Akwukwo Ozi nke taa: Gini mere eji aru Kraist nke bilitere n'ọnwụ?

N’ụbọchị nke atọ mgbe ọ nwụsịrị, Kraịst siri n’ọnwụ bilie n’ụzọ dị ebube. Ma, ọ dịtụla mgbe ị nọ na-eche ụdị ahụ Kraịst si n’ọnwụ bilie bụ? Nke a abụghị okwu nke ekweghị ekwe, kama ọ bụ ntụkwasị obi na-enweghị mgbanwe na nke nwatakịrị dị ka ahụ siri ike na mbilite n'ọnwụ nke Kraist dị adị, ọ bụghị ichepụta echiche, ọ bụghị ntinye, ọbụghị mmụọ, kama ọ nọ ebe ahụ, na-eje ije, na-ekwu okwu, na-eri nri, na-egosi, ma na-agbagha n'etiti ndị na-eso ụzọ kpọmkwem otu Kraịst si chọọ ya. Ndị nsọ na theka enyela anyị ntụzịaka dabara adaba n’ihe gbasara sayensị ọgbara ọhụụ dịka ọ dị n’oge gboo.

Ahụ bilitere dị adị
Eziokwu nke ahụ bilitere n’ọnwụ bụ eziokwu gbara ọkpụrụkpụ gbasara Ndị Kraịst. Nzukọ nke iri na otu nke Toledo (675 AD) kwenyere na Kraist nwetara "ezigbo ọnwụ n'anụ ahụ" (veram carnis mortem) ma weghachite ndụ site n'ike nke aka ya (57).

Fọdụ rụrụ ụka na n’ihi na Kraist pụtara n’ihu ndị na-eso ụzọ ya mechiri emechi (Jọn 20:26), wee pụọ n’ihu ha (Luk 24:31), wee pụta n’ụdị dị iche (Mak 16:12), na ahụ ya bụ naanị ihe oyiyi . Nanso, Kristofo anokwafo a wɔasra wɔn no nni anoyi biara. Mgbe Kraịst pụtara n’ihu ndị na-eso ụzọ ya na ha chere na ha hụrụ mmụọ, ọ gwara ha ka ha “leba anya ma hụ” ahụ ya (Luk 24: 37-40). Ọ bụghị naanị na ndị na-eso ụzọ hụrụ ya, kamakwa ọ na-ahụ anya ma dịrị ndụ. N’ikwu okwu nke sayensi, o nweghi ihe aka ebe siri ike nke n’adi onye n’enweghi ike imetu mmadu aka ma lelee ya ka o di ndu.

N'ihi nke a ihe kpatara oke mmụta okpukpe bụ Ludwig Ott ji kwuo na mbilite n'ọnwụ Kraịst ka a na-ahụta dịka ihe akaebe kachasị sie ike nke eziokwu nke nkuzi Kraịst (Ntọala nke Katọlik nkwenkwe Katọlik). Dị ka Saint Paul na-ekwu, "Ọ bụrụ na Kraịst ebilighị, ozi ọma anyị bụ ihe efu, okwukwe unu bụkwa ihe efu" (1 Ndị Kọrịnt 15:10). Iso Christianityzọ Kraịst abụghị eziokwu ma ọ bụrụ na mbilite n'ọnwụ nke ahụ Kraịst pụtara naanị.

A na-eme ka ahụ a kpọlitere n’ọnwụ dị ebube
St. Thomas Aquinas na-enyocha echiche a na Summa Theologi ae (akụkụ III, ajụjụ 54). Ahụ Kraịst, ọ bụ ezie na ọ dị adị n'ezie, 'emee ka ọ dị ebube' (ya bụ, n'ọnọdụ e mere ka ọ dị ebube). St Thomas hotara St. Gregory na-ekwu na "ahụ nke Kraist egosiri na ọ bụ otu ụdị, mana nke ebube dị iche, mgbe mbilite n'ọnwụ gasịrị" (III, 54, edemede 2). Kedu ihe ọ pụtara? Ọ pụtara na ahụ dị ebube ka bụ ahụ, mana ọnweghị nrụrụ aka.

Dị ka anyị ga-ekwu n'okwu gbasara sayensị nke oge a, ahụ dị ebube anaghị edo onwe ya n'okpuru ikike na iwu nke physics na kemistri. Ahụ mmadụ, nke ihe ndị dị na tebụl oge, sitere na mkpụrụ obi nwere ezi uche. Agbanyeghị ike ọgụgụ isi anyị ma nye anyị ikike ịchịkwa ihe ahụ anyị na - eme - anyị nwere ike ịmụmụ ọnụ ọchị, maa jijiji, eyi ụcha ọkacha mmasị anyị, ma ọ bụ gụọ akwụkwọ - ahụ anyị ka nọ n’usoro okike. Dịka ọmụmaatụ, ọchịchọ niile dị n'ụwa enweghị ike iwepụ wrinkrink ma ọ bụ gbochie ụmụ anyị itolite. Anụ ahụ na-enweghị otuto apụghị izere ọnwụ. A na-ahazi ahụ dị iche iche nke ọma, dịkwa ka usoro anụ ahụ niile, na-agbaso iwu nke enthalpy na entropy. Ha chọrọ ume iji dịrị ndụ, ma ọ bụghị ya, ha na-emebi, soro ụwa niile na-aga ọgba aghara.

Ọ bụghị otú ahụ ka ndị dị ebube. Ọ bụ ezie na anyị enweghị ike ịlele nlele nke ahụ dị ebube na laabu iji mee usoro nyocha nke mbụ, anyị nwere ike ịtụgharị uche site na ajụjụ a. St Thomas na-arụ ụka na ahụ niile dị ebube ka mejupụtara ihe ndị ọzọ (sup, 82). Nke a doro anya na oge tupu oge okpokoro, mana agbanyeghị mmewere na-ezo aka n'ihe na ume. St Thomas na-eche ma ihe ndị mejupụtara ahụ ọ ka bụ otu? Ndi mmọ ẹsinam kpa ntre? Olee otu ha puru isi buru otu ihe ma oburu na ha adighi eme dika okike ha si di? St Thomas kwubiri na ihe na-aga n'ihu, na-ejigide ihe ya, mana ọ na-emeziwanye nke ọma.

N'ihi na ha na-ekwu na ihe ndị ahụ ga-adịgide, ya mere, dị ka ihe, ma na a ga-anapụ ha ọrụ ha na-arụ ọrụ. Mana nke a adịghị ka ọ bụ eziokwu: nihi na ebumnuche ndị nọ n'ọrụ na ndị na-agabiga agabiga bụ izu oke nke ihe ndị ahụ, nke mere na ọ bụrụ na eweghachiri ihe ndị ahụ na-enweghị ha n'ahụ nwoke ahụ a kpọlitere n'ọnwụ, ha agaghị ezu oke karịa ka ha dị ugbu a. (elu, 82, 1)

Otu okike ahu nke n’emeputa uzo na aru aru bu kwa otu ihe ahu zuru oke, ya bu Chineke, oburu na oburu na eme aru bu ihe anahu anya, odi otua bu ebube. O kwere omume na electrons na ụmụ irighiri ihe ndị ọzọ niile dị na anụ ahụ dị ebube anaghịzi achịkwa ikike efu, ike nke sistemụ thermodynamic nwere iji rụọ ọrụ ahụ, ikike na-akpata nkwụsi ike nke na-akọwa ihe kpatara atom na ụmụ irighiri ihe na-ahazi otu ha si eme . N'ime aru nke Kraist bilitere, ihe ndi ahu gedogide ike nke Kraist, "nke okwu ahu, nke gha arutu aka na Chineke nani" (Synod nke Toledo, 43). Nke a dabara n’oziọma Jọn: “Na mbu ka Okwu ahu dịrị. . . . Ihe niile ka O mere. . . . Nime Ya ka ndu di ”(Jon 1: 1-4).

Ihe nile ekere eke bu onye Chineke nwere.Yị zuo oke ikwu na ahụ dị ebube nwere ikike dị ndụ nke ahụ a na-etoghị nwere. Ahụ ndị dị ebube bụ ndị na-apụghị ire ure (enweghị ike ire ure) na ha anaghị agabiga agabiga (enweghị ike ịta ahụhụ). Ha dị ike Na ndị isi ọrụ okike, St Thomas na-ekwu, "onye kachasị ike anaghị agabiga ike" (sup, 82, 1). Anyị nwere ike, ya na St. Thomas, kwubie na ihe ndị ahụ na-ejigide àgwà ha mana emezuru ha ka ha bụrụ iwu dị elu. Ahụ ndị ahụ dị ebube na ihe niile ha nwere ga - abụ "n'okpuru mkpụrụ obi nwere ezi uche, n'agbanyeghị na mkpụrụ obi ga-edo onwe ya n'okpuru Chineke n'ụzọ zuru oke" (sup, 82, 1).

Okwukwe, sayensi na olile anya di otu
Rịba ama na mgbe anyị kwadoro mbilite n'ọnwụ nke Onyenwe anyị, anyị na-ejikọta okwukwe, sayensị, na olileanya. Ebe okike na nke ejiri anahu anya sitere na Chineke, ihe nile no n’okpuru nduzi Chineke. Ọrụ ebube, otito na mbilite n’ọnwụ anaghị emebi iwu gbasara physics. Ihe omume ndị a nwere otu ihe kpatara ya nke na-eme ka nkume daa n'ụwa, mana ha karịrị physics.

Mbilite n’ọnwụ ahụ rụzuru ọrụ mgbapụta, ma ahụ nke ebube ahụ dị ebube nke Kraịst bụ ihe nlere nke ahụ dị ebube nke ndị nsọ. Ihe ọbụla anyị tara ahụhụ, tụọ ụjọ ma ọ bụ tachi obi na ndụ anyị niile, nkwa Ista bụ olile anya ịdị n’otu na Kraịst n’eluigwe.

Paul doro anya banyere olileanya a. Ọ gwara ndị Rom na anyị na Kraịst na-eketakọ ihe.

Ma, ọ bụrụ na anyị esoro ya taa ahụhụ, a pụkwara ime ka anyị na ya dị ebube. Nihi na ekwere m na ahụhụ nke oge a ekwesighi ka atụnyere ebube ahụ nke ga-abịa, nke a ga-ekpughe n’ime anyị. (Rom 8: 18-19, Baịbụl Douai-Reims)

Ọ na-agwa ndị Kọlọsi na Kraist bụ ndụ anyị: "Mgbe Kraịst pụtara, onye bụ ndụ anyị, unu onwe unu ga-esoro ya pụta n'ebube" (Kol 3: 4).

Ọ na-emesi ndị Kọrint obi ike na nkwa ya: “Ndụ pụrụ ilo ihe na-anwụ anwụ. Ugbu a, Onye mere anyị maka nke a bụ Chineke, Onye nyegoro anyị nkwa nke Mmụọ Nsọ ”(2 Cor 5: 4-5, Douai-Reims Bible).

Ọ na-agwakwa anyị. Kraist bu ndu anyi kariri nhuju anya na onwu. Mgbe a gbaputara ihe okike, site na ọchịchị aka ike nke nrụrụ aka rue na irighiri ihe nile nke gunyere tebụl oge, anyị nwere ike ịtụ anya ịbụ ihe emere anyị ka anyị bụrụ. Alleluia, o bilie.