Buddhism: ọrụ Dalai Lama n'okpukpe Buddha

A na-akpọkarị Nsọ ya Dalai Lama na mgbasa ozi dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ aswa dịka "Chineke-Eze". A gwara ndị ọdịda anyanwụ na Dalai Lamas dị iche iche nke chịrị Tibet kemgbe ọtụtụ narị afọ bụ ịlọ ụwa ọ bụghị naanị na ibe ya kamakwa nke chi Tibet nke ọmịiko, Chenrezig.

Ndị Ọdịda Anyanwụ nwere ụfọdụ ihe ọmụma banyere okpukpe Buddha na-achọpụta na nkwenkwe ndị Tibet na-eju anya. Nke mbu, okpukpe Buddha n’ebe ozo nke Eshia “anabataghi ihe ndia” n’echiche na o dabereghi na nkwenye chi. Nke abuo, okpukpe Buddha na-akuzi na o nweghi ihe bu mmadu. Yabụ kedu ka mmadụ ga-esi “ala ụwa”?

Buddha na nlọghachi
A na-akọwakarị ịlọ ụwa dịka "nlọghachi nke mkpụrụ obi ma ọ bụ akụkụ nke onwe ya n'ime ahụ ọzọ". Ma Buddha dabeere na ozizi nke anatman, nke ana-akpọ anatta, nke na-agọnarị ịdị adị nke mkpụrụ obi ma ọ bụ na-adịgide adịgide, onwe onye. Lee ”Gịnị bụ Onwe Gị? ”Maka nkọwa zuru ezu.

Ọ bụrụ na enweghi mkpụrụ obi ma ọ bụ onwe na-adịgide adịgide, olee otu mmadụ ga-esi alaghachi? Azịza ya bụ na ọ dịghị onye nwere ike ịlọ ụwa ọzọ dị ka okwu ndị Westerners na-aghọta. Okpukpe Buddha na-akụzi na e nwere ịlọ ụwa, mana ọ bụghị onye dị iche na-alọ ụwa. Hụ "Karma na nlọghachi" maka mkparịta ụka ọzọ.

Ike na agha
Ọtụtụ narị afọ gara aga, mgbe okpukpe Buddha gbasara na Eshia, nkwenkwe tupu oge Buddha na chi ndị obodo na-achọkarị ịbanye na ụlọ ọrụ Buddha mpaghara. Nke a bụ eziokwu karịsịa na Tibet. Ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị akụkọ ifo sitere n'okpukpe Buddha tupu Bon na-ebi na oyiyi Buddha nke Tibet.

Ndi Tibet ahapụla nkuzi Anatman? Ọ bụghị kpọmkwem. Ndị Tibet na-elele ihe niile anya dị ka ihe echiche. Nke a bụ nkuzi sitere na nkà ihe ọmụma a na-akpọ Yogacara a na-ahụ ya n'ọtụtụ ụlọ akwụkwọ nke Mahayana Buddha, ọ bụghị naanị Buddhist Tibet.

Ndi Tibet kwenyere na oburu na ndi mmadu na ihe omuma ndi ozo bu ihe okike, na chi na ndi mo ojo bu kwa okike nke uche, mgbe ahu chi na ndi mo ojo abughi ihe kariri azu, nnunu na ndi mmadu. Mike Wilson na-akọwa, "ndị Buddha Tibet n'oge a na-ekpegara chi ekpere ma na-eji arụsị eme ihe, dị ka Bon, ma kwenye na ụwa a na-adịghị ahụ anya jupụtara na ụdị ike na ikike niile a na-agaghị elelị, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na ha bụ ihe ọgụgụ isi na-enweghị onye puru iche ”.

Erughị ike Chineke
Nke a na-ewetara anyị ajụjụ bara uru banyere ike ọchịchị Dalai Lamas na-achị nwere n'ezie tupu mwakpo ndị China na 1950. Ọ bụ ezie na na tiori, Dalai Lama nwere ikike Chukwu, na omume ọ kwesịrị ịkwanye esemokwu nke ịrọ òtù na esemokwu ya na ndị ọgaranya dị ka onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla. Enwere ihe akaebe na ụfọdụ ndị Dalai Lamas gburu site na ndị iro ịrọ òtù. Maka ọtụtụ ebumnuche, naanị Dalai Lamas abụọ tupu onye ugbu a nke rụrụ ọrụ dị ka ndị isi ala bụ Dalai Lama nke 5 na Dalai Lama 13.

E nwere ụlọ akwụkwọ isi isii nke Buddhist Tibet: Nyingma, Kagyu, Sakya, Gelug, Jonang na Bonpo. Dalai Lama bụ onye mọnk a họpụtara ahọpụta nke otu n'ime ndị a, ụlọ akwụkwọ Gelug. Agbanyeghị na ọ bụ ya kacha elu lama na ụlọ akwụkwọ Gelug, ọ bụghị eze onye isi. Ebube ahụ bụ nke onye a họpụtara aha ya bụ Ganden Tripa. Ọ bụ ezie na ọ bụ onye ndu mmụọ nke ndị Tibet, o nweghị ikike iji chọpụta ozizi ma ọ bụ omume na mpụga ụlọ akwụkwọ Gellug.

Onye ọ bụla bụ chi, ọ dịghị onye bụ chi
Ọ bụrụ na Dalai Lama bụ ịlọ ụwa ma ọ bụ nlọghachi ma ọ bụ ngosipụta nke chi, nke ahụ ọ gaghị eme ka ọ karịa mmadụ n'anya ndị Tibet? Ọ dabere n’otú e si ghọta ma tinye ya n’ọrụ “chi”.

Okpukpe Buddha nke Tibet na-eji tantra yoga eme ihe nke ukwuu, nke gụnyere ọtụtụ ememe na omume. N'ebe kachasị dị elu, tantra yoga na Buddha bụ maka ịmata chi. Site na ntụgharị uche, ịgụ egwu na omume ndị ọzọ, nwa ahụ na-eme ka Chineke dị nsọ ma bụrụ chi, ma ọ bụ na ọ dịkarịa ala na-egosipụta ihe chi dị iche iche na-anọchite anya ya.

Dịka ọmụmaatụ, tantra na-eme chi nke ọmịiko ga-akpọte ọmịiko na tantricka. N'okwu a, ọ nwere ike bụrụ ihe ziri ezi karịa iche banyere chi dị iche iche dị ka ihe dịka Jungian archetypes karịa ezigbo ndị mmadụ.

Ọzọkwa, na Mahayana Buddha ihe niile dị na-atụgharị uche ma ọ bụ akụkụ nke ihe ndị ọzọ niile na ihe niile dị adị Buddha-ọdịdị. Na-etinye ụzọ ọzọ, anyị niile bụ ibe - chi, Buddhas, ndị mmadụ.

Otu Dalai Lama si bụrụ onye na-achị Tibet
Ọ bụ Dalai Lama nke ise, Lobsang Gyatso (5-1617), onye ghọrọ onye na-achị Tibet niile. Ndị "Nnukwu Ise" hiwere njikọ ndị agha na onye ndu Mongol Gushri Khan. Mgbe ndị isi Mongolia abụọ ọzọ na onye ọchịchị Kang, alaeze oge ochie na Central Asia, wakporo Tibet, Gushri Khan meriri ha wee kwupụta na ya bụ eze Tibet. N'ihi ya, Gushri Khan ghọtara Dalai Lama nke ise dị ka onye ndu mmụọ na nke oge nke Tibet.

Agbanyeghị, maka ọtụtụ ebumnuche, mgbe agba nke ise gasịrị, Dalai Lamas nọchiri anya nke kachasị bụrụ nke enweghị ezigbo ike rue mgbe Dalai Lama nke iri na atọ weghaara ọchịchị na 13.

Na Nọvemba 2007, Dalai Lama nke iri na anọ kwuru na ọ nwere ike ghara ịlọ ụwa ọzọ, ma ọ bụ na ọ nwere ike ịhọrọ Dalai Lama ọzọ mgbe ọ ka dị ndụ. A gaghị anụ nke a kpamkpam, ebe ọ bụ na oge a na-ewere oge dị ka ihe efu na Buddha na nlọghachi abụghị onye ọ bụla. Aghọtara m na e nweela ọnọdụ ndị ọzọ ebe amụrụ lama ọhụrụ ọhụrụ tupu nke gara aga anwụọ.

Nsọ ya nwere nchegbu na ndị China ga-ahọrọ ma wụnye 15 Dalai Lama, dịka ha mere na Panchen Lama. Panchen Lama bụ onye ndu nke abụọ kachasị elu na Tibet.

Na May 14, 1995, Dalai Lama kọwara nwatakịrị nwoke dị afọ isii aha ya bụ Gedhun Choekyi Nyima dị ka ịlọ ụwa nke iri na otu nke Panchen Lama. N’abalị iri na asaa nke ọnwa Mee, a kpọchiri nwata ahụ na ndị mụrụ ya n’aka ndị China. Ahụbeghị ha ma ọ bụ nụ kemgbe ahụ. Gọọmentị China họpụtara nwa nwoke ọzọ, Gyaltsen Norbu, dị ka onye ọrụ nke iri na otu Panchen Lama ma were ya n'ocheeze na November 17.

Enweghị mkpebi emere n'oge a, mana n'ihi ọnọdụ dị na Tibet, ọ ga-ekwe omume na nguzobe nke Dalai Lama ga-akwụsị mgbe Dalai Lama 14th nwụrụ.