ພາສາເດີມຂອງ ຄຳ ພີໄບເບິນແມ່ນຫຍັງ?
ພຣະ ຄຳ ພີເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍພາສາຕົ້ນສະບັບແລະສິ້ນສຸດດ້ວຍພາສາທີ່ມີຄວາມຄ່ອງແຄ້ວກວ່າພາສາອັງກິດ.
ປະຫວັດສາດພາສາຂອງພະ ຄຳ ພີປະກອບມີສາມພາສາ: ຍິວ, Koine ຫຼືສາມັນແລະພາສາເຣັກອາຣາມ. ຕະຫຼອດໄລຍະຫຼາຍສະຕະວັດທີ່ພະ ຄຳ ພີເດີມໄດ້ຖືກປະກອບຂຶ້ນ, ແນວໃດກໍ່ຕາມ, ພາສາເຮັບເຣີໄດ້ພັດທະນາໃຫ້ມີລັກສະນະຕ່າງໆທີ່ເຮັດໃຫ້ການອ່ານແລະການຂຽນງ່າຍຂື້ນ.
ໂມເຊໄດ້ນັ່ງລົງຂຽນ ຄຳ ທຳ ອິດຂອງ Pentateuch, ໃນປີ 1400 ກ່ອນຄ. ສ. ມັນເປັນພຽງ 3.000 ປີຕໍ່ມາ, ໃນປີ 1500 AD, ຄຳ ພີໄບເບິນທັງ ໝົດ ຖືກແປເປັນພາສາອັງກິດ, ເຮັດໃຫ້ເອກະສານດັ່ງກ່າວກາຍເປັນ ໜຶ່ງ ໃນປື້ມເກົ່າແກ່ທີ່ສຸດ. ເຖິງວ່າອາຍຸຂອງມັນຈະສູງຂື້ນ, ຄຣິສຕຽນຖືວ່າ ຄຳ ພີໄບເບິນມີຄວາມ ເໝາະ ສົມແລະທັນເວລາເພາະວ່າມັນແມ່ນພຣະ ຄຳ ທີ່ດົນໃຈຈາກພຣະເຈົ້າ.
ຍິວ: ພາສາສັນຍາເກົ່າ
ຍິວເປັນຂອງກຸ່ມພາສາ Semitic, ຄອບຄົວຂອງພາສາວັດຖຸບູຮານຢູ່ໃນວົງເດືອນອຸດົມສົມບູນເຊິ່ງປະກອບມີ Akkadian, ພາສາຂອງ Nimrod ໃນປະຖົມມະການ 10; ພາສາອູລິກາ, ພາສາຂອງຊາວການາອານ; ແລະ Aramaic, ຖືກ ນຳ ໃຊ້ທົ່ວໄປໃນປະເທດເປີເຊຍ.
ຍິວຖືກຂຽນຈາກຂວາຫາຊ້າຍແລະປະກອບດ້ວຍ 22 ພະຍັນຊະນະ. ໃນຮູບແບບ ທຳ ອິດຂອງມັນ, ຕົວອັກສອນທັງ ໝົດ ລ້ວນແຕ່ຢູ່ ນຳ ກັນ. ຕໍ່ມາ, ເຄື່ອງ ໝາຍ ເຕັມແລະເຄື່ອງ ໝາຍ ການອອກສຽງຖືກເພີ່ມເຂົ້າມາເພື່ອຄວາມສະດວກໃນການອ່ານ. ໃນເວລາທີ່ພາສາມີຄວາມຄືບ ໜ້າ, ພະຍັນຊະນະໄດ້ຖືກລວມເຂົ້າເພື່ອໃຫ້ຄວາມກະຈ່າງແຈ້ງ ຄຳ ສັບທີ່ກາຍເປັນທີ່ບໍ່ຄ່ອຍເຫັນແຈ້ງ.
ການສ້າງປະໂຫຍກໃນພາສາເຫບເລີສາມາດວາງພະຍັນຊະນະ ທຳ ອິດ, ຕາມດ້ວຍ ຄຳ ສັບຫລືນາມແລະວັດຖຸ. ເນື່ອງຈາກ ຄຳ ສັ່ງ ຄຳ ນີ້ແຕກຕ່າງກັນ, ປະໂຫຍກພາສາເຮັບເຣີບໍ່ສາມາດແປເປັນ ຄຳ ສັບເປັນ ຄຳ ສັບເປັນພາສາອັງກິດໄດ້. ຄວາມສັບສົນອີກອັນ ໜຶ່ງ ແມ່ນ ຄຳ ສັບພາສາເຫບເລີສາມາດທົດແທນປະໂຫຍກທີ່ໃຊ້ກັນທົ່ວໄປ, ເຊິ່ງຜູ້ອ່ານຕ້ອງຮູ້ຈັກ.
ພາສາເຮັບເລີຫລາຍພາສາໄດ້ແນະ ນຳ ຄຳ ຕ່າງປະເທດເຂົ້າໃນຂໍ້ຄວາມ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ປະຖົມມະການມີ ສຳ ນວນບາງ ສຳ ນວນໃນພາສາອີຢີບໃນຂະນະທີ່ Joshua, ຜູ້ພິພາກສາແລະ Ruth ລວມເຖິງ ຄຳ ສັບຕ່າງໆຂອງຊາວການາອານ ປື້ມເຫຼັ້ມ ໜຶ່ງ ຂອງສາດສະດາໃຊ້ ຄຳ ເວົ້າຂອງບາບີໂລນເຊິ່ງໄດ້ຮັບອິດທິພົນຈາກການເນລະເທດ.
ການກ້າວກະໂດດຂັ້ນໃນຄວາມແຈ່ມແຈ້ງໄດ້ມາພ້ອມກັບການ ສຳ ເລັດຂອງການ Septuagint, ການແປ 200 BC ຂອງພະ ຄຳ ພີພາກພາສາເຫບເລີເປັນພາສາກະເຣັກ. ວຽກງານນີ້ລວມມີປື້ມ 39 ເຫຼັ້ມຂອງພະ ຄຳ ພີເດີມແລະບາງປື້ມທີ່ຂຽນຫລັງຈາກມາລາກີແລະກ່ອນ ໜ້າ ພຣະສັນຍາ ໃໝ່. ໃນຂະນະທີ່ຊາວຢິວກະແຈກກະຈາຍຈາກອິດສະຣາເອນໃນໄລຍະປີ, ພວກເຂົາລືມວິທີການອ່ານພາສາເຮັບເຣີແຕ່ສາມາດອ່ານພາສາກະເຣັກເຊິ່ງເປັນພາສາ ທຳ ມະດາຂອງຍຸກສະ ໄໝ.
ພາສາກະເຣັກໄດ້ເປີດພຣະ ຄຳ ພີ ໃໝ່ ໃຫ້ຄົນຕ່າງຊາດ
ໃນເວລາທີ່ນັກຂຽນໃນພຣະ ຄຳ ພີເລີ່ມຕົ້ນຂຽນພຣະກິດຕິຄຸນແລະ ໜັງ ສື, ພວກເຂົາໄດ້ປະຖິ້ມພາສາເຮັບເຣີແລະຫັນໄປໃຊ້ພາສາທີ່ນິຍົມໃນສະ ໄໝ ຂອງພວກເຂົາ, koine ຫຼືພາສາກະເຣັກ ທຳ ມະດາ. ພາສາກະເຣັກແມ່ນພາສາທີ່ມີຄວາມສາມັກຄີກັນ, ແຜ່ຂະຫຍາຍອອກໄປໃນລະຫວ່າງການພິຊິດຂອງ Alexander the Great ເຊິ່ງຄວາມປາຖະ ໜາ ຂອງລາວແມ່ນເພື່ອ Hellenize ຫຼືເຜີຍແຜ່ວັດທະນະ ທຳ ຂອງກເຣັກໃນທົ່ວໂລກ. ອານາຈັກຂອງ Alexander ແມ່ນກວມເອົາທະເລເມດິເຕີເຣນຽນ, ອາຟຣິກກາ ເໜືອ ແລະພາກສ່ວນຕ່າງໆຂອງອິນເດຍ, ສະນັ້ນການໃຊ້ພາສາກະເຣັກກາຍເປັນຈຸດເດັ່ນ.
ພາສາກະເຣັກງ່າຍທີ່ຈະເວົ້າແລະຂຽນຫຼາຍກ່ວາພາສາເຮັບເຣີເພາະວ່າມັນໃຊ້ຕົວ ໜັງ ສືຄົບຖ້ວນ, ລວມທັງພະຍົດ. ມັນຍັງມີ ຄຳ ສັບທີ່ອຸດົມສົມບູນ, ເຊິ່ງອະນຸຍາດໃຫ້ມີຄວາມ ໝາຍ ທີ່ບໍ່ຊັດເຈນ. ຕົວຢ່າງ ໜຶ່ງ ຄືສີ່ ຄຳ ສັບພາສາກະເຣັກທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ສຳ ລັບຄວາມຮັກທີ່ໃຊ້ໃນ ຄຳ ພີໄບເບິນ.
ປະໂຫຍດອີກຢ່າງ ໜຶ່ງ ແມ່ນຊາວກະເຣັກໄດ້ເປີດພຣະ ຄຳ ພີ ໃໝ່ ໃຫ້ຄົນຕ່າງຊາດຫລືຄົນທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວຢິວ. ນີ້ແມ່ນສິ່ງທີ່ ສຳ ຄັນທີ່ສຸດໃນການປະກາດເພາະວ່າຊາວກະເຣັກໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ຄົນຕ່າງຊາດອ່ານແລະເຂົ້າໃຈພຣະກິດຕິຄຸນແລະ ໜັງ ສື ສຳ ລັບຕົວເອງ.
Aramaic Flavor ເພີ່ມເຂົ້າໃນ ຄຳ ພີໄບເບິນ
ເຖິງແມ່ນວ່າບໍ່ແມ່ນພາກສ່ວນທີ່ ສຳ ຄັນຂອງການຂຽນ ຄຳ ພີໄບເບິນ, Aramaic ແມ່ນໃຊ້ໃນຫລາຍໆສ່ວນຂອງພຣະ ຄຳ ພີ. Aramaic ໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ທົ່ວໄປໃນເປີເຊຍເປີເຊຍ; ຫລັງຈາກການເນລະເທດ, ຊາວຢິວໄດ້ ນຳ ເອົາ Aramaic ກັບຄືນໄປປະເທດອິດສະຣາເອນ, ບ່ອນທີ່ມັນກາຍເປັນພາສາທີ່ນິຍົມທີ່ສຸດ.
ພະ ຄຳ ພີພາກພາສາເຫບເລີຖືກແປເປັນພາສາອາຣາມ, ເອີ້ນວ່າ Targum, ໃນຊ່ວງເວລາຂອງພຣະວິຫານທີສອງ, ເຊິ່ງແລ່ນມາແຕ່ 500 BC ເຖິງ AD 70. ຄຳ ແປນີ້ຖືກອ່ານຢູ່ໃນ ທຳ ມະສາລາແລະໃຊ້ ສຳ ລັບການສຶກສາ.
ຂໍ້ຄວາມໃນພຣະ ຄຳ ພີທີ່ປະກົດຂື້ນໃນພາສາອາຣາມແມ່ນດານີເອນ 2-7; ເອເຊຣາ 4-7; ແລະເຢເຣມີ 10:11. ຄຳ ສັບພາສາອາຣັບຍັງໄດ້ຖືກບັນທຶກໄວ້ໃນພຣະ ຄຳ ພີ ໃໝ່:
Talitha qumi ("Maiden ຫລືເດັກນ້ອຍ, ລຸກຂຶ້ນ!") ຫມາຍ 5:41
ເອເຟດທາ (Be ເປີດໃຈ) Mark ເຄື່ອງ ໝາຍ 7:34
Eli, Eli, lema sebaqtani (ສຽງຮ້ອງຂອງພຣະເຢຊູຈາກໄມ້ກາງແຂນ: "ພຣະເຈົ້າຂອງຂ້າພະເຈົ້າ, ພຣະເຈົ້າຂອງຂ້າພະເຈົ້າ, ເປັນຫຍັງທ່ານປະຖິ້ມຂ້ອຍ?") ເຄື່ອງຫມາຍ 15:34, ມັດທາຍ 27:46
ອາເບບາ (“ ບິດາ”) ໂລມ 8:15; ຄາລາເຕຍ 4: 6
ມາລາທອນທາ ("ພຣະຜູ້ເປັນເຈົ້າ, ມາ!") 1 ໂກລິນໂທ 16:22
ການແປເປັນພາສາອັງກິດ
ດ້ວຍອິດທິພົນຂອງຈັກກະພັດໂລມັນ, ໂບດໃນຕອນຕົ້ນໄດ້ຮັບຮອງເອົາພາສາລາຕິນເປັນພາສາທາງການ. ໃນປີ 382 AD, ພະສັນຕະປາປາ Damasus ໄດ້ມອບ ໝາຍ ໃຫ້ Jerome ຜະລິດ ຄຳ ພີໄບເບິນພາສາລາແຕັງ. ເຮັດວຽກຈາກວັດໃນເມືອງເບັດເລເຮັມ, ລາວໄດ້ແປພຣະສັນຍາເດີມໂດຍກົງຈາກພາສາເຮັບເຣີເປັນຄັ້ງ ທຳ ອິດ, ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງຄວາມຜິດພາດຖ້າລາວໃຊ້ພຣະວິຫານ Septuagint. ພຣະຄຣິສຕະ ທຳ ຄຳ ພີທັງ ໝົດ ຂອງ Jerome, ເອີ້ນວ່າ Vulgate ເພາະວ່າມັນໃຊ້ ຄຳ ເວົ້າ ທຳ ມະດາຂອງເວລາ, ອອກມາປະມານ AD 402.
Vulgate ແມ່ນຂໍ້ຄວາມທາງການເປັນເວລາເກືອບ 1.000 ປີ, ແຕ່ ຄຳ ພີໄບເບິນເຫຼົ່ານັ້ນຖືກພິມດ້ວຍມືແລະມີລາຄາແພງຫຼາຍ. ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ຄົນທົ່ວໄປສ່ວນໃຫຍ່ບໍ່ສາມາດອ່ານພາສາລາຕິນໄດ້. ຄຳ ພີໄບເບິນພາສາອັງກິດທີ່ສົມບູນແບບ ທຳ ອິດຖືກຈັດພີມມາໂດຍ John Wycliffe ໃນປີ 1382, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນອີງໃສ່ Vulgate ເປັນແຫຼ່ງ. ການປະຕິຮູບດັ່ງກ່າວໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີການແປທີ່ບໍ່ພໍໃຈ, ທັງເປັນພາສາອັງກິດແລະພາສາທ້ອງຖິ່ນອື່ນໆ.
ການແປພາສາອັງກິດໃນການ ນຳ ໃຊ້ທົ່ວໄປໃນປະຈຸບັນນີ້ມີ King James version 1611; ສະບັບມາດຕະຖານອາເມລິກາ, 1901; ສະບັບປັບປຸງມາດຕະຖານ, 1952; ຄຳ ພີໄບເບິນ ດຳ ລົງຊີວິດ, 1972; ສະບັບສາກົນ ໃໝ່, ປີ 1973; ສະບັບພາສາອັງກິດຂອງມື້ນີ້ (Good Bible Bible), ປີ 1976; New King James Version, 1982; ແລະສະບັບມາດຕະຖານອັງກິດ, 2001.