Jewish ntxuav tes ua si

Hauv cov neeg Yudais txoj kev cai, kev ntxuav tes yog ntau tshaj li qhov kev coj ua kom huv. Yuav tsum tau ua ntej kom muaj pluas noj nyob qhov twg khob cij, muab ntxuav tes yog ib qho chaw nyob hauv cov neeg Yudais kev cai dab qhuas dhau ntawm lub rooj noj mov.

Lub ntsiab lus ntawm cov neeg Yudais ntxuav tes
Hauv Hebrew, kev ntxuav tes yog hu ua netilyat yadayim (nun-tshuaj yej-ntau yuh-die-eem). Hauv Cov zej zog hais lus Yiddish, cov kab ke hu ua negel vasser (nay-gull vase-ur), uas txhais tau tias "dej rau cov ntsia hlau". Ntxuav tom qab noj mov yog hu ua mayim achronim (my-eem ach-ro-neem), uas txhais tau tias "tom qab dej".

Muaj ntau lub sijhawm thaum cov neeg Yudais txoj cai yuav tsum ntxuav tes, suav nrog:

tom qab tsaug zog lossis noj pw luv
tom qab mus siv chav dej
tom qab tawm ntawm lub toj ntxas
ua ntej noj mov, yog tias qhob cij cuam tshuam
tom qab noj mov, yog tias "Sodom ntsev" tau siv
lub hauv paus
Lub hauv paus rau kev ntxuav tes hauv Judaism yog Ameslikas txuas nrog kev ua haujlwm hauv lub tuam tsev thiab kev txi, thiab yog los ntawm Torah hauv Khiav Dim 17-21.

Thiab tus Tswv tau hais rau Mauxes, hais tias: “Koj yuav ua ib lub phiab tooj thiab nws ob sab hauv tooj npab, kom ntxuav koj; thiab muab tso rau ntawm lub tsev ntaub sib ntsib thiab thaj thaj, thiab tso dej rau hauv. rau Aloo thiab nws cov tub yuav tsum ntxuav lawv ob txhais tes thiab ko taw rau ntawd. thaum lawv nkag mus rau hauv lub tsev ntaub sib ntsib, lawv ntxuav lawv tus kheej nrog dej, uas tsis tuag, lossis thaum lawv mus ze rau ntawm lub thaj ua kev pabcuam, hlawv tus tsiaj uas fij rau tus Tswv. Yog li lawv yuav ntxuav lawv txhais tes thiab taw kom lawv tsis txhob tuag; thiab nws yuav yog txoj cai kav mus ib txhis rau lawv, rau nws thiab nws tej xeeb ntxwv mus lawv tiam ”.

Qhov kev ntsuas rau kev tsim lub phiab rau kev ua kab ke ntxuav tes thiab taw ntawm cov pov thawj yog thawj qhov kev hais lus ntawm kev coj ua. Hauv cov nqe lus no, qhov tsis ua haujlwm ntawm kev ntxuav tes yog muaj feem ua rau kev ploj tuag, yog vim li cas qee tus ntseeg tias Aaron cov menyuam tuag hauv Levis Kevcai 10.

Tom qab rhuav tshem lub Tuam Tsev, txawm li cas los xij, muaj kev hloov pauv hauv kev ua kom pom tseeb ntawm kev ntxuav tes. Yog tsis muaj lub pov txwv cov khoom thiab cov txheej txheem ntawm kev txi thiab tsis muaj kev txi, cov pov thawj tsis tuaj yeem ntxuav lawv txhais tes.

Cov pov thawj, tsis xav tau qhov tseem ceeb ntawm kev ntxuav tes ua kev cai kom tsis nco qab thaum lub sijhawm rov ua dua ntawm (Peb) Lub Tuam Tsev, tau txav mus rau thaj chaw dawb huv ntawm kev txi ntawm lub Tuam Tsev mus rau chav noj mov lub rooj noj mov, uas tau los ua qhov tshiab mezzana lossis lub thaj.

Nrog rau qhov kev hloov pauv no, cov povthawj koom nrog cov nplooj ntawv tsis kawg - ib qho tshuaj tag nrho - ntawm Talmud hauv kev ntxuav tes halachot (nyeem). Hu ua Yadayim (txhais tes), daim ntawv cog lus sib tham no tham txog kab ke ntawm kev ntxuav tes, yuav ua li cas nws xyaum, uas dej yog pom tias huv thiab lwm yam.

Netilyat yadayim (ntxuav tes) pom 345 zaug hauv Talmud, suav nrog hauv Eruvin 21b, qhov uas tus xibfwb tsis kam noj thaum tseem nyob hauv tsev lojcuj ua ntej nws tau muaj sijhawm los ntxuav nws txhais tes.

Peb cov xib hwb qhia: R. Akiba ib zaug raug kaw hauv tsev loj cuj [los ntawm Loos] thiab R. Yausua, tus ua kom xuab zeb, ua si ntau zaus rau nws. Txhua hnub, qee qhov dej tau nqa tuaj rau nws. Muaj ib lub sijhawm nws raug kaw ntawm tus saib xyuas lub tsev lojcuj uas tau hais rau nws tias: “Koj cov dej zoo li niaj hnub no; tej zaum koj thov kom nws los ua txhaum hauv tsev loj cuj? " Nws muab nchuav rau ib nrab thiab muab nws ib nrab rau. Thaum nws los txog rau R. Akiba, tom kawg tau hais rau nws tias: "Yausuas, koj tsis paub tias kuv yog tus neeg laus thiab kuv lub neej nyob ntawm koj?" Thaum tom kawg tau hais rau nws txhua yam uas tau tshwm sim [R. Akiba] hais rau nws tias, "Muab me ntsis dej rau kuv ntxuav kuv txhais tes." "Nws yuav tsis txaus rau haus," yws lwm tus, "nws puas yuav txaus los ntxuav koj txhais tes?" "Kuv tuaj yeem ua dab tsi," thawj teb hais tias: "thaum twg [tsis saib xyuas] cov lus ntawm tus Xib Hwb puas tsim nyog nws tuag? Nws yog qhov zoo dua uas kuv tus kheej tuag ntawm qhov uas kuv yuav tsum ua txhaum rau lub tswv yim ntawm kuv cov npoj yaig "nws tsis tau saj dab tsi txog thaum lwm tus tau coj nws cov dej los ntxuav nws txhais tes.

Kev ntxuav tes tom qab noj mov
Ntxiv rau kev ntxuav tes ua ntej noj mov nrog mov ci, ntau cov neeg Yudais kev ntseeg tseem ntxuav tom qab noj mov, hu ua achronim mayim, lossis tom qab dej ntws. Lub hauv paus pib ntawm qhov no los ntawm ntsev thiab keeb kwm ntawm lub moos Xaudoo thiab Kaumaulas.

Raws li Midrash, Lauj tus pojniam hloov mus ua ib tug ncej tom qab kev ua txhaum nrog ntsev. Raws li zaj dab neeg, cov tubtxib saum ntuj tau caw los tsev los ntawm Lauj, uas xav ua tus mitzvah uas muaj qhua. Nws hais kom nws tus poj niam muab cov ntsev rau lawv thiab nws teb tias: "Kuj muaj tus cwj pwm phem no (ntawm kev saib xyuas cov qhua zoo siab los ntawm muab ntsev rau lawv) uas koj xav ua ntawm no, hauv Xaudoos?" Vim hais tias ntawm txoj kev txhaum no, nws yog ib daim ntawv sau nyob rau hauv lub Talmud,

R. Yuda, tus tub ntawm R. Hiyya, hais tias: Vim li cas [tus xib hwb] hais tias nws tsuas yog lub luag haujlwm ntxuav tes tom qab noj mov tas? Vim yog qee lub ntsev ntawm lub moos Xaudoo uas ua rau lub qhov muag dig muag. (Babylonian Talmud, Hullin 105b).
Cov ntsev Xaudoos no tseem tau siv rau hauv cov kev pabcuam ntawm lub Tuam Tsev, yog li cov pov thawj yuav tsum tau ntxuav tom qab kov nws vim nws ntshai tsam qhov muag tsis pom kev.

Txawm hais tias ntau tus tsis saib qhov kev coj ua niaj hnub no vim hais tias cov neeg Yudais feem ntau nyob hauv lub ntiaj teb tsis ua noj lossis caij nyoog nrog ntsev los ntawm cov neeg Ixayees, tsis hais txog lub nroog Xaudoos, muaj cov neeg uas hais tias nws yog halacha (txoj cai) thiab tias txhua tus neeg Yudais yuav tsum xyaum nyob rau hauv cov kab ke ntawm mayim achronim.

Yuav ua li cas ntxuav koj ob txhais tes kom raug (Mayim Achronim)
Mayim achronim nws muaj nws "yuav ua li cas" uas yog kev cuam tshuam tsawg dua li kev ntxuav tes ib txwm. Txog kev ntxuav tes feem ntau, txawm tias ua ntej noj mov uas koj yuav noj mov, koj yuav tsum ua raws li cov theem hauv qab no.

Nco ntsoov tias koj tau ntxuav tes kom huv. Nws zoo nkaus li tsis zoo, tab sis nco ntsoov tias netilyat yadayim (ntxuav tes) tsis yog hais txog kev ntxuav, tab sis hais txog kev ua neeb.
Sau lub khob nrog dej txaus rau ob txhais tes. Yog koj sab laug, pib sab laug tes. Yog tias koj sab xis, pib nrog koj sab tes xis.
Tso dej ob zaug rau ntawm koj sab tes thiab tom qab ntawd ob zaug rau lwm sab tes. Qee qhov ncuav peb zaug, suav nrog Chabad Lubavitchers. Nco ntsoov tias dej npog tag nrho tes mus rau ntawm lub dab teg nrog txhua lub dav hlau thiab cais koj cov ntiv tes kom dej nphav tag nrho tes.
Tom qab ntxuav, muab phuam thiab thaum koj qhuav koj txhais tes hais lub khiab mis (foom koob hmoov): Baruch atah Adonai, Elohenu Melech Ha'Olam, asher kideshanu b'mitzvotav, vetzivanu al netilat yadayim. Qhov koob hmoov no txhais tau tias, ntawm Lus Askiv, foom koob hmoov rau koj, tus Tswv, peb tus Vajtswv, tus huab tais ntawm lub ntiaj teb, uas tau ua kom peb huv nrog nws cov lus txib thiab tau txib peb txog kev ntxuav tes.
Muaj ntau tus uas hais txog txoj koob hmoov ua ntej lawv so tes. Tom qab ntxuav koj txhais tes, ua ntej qhov koob hmoov tau hais ntawm lub ncuav, tsis txhob hais lus. Txawm hais tias qhov no yog kev coj ua thiab tsis yog halacha (kev cai lij choj), nws yog qhov kev ncaj ncees hauv cov neeg Yudais kev ntseeg.