Akụkọ banyere ụlọ nsọ ndị Hindu

Achọpụtara ihe fọdụrụ nke ụlọ nsọ mbụ na Surkh Kotal, ebe dị na Afghanistan, site n'aka onye ọkà mmụta ihe ochie nke France na 1951. E nyefereghị ya chi, kama ọ bụ nye òtù nzuzo nke Eze Kanishka (127-151 AD). Omume nke ikpere arụsị nke ghọrọ ihe a ma ama na njedebe nke oge Vedic nwere ike kpatara echiche nke ụlọ nsọ dị ka ebe a na-efe ofufe.

Hindulọ arụsị mbụ ndị Hindu
E jighị okwute ma ọ bụ okwute rụọ ụlọ mbụ nke ụlọ nsọ ahụ, nke bịara mgbe mgbe. N'oge ochie, enwere ike iji ụrọ ma ọ bụ ahịhịa kpuchie ụlọ arụsị ọha ma ọ bụ nke obodo. A na-ahụkarị ụlọ arụsị ndị dị n'ebe ndị dịpụrụ adịpụ na mbara ala ugwu.

Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme na-ekwu na ụlọ nsọ ndị Hindu adịghị n'oge oge Vedic (1500-500 BC). Dị ka ọkọ akụkọ ihe mere eme bụ Nirad C. Chaudhuri si kwuo, ihe owuwu ndị mbụ na-egosi ofufe nke arụsị malitere na narị afọ nke anọ ma ọ bụ nke XNUMX AD E nwere mmepe gbara ọkpụrụkpụ na ihe owuwu nke ụlọ arụsị n’agbata narị afọ nke isii na nke XNUMX AD Oge a nke uto nke ụlọ arụsị. Hindu na-egosi ịrị elu ya na ọdịda ya na ọdịda nke usoro ndị eze dị iche iche chịrị India n'oge ahụ, na-enye nnukwu onyinye na na-emetụta ụlọ nke ụlọ arụsị, ọkachasị na South India.

Ndị Hindu na-atụle iwu ụlọ nsọ dị ka ihe dị oke egwu, nke na-eweta nnukwu nsọpụrụ okpukpe. Ya mere ndị eze na ụmụ nwoke bara ọgaranya nwere mmasị ịkwado maka iwu ụlọ nsọ, ihe Swami Harshananda dere, na arụ ọrụ dị iche iche a na-ewu na constructionlọ Nsọ dị ka emume-nsọ nke okpukpe.

Pallavas (AD 600-900) kwadoro nkwado nke ụlọ arụsị ndị yiri ụgbọ ịnyịnya nke Mahabalipuram, gụnyere ụlọ nsọ ndị ama ama dị na Kailashnath na Vaikuntha Perumal na Kanchipuram, South India. Pdị Pallavas gara n'ihu na-arụ ọrụ na-eto eto na ihe osise na-adịwanye mma ma dị mgbagwoju anya n'oge ọchịchị nke usoro ndị eze sochiri, ọkachasị Cholas (900-1200 AD), Pandyas Temple (1216-1345 AD), ndị eze Vijayanagar (1350-1565 AD) na Nayaks (1600-1750 AD).

Chalukyas (543-753 AD) na Rastrakutas (753-982 AD) nyekwara aka na mmepe ụlọ ihe owuwu ụlọ nsọ na South India. Temlọ nsọ nke ọgba Badami, ụlọ nsọ Virupaksha dị na Pattadakal, ụlọ nsọ Durga na Aihole na ụlọ nsọ Kailasanatha dị na Ellora bụ ihe atụ nke ịdị ebube nke oge a. Ihe owuwu ndị ọzọ dị mkpa n’oge a bụ ihe osise nke Elephanta Caves na ụlọ nsọ Kashivishvanatha.

N'oge oge Chola, ụdị owuwu nke ụlọ nsọ ndịda South India rutere elu ya, dị ka ihe ngosi site na nnukwu ụlọ nke ụlọ nsọ Tanjore. Ndị Pandyas gbasoro nzọụkwụ Cholas ma kwalitewanye ụdị Dravidian ha, dị ka ọ pụtara ìhè na nnukwu ụlọ nsọ nke Madurai na Srirangam. Mgbe Pandyas gasịrị, ndị eze Vijayanagar gara n'ihu na ọdịnala Dravidian, dị ka ihe ngosi site na ụlọ nsọ dị ebube nke Hampi. Nayaks nke Madurai, ndị sochiri ndị eze Vijayanagar, nyere onyinye dị ukwuu na ụdị ụkpụrụ ụlọ nke ụlọ arụsị ha, na-eduga n'okporo ụzọ ndị akọwapụtara ọtụtụ narị puku nke ogidi na ogologo, "gopuram" ịchọ mma, ma ọ bụ nnukwu ihe owuwu mebere ọnụ ụzọ ụlọ nsọ. , dị ka ọ pụtara ìhè n'ụlọ arụsị nke Madurai na Rameswaram.

N’ebe ọwụwa anyanwụ India, ọkachasị na Orissa n’agbata AD 750 na 1250 na etiti India n’agbata AD 950 na 1050, e wuru ọtụtụ ụlọ arụsị mara mma. Thelọ Lingaraja dị na Bhubaneswar, Jlọ Jagannath dị na Puri na Surlọ Surya dị na Konarak nwere akara nke nketa oge ochie dị mpako nke Orissa. Thelọ arụsị Khajuraho, nke a maara maka ihe osise ya, na ụlọ nsọ Modhera na del Monte. Abu nwere ụdị nke ya nke etiti India. Galdị ụkpụrụ ụlọ nke Bengal gbakwara onwe ya n'ụlọ arụsị ya, nke a makwaara maka elu ụlọ ya nwere akụkụ ya na akụkụ ya asatọ nwere ihu arụ akpọrọ "aath-chala".

Mba ndị dị na Ndịda Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia, ndị ọtụtụ ndị ndị eze bi na India na-achị, hụrụ ka e wuru ọtụtụ ụlọ arụsị dị egwu na mpaghara n’agbata narị afọ nke asaa na nke iri na anọ nke ka bụ ebe ndị njem nlegharị anya mara mma taa. Ndị a kacha mara amara bụ ụlọ arụsị nke Angkor Vat nke Eze Surya Varman II rụrụ na narị afọ nke iri na abụọ. Offọdụ ụlọ arụsị ndị Hindu dị na Ndịda Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia ka dị adị gụnyere ụlọ arụsị Chen La nke Kambodia (narị afọ nke 12 ruo nke 14), ụlọ nsọ Shiva nke Dieng na Gdong Songo na Java (narị afọ nke 14 ruo nke XNUMX), ụlọ nsọ pramban nke Java (XNUMXth. -X narị afọ), ụlọ akụ Banteay Srei nke Angkor (narị afọ nke X), ụlọ nsọ Gunung Kawi nke Tampaksiring na Bali (narị afọ nke XNUMX), Panataran (Java) (narị afọ nke XNUMX) na ụlọ nsọ Besakih Mama dị na Bali (narị afọ nke XNUMX) narị afọ).

Taa, ụlọ nsọ ndị Hindu gburugburu ụwa bụ nke ọdịnala ọdịnala nke India na enyemaka ime mmụọ ya. Enwere ụlọ arụsị ndị Hindu na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mba ọ bụla n'ụwa na India nke oge a na-ejupụta na ụlọ arụsị mara mma, nke na-enyere aka na ọdịnala ọdịnala ya. Na 2005, enwere ike ịkọwa nnukwu ụlọ nsọ na New Delhi, n'akụkụ Osimiri Yamuna. Nnukwu mgbalị nke ndị ọrụ aka 11.000 na ndị ọrụ afọ ofufo mere ka ebube ebube nke ụlọ nsọ Akshardham bụrụ eziokwu. Ọ bụ ihe ịtụnanya nke ụlọ nsọ Hindu kacha elu n'ụwa na Mayapur, West Bengal, na-achọ imezu.