როგორ შევურიგდეთ ღვთის სუვერენიტეტს და ადამიანის თავისუფალ ნებას?

უამრავი სიტყვაა დაწერილი ღვთის სუვერენიტეტზე და, ალბათ, იგივე დაიწერა ადამიანის თავისუფალი ნების შესახებ. როგორც ჩანს, უმეტესობა ეთანხმება იმას, რომ ღმერთი სუვერენულია, გარკვეულწილად მაინც. როგორც ჩანს, უმეტესობა ეთანხმება იმას, რომ ადამიანებს აქვთ, ან, როგორც ჩანს, აქვთ თავისუფალი ფორმის რაიმე ფორმა. მაგრამ უამრავი კამათია სუვერენიტეტის მასშტაბისა და თავისუფალი ნების შესახებ, აგრეთვე ამ ორის თავსებადობაზე.

ეს სტატია შეეცდება გამოხატოს ღვთის სუვერენიტეტი და ადამიანის თავისუფალი ნება ისე, რომ იგი ერთგულია საღვთო წერილისა და ერთმანეთთან ჰარმონიულად.

რა არის სუვერენიტეტი?
ლექსიკონში სუვერენიტეტი განისაზღვრება როგორც "უზენაესი ძალა ან ავტორიტეტი". მეფე, რომელიც ერს მართავს, ჩაითვლება ამ ერის მმართველად, ვინც არ არის პასუხისმგებელი სხვა პირის წინაშე. მიუხედავად იმისა, რომ დღეს რამდენიმე ქვეყანას მართავენ სუვერენები, ეს ანტიკურ დროში გავრცელებული იყო.

საბოლოოდ მმართველი პასუხისმგებელია მათ კონკრეტულ ერში ცხოვრების მარეგულირებელი კანონების განსაზღვრასა და აღსრულებაზე. კანონების განხორციელება შესაძლებელია მთავრობის ქვედა დონეზე, მაგრამ მმართველის მიერ დაწესებული კანონი უზენაესია და სჭარბობს ნებისმიერ სხვას. სამართალდამცავი ორგანოები და სასჯელები ასევე დელეგირებული იქნება უმეტეს შემთხვევაში. მაგრამ ამგვარი აღსრულების უფლებამოსილება ეკისრება ხელმწიფეს.

განმეორებით, საღვთო წერილი ღმერთს სუვერენად ასახელებს. კერძოდ, მას ეზეკიელში ნახავთ, სადაც 210-ჯერ არის აღიარებული, როგორც "სუვერენული უფალი". მიუხედავად იმისა, რომ საღვთო წერილი ზოგჯერ ზეციერ რჩევას წარმოადგენს, მხოლოდ ღმერთი განაგებს მის შექმნას.

წიგნებიდან გამოსვლიდან მეორე რჯულამდე გვხვდება კანონის კოდექსი, რომელიც ღმერთმა მოსეს მეშვეობით მისცა ისრაელს. მაგრამ ღვთის ზნეობრივი კანონი ასევე დაწერილია ყველა ადამიანის გულში (რომაელები 2: 14-15). მეორე კანონის თანახმად, ყველა წინასწარმეტყველთან ერთად ცხადი ხდება, რომ ღმერთი პასუხისმგებლობას გვაკისრებს მისი კანონის დაცვაში. ანალოგიურად, არსებობს შედეგები, თუ არ დავემორჩილებით მის გამოცხადებას. მიუხედავად იმისა, რომ ღმერთმა გარკვეული პასუხისმგებლობები გადასცა ადამიანის მთავრობას (რომაელები 13: 1—7), ის მაინც სუვერენულია.

საჭიროა სუვერენიტეტი აბსოლუტურ კონტროლს?
ერთი კითხვა, რომელიც ყოფს მათ, ვინც სხვაგვარად იცავს ღვთის სუვერენიტეტს, ეხება მისთვის საჭირო კონტროლს. შესაძლებელია თუ არა ღმერთი სუვერენული, თუკი ადამიანები შეძლებენ მისი ნების საწინააღმდეგოდ მოქმედებას?

ერთი მხრივ, არიან ისეთებიც, რომლებიც უარყოფენ ამ შესაძლებლობას. ისინი იტყოდნენ, რომ ღმერთის სუვერენიტეტი გარკვეულწილად შემცირდა, თუ მას არ ექნება სრული კონტროლი ყველაფერზე, რაც ხდება. ყველაფერი უნდა მოხდეს ისე, როგორც მან დაგეგმა.

მეორეს მხრივ, ისინი არიან, ვინც გაიგებს, რომ ღმერთმა, თავის სუვერენიტეტთან ერთად, კაცობრიობას გარკვეული ავტონომია მიანიჭა. ეს "თავისუფალი ნება" საშუალებას აძლევს კაცობრიობას იმოქმედოს ისე, როგორც ეწინააღმდეგება ღმერთს, თუ როგორ სურს მათ მოქმედება. ღმერთს არ შეუძლია შეაჩეროს ისინი. უფრო მეტიც, მან მოგვცა ნებართვა, მოგვექცია. ამასთან, მაშინაც კი, თუ შეგვეძლო ღვთის ნების საწინააღმდეგო მოქმედება, მისი შექმნის მიზანი შესრულდება. ვერაფერს გავაკეთებთ, რომ ხელი შეუშალოს მის მიზანს.

რომელი მოსაზრებაა სწორი? ბიბლიის განმავლობაში ვხვდებით ადამიანებს, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდნენ ღმერთის მითითებებს. ბიბლია იქამდეც კი მიდის, რომ ამტკიცებს, რომ იესოს გარდა არავინ არ არის კარგი, ვინც ღმერთის ნებას ასრულებს (რომაელები 3: 10-20). ბიბლია აღწერს სამყაროს, რომელიც აჯანყებულია მათი შემქმნელის წინააღმდეგ. ეს, როგორც ჩანს, ღმერთისგან განსხვავებით, რომელიც აკონტროლებს ყველაფერს, რაც ხდება. თუ ამას არ მოიქცევიან ისინი, ვინც მას აუჯანყდებიან, რადგან ეს ღვთის ნებაა მათზე.

გაითვალისწინეთ სუვერენიტეტი, რომელიც ჩვენთვის ყველაზე კარგად არის ცნობილი: მიწიერი მეფის სუვერენიტეტი. ამ მმართველს ევალება სამეფოს წესების დამკვიდრება და განხორციელება. ის ფაქტი, რომ ადამიანები ზოგჯერ არღვევენ მის სუვერენულად დადგენილ წესებს, მას არანაკლებ სუვერენად აქცევს. არც მის ქვეშევრდომებს შეუძლიათ დაუსჯელად დაარღვიონ ეს წესები. ამას აქვს შედეგები, თუ ადამიანი მოქმედებს მმართველის სურვილის საწინააღმდეგოდ.

ადამიანის თავისუფალი ნების სამი შეხედულება
თავისუფალი ნება გულისხმობს გარკვეულ შეზღუდვებში არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობას. მაგალითად, მე შემიძლია შეზღუდული რაოდენობის ვარიანტებიდან ავირჩიო ის, რაც სადილად მექნება. და მე შემიძლია ავარჩიო, დავიცავ თუ არა სიჩქარის შეზღუდვას. მაგრამ მე არ შემიძლია ავირჩიო ბუნების ფიზიკური კანონების საწინააღმდეგო მოქმედება. მე აღარ მაქვს არჩევანი, მიზიდავს თუ არა მიზიდულობა მიწაზე, როდესაც ფანჯრიდან გადავვარდები. არც ფრთების გამოფრენა და ფრენის არჩევა შემიძლია.

ადამიანთა ჯგუფი უარყოფს, რომ ჩვენ ნამდვილად გვაქვს თავისუფალი ნება. ეს თავისუფალი ნება მხოლოდ ილუზიაა. ეს პოზიცია არის დეტერმინიზმი, რომ ჩემი ისტორიის ყოველ მომენტს აკონტროლებს კანონები, რომლებიც არეგულირებს სამყაროს, ჩემს გენეტიკასა და ჩემს გარემოს. ღვთიური დეტერმინიზმი განსაზღვრავს ღმერთს, ვინც განსაზღვრავს ჩემს ყოველგვარ არჩევანს და მოქმედებას.

მეორე მოსაზრებით, თავისუფალი ნება არსებობს, გარკვეული გაგებით. ამ მოსაზრების თანახმად, ღმერთი მუშაობს ჩემი ცხოვრების პირობებში იმის უზრუნველსაყოფად, რომ თავისუფლად გავაკეთო არჩევნები, რომელსაც ღმერთს სურს. ამ მოსაზრებას ხშირად შეაფასებენ თავსებადობას, რადგან ის თავსებადია სუვერენიტეტის მკაცრ შეხედულებასთან. თუმცა, როგორც ჩანს, ის ცოტათი განსხვავდება ღვთიური დეტერმინიზმისგან, რადგან საბოლოოდ ადამიანები ყოველთვის აკეთებენ არჩევანს, რომელიც ღმერთს სურს მათგან.

მესამე თვალსაზრისს ზოგადად ლიბერტარიანული თავისუფალი ნება ეწოდება. ეს პოზიცია ზოგჯერ განისაზღვრება, როგორც შესაძლებლობა აირჩიოს სხვა რამ, რაც არ გააკეთე საბოლოოდ. ამ მოსაზრებას ხშირად აკრიტიკებენ, როგორც შეუსაბამო ღვთის სუვერენიტეტს, რადგან ის საშუალებას აძლევს ადამიანს იმოქმედოს ღვთის ნების საწინააღმდეგო გზით.

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, საღვთო წერილში ნათლად ჩანს, რომ ადამიანები ცოდვილები არიან, რომლებიც ღვთის გამოცხადებული ნების საწინააღმდეგოდ მოქმედებენ, ძნელია ძველი აღთქმის წაკითხვა განმეორებით ნახვის გარეშე. სულ მცირე, წმინდა წერილიდან ჩანს, რომ ადამიანებს აქვთ თავისუფლების თავისუფლება.

ორი შეხედულება სუვერენიტეტისა და თავისუფალი ნების შესახებ
არსებობს ორი გზა, რომლის საშუალებითაც ხდება ღმერთის სუვერენიტეტისა და ადამიანის თავისუფალი ნების შერიგება. პირველი ამტკიცებს, რომ ღმერთი აკონტროლებს სრულყოფილად. რომ არაფერი ხდება მისი მიმართულების გარდა. ამ თვალსაზრისით, თავისუფალი ნება არის ილუზია ან ის, რაც იდენტიფიცირებულია, როგორც თავსებადი თავისუფალი ნება - თავისუფალი ნება, რომელშიც ჩვენ თავისუფლად ვაკეთებთ არჩევანს, რომელიც ღმერთმა გააკეთა ჩვენთვის.

მათი შერიგების მეორე გზაა ღმერთის სუვერენიტეტის დანახვა, შემწყნარებელი ელემენტის ჩათვლით. ღვთის სუვერენიტეტში ეს საშუალებას გვაძლევს გავაკეთოთ თავისუფალი არჩევანი (ყოველ შემთხვევაში, გარკვეულ ფარგლებში მაინც). სუვერენიტეტის ეს შეხედულება თავსებადია თავისუფლების თავისუფლების ნებასთან.

ამ ორიდან რომელია სწორი? მეჩვენება, რომ ბიბლიის მთავარი შეთქმულებაა კაცობრიობის აჯანყება ღმერთის წინააღმდეგ და მისი შრომა, რომ გამოგვისყიდოს. არსად არ ჩანს ღმერთი, როგორც სუვერენული.

მთელ მსოფლიოში კაცობრიობა ასახულია ისე, რომ ეწინააღმდეგება ღვთის გამოვლენილ ნებას. ჩვენ ისევ და ისევ გვეძახიან გარკვეულწილად მოქმედებას. ზოგადად, ჩვენ ვირჩევთ ჩვენი გზით წასვლას. მე მიჭირს კაცობრიობის ბიბლიური სურათის შეთავსება ღვთიური დეტერმინიზმის რაიმე ფორმასთან. ამის გაკეთება, როგორც ჩანს, ღმერთს საბოლოოდ აგებს პასუხს ჩვენს მიერ გამოცხადებული ნების მიმართ დაუმორჩილებლობისთვის. ამას დასჭირდება ღვთის საიდუმლო ნება, რომელიც ეწინააღმდეგება მის გამოვლენილ ნებას.

სუვერენიტეტისა და თავისუფალი ნების შერიგება
ჩვენთვის შეუძლებელია უსასრულო ღმერთის სუვერენიტეტის სრულად გააზრება. ეს ძალიან მაღლაა ჩვენზე, ისე, როგორც სრული გაგება. მიუხედავად ამისა, ჩვენ მისი იმიჯით ვართ შექმნილი და მის მსგავსებას ვატარებთ. ასე რომ, როდესაც ვცდილობთ გავიგოთ ღვთის სიყვარული, სიკეთე, სიმართლე, მოწყალება და სუვერენიტეტი, ამ ცნებების ადამიანური გაგება საიმედო სახელმძღვანელო უნდა იყოს, თუ შეზღუდული.

მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანის სუვერენიტეტი უფრო შეზღუდულია, ვიდრე ღვთის სუვერენიტეტი, მე მჯერა, რომ ჩვენ შეგვიძლია გამოვიყენოთ ერთი, რომ გავიგოთ მეორე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ის, რაც ვიცით ადამიანის სუვერენიტეტის შესახებ, არის საუკეთესო სახელმძღვანელო, რომელიც გვაქვს ღვთის სუვერენიტეტის გასაგებად.

გახსოვდეთ, რომ ადამიანის მმართველი პასუხისმგებელია მისი სამეფოს მმართველი წესების შექმნასა და შესრულებაზე. ეს თანაბრად ეხება ღმერთს, რომელიც ღმერთს ქმნის წესებში. იგი ახორციელებს და განსჯის ამ კანონების ნებისმიერ დარღვევას.

ადამიანის მმართველის დროს ქვეშევრდომებს თავისუფლად შეუძლიათ დაიცვან ან არ დაემორჩილონ მმართველის მიერ დაწესებულ წესებს. მაგრამ კანონების დაუმორჩილებლობა ღირს. ადამიანის მმართველთან ერთად შესაძლებელია, რომ დაარღვიოთ კანონი, რომ არ დაიჭიროთ და ჯარიმა გადაიხადოთ. მაგრამ ეს მართალი არ იქნებოდა იმ მმართველთან, რომელიც ყოვლისმცოდნე და სამართლიანია. ნებისმიერი დარღვევა იქნებოდა ცნობილი და დაისაჯებოდა.

ის, რომ ქვეშევრდომები თავისუფლად ირღვევიან მეფის კანონები, არ ამცირებს მის სუვერენიტეტს. ანალოგიურად, ის ფაქტი, რომ ჩვენ, როგორც ადამიანები, თავისუფლები ვართ დაარღვიოთ ღვთის კანონები, არ ამცირებს მის სუვერენიტეტს. სასრული ადამიანის მმართველთან ერთად, ჩემს დაუმორჩილებლობას შეეძლო მმართველის ზოგიერთი გეგმის ჩაშლა. მაგრამ ეს არ იქნება მართალი ყოვლისმცოდნე და ყოვლისშემძლე მმართველისთვის. მან იცოდა ჩემი დაუმორჩილებლობა, სანამ ეს მოხდებოდა და გეგმავდა მის გარშემო ისე, რომ შეეძლო ჩემი მიზნის შესრულება ჩემდა მიუხედავად.

ეს, როგორც ჩანს, წმინდა წერილებში აღწერილი ნიმუშია. ღმერთი სუვერენულია და არის ჩვენი ზნეობრივი კოდექსის წყარო. ჩვენ, როგორც მისი სუბიექტები, მივყვებით ან არ ვემორჩილებით. მორჩილებისთვის ჯილდოა. დაუმორჩილებლობისთვის არის სასჯელი. მაგრამ მისი სურვილი, გვეძლევა დაუმორჩილებლობა, არ ამცირებს მის სუვერენიტეტს.

მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს ცალკეული მონაკვეთები, რომლებიც, როგორც ჩანს, მხარს უჭერს დეტერმინირებულ მიდგომას თავისუფალი ნებისადმი, წმინდა წერილში ნათქვამია, რომ, მიუხედავად იმისა, რომ ღმერთი სუვერენულია, ადამიანებს აქვთ თავისუფალი ნება, რაც საშუალებას გვაძლევს ავირჩიოთ მოქმედება, ღმერთმა ჩვენთვის.