Ndị mmụọ ozi na-eche nche dị adị! Ọdịiche nke mmụọ ozi pụtara
“Ndị mmụọ ozi dị!
Kpakpando ndị koro n’eluigwe gbara gburugburu anyanwụ. Ugwu di elu nke okike nke jikoro n’elu ugwu ebighiebi. Ndị mmụọ ozi dị!
Ọwa na-enwu na ọkụ mbụ. Ugbo na-esi ísì ụtọ jupụtara n'ọ joụ. Olulu mmiri Taciturn nke na-ege ntị n'ihe omimi ma na-adọta ihe omimi "(Hophan," Die Engel ", peeji nke 18).
Ndị mmụọ ozi nọ n’etiti esemokwu mgbe niile. N'oge ha, ndị Sadusii agọnarịworị ịdị adị nke ndị mmụọ ozi, na echebere ha echebere echebere ruo oge anyị ma taa na-enwe ọhụụ ọhụụ ọhụụ.
Ka ọ dị ugbu a, a na-enyefe ụmụaka na ndị isi ara n'okwukwe na ndị mmụọ ozi, n'ihi na ọtụtụ ụmụ nwoke na-ekerịta echiche nke onye edemede German bụ G nther Grass, onye na "Anesthesia" ya dere, sị: "Akpọrọ m nkwenkwe na eziokwu ebighi ebi! Na oge nke teknụzụ, naanị ihe ndị nwere ike ịkọwapụta ihe na teknụzụ nwere ezigbo uru; ihe gafere oke ihu nke ihe omuma mmadu - ya bu, ihe obula aghagh ikwenye ma ghara ikwuputa ya site na ezi uche - adighi adi ma oli. Nkwenkwe a na - eme ọtụtụ ihe isi ike maka Ndị Kraịst kwere ekwe, bụ ndị na - aghaghi ịghagharị anya. Odi adi nke ndi mo-ozi putara ihe na agba ohu na agba ochie, Kraist n’onwe ya bu onye akwado ha; ọdịnala nsọ ahụ na-akuziri anyị nke a, ọtụtụ mystics na-akwado ya na Churchka na-akwado ya na nkọwapụta nkuzi dị iche iche; ọ kuziri ya rue ta, ọ g willzi kwa ya rue ọgwugwu uwa. “Anyị kwenyere na Chineke, Nna, Ọkpara na Mmụọ Nsọ, Onye Okike nke ihe a na-ahụ anya, dị ka ụwa a, ebe ndụ anyị na-agba ọsọ na-ewere ọnọdụ; Onye Okike nke ihe ndị a na-adịghị ahụ anya dị ka mmụọ dị ọcha, ndị a na-akpọ `` ndị mmụọ ozi '' ... "(Pope Paul VI," Creed of the People of God ")
1. Ndị mmụọ ozi na Bible
N’ime akwukwo nso, ndi mo-ozi putara site na akwukwo mbu rue na akwukwo ikpe-azu ma edekwara ha aha karie nari ato.
N'ime Akwụkwọ Nsọ, a kpọtụrụ ha aha ugboro ugboro nke na Pope Gregory Onye Ukwu anaghị ekwubiga okwu ókè mgbe ọ sịrị, "Ọnụnọ nke ndị mmụọ ozi pụtara ihe niile n'akụkụ Akwụkwọ Nsọ." Ọ bụ ezie na akwụkwọ ndị ochie nke Akwụkwọ Nsọ ka a na-akpọkarị ndị mmụọ ozi, ha ji nke nta nke nta bụrụ ndị ama ama n'ihe odide Akwụkwọ Nsọ kachasị dị ugbu a, na amụma ndị amụma, Ezikiel, Daniel, Zekaraịa, n'akwụkwọ Job na nke Tobias. "Ha hapụ ọrụ ha dị ka ndabere dị n'eluigwe ka ha rụọ ọrụ n'okporo ụzọ na mbara ala: ha bụ ndị odibo nke Onye Kasị Elu na njikwa nke ụwa, ndị nduzi dị omimi nke ndị mmadụ, ikike karịrị nke mmadụ na esemokwu mkpebi, ezigbo ndị nlekọta na-adịkwa umeala n'obi ụmụ nwoke. A kọwara ndị mmụọ ozi atọ kachasị ukwuu ruo n'ókè nke na anyị nwere ike ịmara aha ha na ọdịdị ha: Maịkel dị ike, Gabriel magburu onwe ya na Raphael onye obi ebere. "
Eleghị anya, nkwalite nwayọọ na mkpalite nke mkpughe nke ndị mmụọ ozi nwere ọtụtụ ihe kpatara ya. Dabere na echiche nke Thomas Aquinas, ndị Hibru oge ochie gaara abụ ndị mmụọ ozi chi ọbụnadị ma ọ bụrụ na ha maara ike ha na ịma mma ha nke ọma. N'oge ahụ, agbanyeghị, na-ekpe monotheism - nke nwere ike bụrụ ihe pụrụ iche n'oge ochie - agbanyeghị mgbọrọgwụ na ndị Juu iji wepụ ihe ize ndụ nke ịlụ ọtụtụ chi. N'ihi nke a, mmụọ ozi zuru oke nke mmụọ ozi enweghị ike ime ruo mgbe oge gachara.
Ọzọkwa, n'oge ndọrọ n'agha n'okpuru ndị Asiria na ndị Babilọn, ọ ga-abụ na ndị Juu maara okpukpe nke Zoroaster, bụ ebe a kụziri ozizi nke ezigbo mmụọ na ajọ mmụọ. Ozizi a yiri ka ọ kpalitere mmụọ nke ndị mmụọ ozi na ndị Juu nke ukwuu, ebe ọ bụ na mkpughe nke Chineke nwekwara ike ibilite n'okpuru mmetụta nke ebumpụta ụwa, ọ ga-abụkwa na mmetụta ndị ọzọ na Akwụkwọ Nsọ bụ ogige nke mkpughe. nkewa di omimi karie ndi mo-ozi. O doro anya na ọ dị njọ ịchọ mmalite nke nkuzi mmụọ ozi nke Akwụkwọ Nsọ naanị na nkwenkwe ime mmụọ nke Asiria na Babịlọn, dịka ọ dịkwa njọ i weghachi azụ n'echiche efu, na-enweghị mgbagha, ihe oyiyi Akwụkwọ Nsọ nke ndị mmụọ ozi.
Otto Hophan, onye ode akwukwo nke ndi ode akwukwo nke akwukwo ya, "The Angels", nyere aka otutu ihe banyere ndi mo-ozi. “Nkwenye nke ọnụnọ dị njọ na nke ajọ mmụọ, nke etiti dị n'etiti nnukwu chi na ụmụ mmadụ, jupụtara ebe niile n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'okpukpe na nkà ihe ọmụma niile nke na a ghaghị inwe otu mmalite, ya bụ, mkpughe mbụ. N’ekpere arụsị, okwukwe ndị mmụọ ozi gbanwere ka ọ bụrụ chi; ma ọ bụ kpomkwem "na polytheism nke na nnukwu akụkụ bụ naanị ịgha ụgha nke nkwenkwe na ndị mmụọ ozi (Scheeben: Dogmatik, mpịakọta 2, p. 51)."
Ihe ngosi ama ama nke odi n’udi nkpughe mbu a di n’olu onye okpukpere chi ochichi nke ozo bu Plato, onye ji okwu ya banyere ndi mo-ozi biaruru nso na nkwenkwe Akwukwo Nso banyere ndi mo-ozi: - gị ma gwa chi dị ka mmadụ si abịa; ha na-agwakwa mmadụ ihe ga-esi na chi ahụ pụta. Ndị nke mbụ ka ha na-eweta ekpere na aja, na-enyekwa ndị nke abụọ iwu na ụgwọ ọrụ maka àjà. Ha mejupụtara ohere dị n'etiti abụọ dị otú a iji mepụta njikọ. " Ya mere ka anyị cheta: mkpughe na Akwụkwọ Nsọ na-agba akaebe ịdị adị nke ndị mmụọ ozi n'ọtụtụ ụzọ. Ma olee ndị bụ ndị mmụọ ozi?
2. Ndị mmụọ ozi bụ mmụọ
N'ọtụtụ akụkụ Akwụkwọ Nsọ, a kọwara ndị mmụọ ozi dị ka 'mmụọ dị ọcha'. Na nkọwa ya, mmụọ enweghị ahụ ma ọ bụ nke emere ha site na ihe, ọ bụ ya mere na ha anaghị agbanwe agbanwe. Echiche nke 'mmụọ' apụtaghị ihe na-apụ apụ, ebe ọ bụ nkọwa nke ihe mmụọ na-abụghị. "N'eziokwu, mmụọ na-anọchi anya densest uche nke eziokwu, kasị ukwuu ìgwè nke ịbụ, isi site na ọrụ na-amụ, n'ọnụ nke karịrị ihe niile corporeality ... Mmụọ - na a mmachi mmụọ mmadụ, ike mmụọ nke mmụọ Chineke na enweghi ngwụcha - ha bụ ndị nwere mmụọ siri ike, ndị ji n'aka nke onwe ha, ndị nwe ya ma mara ibe ha, ha bụ ndị mmadụ na ọ bụghị njirimara, nke ka eziokwu karịa ụdị anụ ahụ ọ bụla nke ọtụtụ na-atụle naanị eziokwu dị adị. gị.
Mgbe Onye-nwe-anyị na-agwa ndị mmụọ nọ n’ime Oziọma ahụ, ọ na-ajụ maka aha ha; n’ihi na mmụọ bụ ‘onye’ na ọbụghị ‘ihe’, o nwere mmụọ, ọ bụghịkwa onyinyo ma ọ bụ mbara igwe. Onye ọ bụla metụtara mmụọ, o metụtara mmadụ. "
3. Ihe omume nke odidi nke ndi mọ ozi
Mgbe obula ndi mo-ozi putara na Baibul, ha adighi eme ya dika mmuo, kama ha nwere aru: nwoke, odi n’okorobia, wdg. … Ha na-eme ya iji weda oke mmachi nke anyị bụ ụmụ nwoke, bụ ndị na-enweghị ike ịhụ karịa ihe anyị nwere ike ịghọta n'echiche, ya bụ, mmụọ dị ọcha. Thedị ahụ ndị mmụọ ozi nakweere ka a na-akpọkarị 'aru'. Ahụ adịgboroja bụ ụdị nnweta dị ka ụdị ahụ; ejikọghị ya na iwu ụwa, mana ọ ka na-adị onye na-ekiri ya ezigbo.
Enwere ike ịpụta ọdịdị mmụọ nke mmụọ n'ime ọhụụ na ọhụụ. Onye mbu puru igosi onwe ya na ura, dika o mere Josef: “Le, Mo-ozi nke Onye-nwe-ayi mere ka O gosi Ya na Nrọ ...” (Mt 1,20; 2, 13, 19). Agbanyeghị, ọ nwekwara ike ime na edemede, dịka ọtụtụ ngwakọta na-egosi. Ọbịbịa nke onyeisi ndị mmụọ ozi bụ Raphael nye nwa Tobias bụ ọhụụ dị na mpụga; mmụọ ozi ahụ soro nwa okorobịa ahụ gaa ogologo njem ya wee jiri aka doro anya na-eduzi ihe omume ya niile.
Agbanyeghị, enwerekwa ọdịdị nke mmụọ ozi na-ahụ naanị mmadụ ma ọ gaghị ahụ ndị ọzọ nọ ya. Mmụọ ozi ahụ tọhapụrụ Pita n'ụlọ mkpọrọ ahụghị ndị nche ahụ anya: “Pita pụrụ, soro ya, n'amaghị ma ihe mmụọ ozi ahụ mere ọ̀ bụ eziokwu; o chere na ya nwere ọhụụ ”(Ọlụ Ndịozi 12: 9). Ihe ọgịrịga dị n’akụkụ ọgịrịga nke mmụọ ozi ahụ natara, agbụ ígwè ndị dara ada na ibo ụzọ ndị mepere emepe ji nke nta nke nta mee ka obi sie Pita ike na aghụghọ ahụ apụtaghị ya. Ozugbo o tetere n'okporo ụzọ a gbahapụrụ agbapụ n'etiti abalị ọ sịrị: "Ugbu a ka m ghọtara n'ezie na Onyenwe anyị zitere mmụọ ozi ya, ọ tọhapụrụ m n'aka Herọd ..." (Ọrụ 12, 11). Ọbụna ma ọ bụrụ na ha dị ka ndị dị adị, ndị mmụọ ozi nke ọdịdị ahụ 'anaghị ekwu okwu' dị ka mmadụ, mana ha ji ike nke uche ha na-ewepụta ebili mmiri yiri nke mmadụ. Mgbe ha "rie" ha anaghị eri ma ọ bụ ihe ọ drinkụ drinkụ, dịka Raffaele kọwara ndị ezinụlọ Tobias tupu ha ahapụ ya: "You chere na ị hụrụ m ka m na-eri nri, mana n'eziokwu anaghị m eri ihe ọ bụla, ọ bụ naanị ihe oyiyi" (Tb 12,19: XNUMX).
Otú ọ dị, n'ọnọdụ ụfọdụ, ahụ mmadụ ezughị iji ghọta ọdịdị nke ndị mmụọ ozi, karịsịa ma a bịa n'ihe banyere ndị mmụọ ozi nke ukwe ndị isi.