mauxes thawj zaug, qhia rau Mauxes tias nws tau raug xaiv los cawm cov Yixayee dim ntawm kev ua phem thiab kev ua qhev uas lawv tau ua dhau los hauv tebchaws Iziv. Mauxes tau nkag siab tsis meej pem, teb,

"Kuv yog leej twg uas yuav tsum mus cuag Falau thiab leej twg yuav coj cov neeg Ixayees tawm ntawm Iyi tebchaws?" (Khiav Dim 3:11).
Vajtswv sim tso siab rau nws los ntawm kev qhia txog nws txoj hau kev, qhia tias Falau lub siab yuav tawv thiab txoj haujlwm yuav nyuaj, tab sis Vajtswv yuav ua tej txuj ci tseem ceeb los cawm cov Yixayee. Tiamsis Mauxe rov hais dua tias,

Mauxe hais rau Yawmsaub tias, “Tus Tswv, thov koj. Kuv tsis yog ib tug neeg hais lus, tsis yog nag hmo lossis hnub ua ntej nag hmo, los yog txij li lub sijhawm koj hais nrog koj tus tub qhe, rau qhov kuv hnyav ntawm qhov ncauj thiab hnyav ntawm tus nplaig” (Khiav Dim 4:10).
Thaum kawg, Vajtswv tau nkees ntawm Mauxes 'kev nyab xeeb thiab hais tias Aharon, Mauxes' tus tij laug tuaj yeem ua tus hais lus, thiab Mauxes yuav ua tus thawj coj. Nrog rau kev tso siab rau tus cab, Mauxes rov qab mus rau nws txiv tsev, coj nws tus poj niam thiab cov menyuam, thiab mus rau tim lyiv teb chaws kom tso cov Yixayee dim.

Cov khiav dim
Thaum lawv rov qab los rau tebchaws Iziv, Mauxes thiab Aharon hais rau Falau tias Vajtswv tau txib Falaus kom tso cov Yixalayees dim ntawm kev ua qhev, tiamsis Falau tsis kam. cuaj qhov xwm txheej tau ua txuj ci tseem ceeb hla tebchaws Iziv, tiam sis vaj ntxwv tseem tawm tsam kom tso lub tebchaws. Qhov thib kaum yog kev tuag ntawm Iyiv tus tub hlob, suav nrog Falau tus tub, thiab thaum kawg Falau pom zoo tso cov Yixayee mus.

Cov xwm txheej no thiab kev khiav tawm ntawm cov neeg Ixayees los ntawm tebchaws Iziv tau ua kev nco txog txhua xyoo ntawm cov neeg Yudais Hnub Caiv Hla Dhau (Pesach), thiab koj tuaj yeem nyeem ntxiv txog cov xwm txheej thiab txuj ci tseem ceeb ntawm Kev Hla Dhau.

Cov Yixayee tau ceev nrooj thiab tawm hauv Iyi tebchaws mus, tiamsis Falau hloov siab lees txim thiab caum lawv qab heev. Thaum cov Yixayee mus txog Hiavtxwv Liab (tseem hu ua Hiavtxwv Liab), cov dej tau ua txujci tseemceeb kom cov Yixayee hla kev nyab xeeb. Thaum cov tub rog Iyiv nkag mus rau hauv cov dej sib cais, lawv kaw, ua rau cov tub rog Iyiv poob rau hauv tus txheej txheem.

Lub Alliance
Tom qab lub lis piam ntawm kev mus rau tom roob moj sab qhua, cov Yixayee, uas yog Mauxes coj, mus txog Mount Sinai, qhov chaw uas lawv nyob ruaj thiab txais Torah. Thaum Mauxe nyob saum lub roob, tej kev txhaum uas nto koob meej ntawm tus nyuj kub kub tshwm sim, ua rau Mauxe rhuav tshem tej lus cog tseg qub. Nws rov qab los rau saum lub roob thiab thaum nws rov qab los, qhov no yog qhov chaw uas tag nrho lub teb chaws, dim ntawm Iyiv tyranny thiab coj los ntawm Mauxes, txais kev khi lus.

Tom qab cov Yixayee txais tej lus cog tseg lawm, Vajtswv txiav txim siab tias yuav tsis yog tiam neeg tam sim no uas yuav nkag mus rau hauv lub tebchaws Ixayees, tiam sis yog tiam tom ntej. Yog li ntawd, cov Yixayee taug kev nrog Mauxes tau 40 xyoo, kawm los ntawm tej yam uas tseem ceeb heev thiab tej xwm txheej.

Nws tuag
Hmoov tsis zoo, Vajtswv txib kom Mauxe yuav tsis nkag mus rau hauv lub tebchaws Ixayees. Twb yog vim li no, thaum cov pejxeem sawv tawm tsam Mauxes thiab Aloos tom qab lub qhov dej uas tau muab zaub mov rau lawv nyob tom roob moj sab qhua qhuav, Vajtswv txib Mauxe raws li nram no:

“Cia li coj cov neeg ua haujlwm thiab nce lub koom txoos, koj thiab koj tus tij laug Aharon, thiab hais lus rau lub pob zeb nyob ntawm lawv xub ntiag kom nws ntws dej. Koj yuav muab dej tawm ntawm pob zeb rau lawv thiab muab lub koom txoos thiab lawv tej nyuj haus” ( Xwm Txheej Taug Kev 20:8 ).
Thaum Mauxe chim heev, nws tsis ua raws li Vajtswv txib, tiamsis nws ntaus pob zeb nrog nws cov tub txib. Raws li Vajtswv hais rau Mauxes thiab Aharon,

“Vim koj tsis tso siab rau kuv ua kom kuv dawb huv nyob rau hauv cov neeg Ixayees pom, koj yuav tsis coj lub rooj sib txoos no mus rau lub tebchaws uas kuv tau muab rau lawv” ( Xwm Txheej Taug Kev 20:12 ).
Nws yog iab qab zib rau Mauxes, uas tau ua haujlwm loj thiab nyuaj, tab sis raws li Vajtswv tau txib, Mauxes tuag ua ntej cov Yixayee nkag mus rau hauv lub tebchaws uas tau cog lus tseg.

Lub sij hawm nyob rau hauv lub Torah rau lub pob tawb uas Yocheved muab tso rau Mauxes yog teva (thiva), uas txhais tau tias "lub thawv", thiab yog tib lo lus siv los xa mus rau lub nkoj ( תיבת נח ) uas Nau-es nkag mus kom dim ntawm dej nyab. . Lub ntiaj teb no tshwm sim tsuas yog ob zaug hauv tag nrho cov Torah!

Qhov no yog ib qho zoo sib xws thaum Mauxes thiab Nau-a tau dim txoj kev tuag los ntawm lub thawv yooj yooj yim, uas tau tso cai rau Nau-es txhim kho tib neeg thiab Mauxes coj cov Yixayee mus rau thaj av uas tau cog lus tseg. Yog tsis muaj teva, niaj hnub no yuav tsis muaj cov neeg Yudais!