He tirohanga arohaehae ki nga hara whakamate e 7

Da Paolo Tessione - Mahuru 15, 2019

I roto i nga tikanga Karaitiana, ko nga hara e tino pa ana ki te whanaketanga wairua kua tohua hei "hara whakamate". Ko nga hara e tika ana mo tenei waahanga he rereke, a kua hangaia e nga tohunga whakapono Karaitiana etahi rarangi o nga hara tino kino ka taea e te tangata te mahi. Na Gregory te Rahi i hanga te mea kua kiia inaianei ko te rarangi tino o nga roopu: te whakapehapeha, te hae, te riri, te ngakau pouri, te apo, te kakai me te hiahia.

Ahakoa ka taea e ia o raatau te whakahihiri i te whanonga awangawanga, ehara i te mea ko te keehi tonu. Ko te riri, hei tauira, ka taea te tika hei whakautu mo te he, hei whakahihiri hoki ki te whakatutuki i te tika. I tua atu, kaore tenei rarangi e aro ki nga whanonga e tino kino ana i etahi atu, engari e aro ana ki te hihiri: ko te whakamamae me te patu tangata ehara i te "hara tahuti" mena ka akiakihia tetahi e te aroha, kaua ki te riri. Ko nga "hara whakamate e whitu" ehara i te mea tino kore noa, engari kua akiaki i nga hapa hohonu o te morare Karaitiana me te whakapono.

Ko te whakakake - he horihori ranei - he whakapono nui ki ona kaha ake, kia kore ai e whakanui i te Atua Ko te whakapehapeha hoki ko te kore e kaha ki te whakanui i etahi atu na ratou - ki te raruraru koe i te whakapehapeha o tetahi, ka hara ano koe mo te whakapehapeha . I tohe a Thomas Aquinas ko era atu hara katoa i ahu mai i te whakapehapeha, na ko tenei tetahi o nga hara tino nui hei aro ki:

« Te here-rahi-roa-raa ia’na iho te tumu o te mau hara atoa... te tumu o te te‘ote‘o tei roto ïa i te mea e, aita te taata i raro a‘e i te Atua e to’na mana faatere i roto i te tahi mau rave‘a ».
Wewetehia te hara o te whakapehapeha
Ko nga whakaakoranga Karaitiana mo te whakapehapeha e akiaki ana i nga tangata kia ngohengohe ki nga mana whakahaere whakapono kia ngohengohe ai ki te Atua, na reira ka whakanui ake i te kaha o te hahi. Kare he mea he mo te whakakake na te mea ka taea te tika te whakakake ki taau mahi. Kare rawa he take ki te mihi ki tetahi atua mo nga pukenga me nga wheako e tika ana kia whakapau kaha te tangata ki te whakawhanake me te tino pai; Ko nga tautohetohe Karaitiana e mahi ana i te kaupapa o te whakaiti i te oranga o te tangata me te kaha o te tangata.

He pono ka taea e te tangata te tino maia ki o raatau kaha me te mea ka puta he aitua, engari he pono ano te iti o te whakawhirinaki ka taea te aukati i te tangata ki te eke ki tona kaha. Ki te kore te tangata e mohio ko o ratou ake whakatutukitanga, kare ratou e mohio kei a ratou tonu te u tonu me te eke angitu a muri ake nei.

Whakawhiu
Ko nga tangata whakakake - ko te hunga kua hara ki te mahi i te hara whakamate o te whakapehapeha - e kiia ana ka whiua ki te reinga mo te "pakaru i runga i te wira." Kaore i te tino marama he aha tenei whiunga e pa ana ki te whakaeke whakapehapeha. Akene pea i te wa o te Waenganui ko te pakaru i te wira he whiunga tino whakama ki te mau tonu. Penei, no te aha e ore ai e faautuahia na roto i te faaata i te taata e te faaooo i to outou aravihi no a muri noa ’tu?

Ko te hae ko te hiahia ki te pupuri i nga mea kei etahi atu, ahakoa he taonga, penei i nga motuka, i nga ahuatanga o te tangata, i tetahi mea kare-a-roto ano he tirohanga pai, he manawanui ranei. E ai ki nga tikanga Karaitiana, ko te hae ki etahi atu ka kore e koa mo ratou. I tuhia e Aquino taua hae:

«... e mea taa ê te reira i te aroha, no reira te varua e noaa mai ai i to’na oraraa varua... E oaoa te aroha i te maitai o to’na taata tupu, area te pohehae e otohia no’na ».
Wewetehia te hara o te hae
Ua parau te mau philosopho e ere i te Kerisetiano mai ia Aristotle e Plato e na te hae i aratai i te hinaaro e haapohe i te feia e pohehae ra, ma te ore e noaa ia ratou te tahi mea. No reira ka kiia te hae hei ahua riri.

Te faariroraa i te pohehae ei hara, te ereraa ïa i te faaitoitoraa i te mau Kerisetiano ia mauruuru i ta ratou e fana‘o eiaha râ i te patoi i te mana tia ore o vetahi ê aore ra i te tamata i te noaa mai ta vetahi ê. Tera pea ko etahi ahua o te hae i ahu mai i te ahua o etahi karekau he taonga ranei. No reira ka noho te hae hei turanga mo te whawhai i te he. Ahakoa he take tika mo te maaharahara mo te mauahara, tera pea he nui ake te rerekee o te kino i te riri kino i te ao.

Ma te aro ki nga kare o te hae me te whakahe i a raatau, kaua ki nga mahi he e puta ai aua kare-a-roto, ka taea e te hee te haere tonu ma te kore e werohia. No te aha tatou e oaoa ’i ia noaa i te hoê taata te mana aore ra te mau tao‘a e ere no ’na? No te aha tatou e ore ai e oto no te hoê taata e fana‘o ra i te parau-tia ore? No te tahi mau tumu, aita te parau-tia ore i faarirohia ei hara pohe. Ahakoa he rite tonu te kino o te mauahara ki te taurite kore, he maha nga korero mo te Karaitiana kua waiho hei hara i mua, ko tetahi kaore.

Whakawhiu
Ko nga tangata hae, kua hara mo te hara mate o te hae, ka whiua ki roto i te reinga ka rumakina ki roto i te wai makariri mo ake tonu atu. Kaore i te maarama he aha te momo hononga i waenga i te whiu hae me te aukati i te wai mīti. Me ako ratou e te makariri he aha te mea he he te hiahia ki ta etahi atu? Me whakamatao o ratou hiahia?

Ko te nuinga o te wa e pa ana te Gluttony ki te kai nui, engari he tikanga whanui ake ko te ngana ki te kai i nga mea katoa e tino hiahia ana koe, tae atu ki te kai. I tuhia e Thomas Aquinas ko Gluttony e pa ana ki:

«... ’aita e hina’aro i te amu ’e i te inu, te hina’aro rahi rā... ’ia fa’aru’e i te fa’anahora’a o te ferurira’a, tei roto te maita’i o te viretu morare ».
No reira ko te kupu " kakai ki te whiu" ehara i te mea he rite ki ta te tangata e whakaaro ana.

I tua atu i te mahi i te hara whakamate o te kakai ma te kai nui, ka taea e te tangata ma te pau i te maha rawa o nga rawa (te wai, te kai, te kaha), ma te whakapau moni ki te whai kai tino whai rawa, ma te whakapau moni ki te nui rawa o tetahi mea (motika. , kēmu, whare, waiata, aha atu) me etahi atu. Ka taea te whakamaoritanga ko te hara o te hiahia rawa, a, ko te aro ki tenei hara ka taea te whakatenatena i te hapori tika ake. He aha i kore ai i tino tupu tenei?

Te whakakore i te hara o te kakai
Noa ’tu e mea faahema te mana‘o, i roto i te haapiiraa i te mau Kerisetiano e e hara te amu i te maa, ua riro te reira ei ravea maitai no te faaitoito i te feia iti ia hiaai hau atu e ia mauruuru i te iti o ta ratou e nehenehe e amu, no te mea e rahi atu â te hara. I taua wa ano, ko te hunga kua kai nui rawa atu, kaore ano kia whakatenatenahia kia iti ake te mahi kia makona ai te hunga rawakore me te hiakai.

Ko te kai nui rawa atu me te "kitea" kua roa e mahi ana ki nga kaiarahi o te Tai Hauauru hei tohu tohu teitei o te mana hapori, torangapu me te putea. Ahakoa ko nga kaiarahi whakapono ano i hara i te kakai, engari i tika tenei hei whakakororia i te hahi. Nohea te wa whakamutunga i rongo ai koe i tetahi rangatira Karaitiana nui e kii ana i te rerenga apo?

Whakawhiu
Ko te tangata kakai - te tangata kakai - ka whiua ki te reinga me te kai kaha.

Ko te hiahia ko te hiahia ki te wheako i nga ahuareka o te tinana me te tinana (ehara i te mea ko te taangata noa). E faarirohia te hiaai i te mau faaanaanataeraa tino ei hara no te mea e turai te reira ia tatou ia ore e tâu‘a i te mau hinaaro aore ra te mau faaueraa i te pae varua. He hara ano te hiahia moepuku e ai ki nga Karaitiana tuku iho na te mea e arahi ana ki te whakamahi i te taangata mo te nui atu i te whanautanga.

Ko te whakahee i te hiahia me te ahuareka o te tinana ko tetahi waahanga o te whakapau kaha a te Karaitiana ki te whakatairanga i te oranga o muri mai i tenei ao me nga mea e whakawhiwhia ana. Ka awhina i te maukati i nga tangata ki roto i te whakaaro ko te ira tangata me te moepuku kei te noho anake mo te whakawhānau, ehara mo te aroha, mo te ngahau noa ranei o nga mahi. Ko te whakahawea a te Karaitiana ki nga ahuareka o te tinana me te moepuku, ina koa, ko etahi o nga tino raruraru o te Karaitiana puta noa i tona hitori.

Ko te rongonui o te hiahia hei hara ka taea te whakaatu i te mea he maha atu nga mea i tuhia hei whakahe i te hara i te tata katoa o era atu hara. Koia hoki tetahi o nga hara whakamate e whitu e kii tonu ana te tangata he hara.

I etahi waahi, ko te ahua kua whakahekehia te katoa o te whanonga morare ki nga ahuatanga rereke o te moepuku me te awangawanga mo te pupuri i te ma o te moepuku. He tino pono tenei ina tae mai ki te tika Karaitiana - ehara i te mea kaore he take pai ko te nuinga o nga mea katoa e kii ana ratou mo nga "uara" me nga "uara whanau" ka uru ki te taangata, ki te taangata ranei i etahi ahuatanga.

Whakawhiu
Ko nga tangata hiahia - ko te hunga kua hara ki te mahi i te hara mate o te hiahia - ka whiua i roto i te reinga mo te mate o te ahi me te whanariki. Te ahua nei kare he hononga nui i waenganui i tenei me te hara ake, mena ka kiia te hunga hiahia ki te "kowaowao" o ratou taima ki te "koowao" ki te ahuareka o te tinana, a inaianei ka mau ki te koowaotia e te mamae o te tinana.

Ko te riri - ko te riri ranei - te hara o te paopao i te Aroha me te Manawanui me whakaaro tatou ki etahi atu, engari ki te whiriwhiri i nga taunekeneke tutu, kino ranei. He maha nga mahi Karaitiana i roto i nga rautau (penei i te Inquisition or the Crusades) pea na te riri, ehara i te aroha, engari i oatitia ratou ma te kii ko te take o te aroha o te Atua, o te aroha ranei ki te wairua o te tangata - he nui te aroha, i roto i te meka, e tika ana ki te kino ratou tinana.

No reira, e tauturu te faahaparaa i te riri ei hara no te haavî i te mau tutavaraa no te faatitiaifaro i te parau-tia ore, te mau parau-tia ore iho â râ a te mau mana faatere faaroo. Ahakoa he pono ka taea e te riri te arahi tere i te tangata ki te mahi whakatoi, he he ano hoki, ehara tenei i te mea e tika ana te whakahenga katoa o te riri. E kore e tika te aro ki te riri engari kaua ki te kino e mahia ana e te tangata i runga i te ingoa o te aroha.

Wewetehia te hara o te riri
Ka taea te tautohetohe ko te whakaaro Karaitiana mo te "riri" he hara ka pa ki nga hapa nui i roto i nga huarahi rereke e rua. A tahi, noa ’tu “te hara”, ua huna oioi te mau mana Kerisetiano e na te reira i turai i ta ratou iho mau ohipa. Ko te tino mamae o etahi atu, ko te mate, he kore whai take ina tae mai ki te arotake i nga mea. A piti, e nehenehe te tapao o te “riri” e tano oioi i te feia e imi ra i te faatitiaifaro i te mau parau-tia ore e fana‘ohia ra e te mau aratai ekalesia.

Whakawhiu
Ko nga tangata riri - ko te hunga kua hara ki te mahi i te hara mate o te riri - ka whiua ki te reinga ma te tapahi ora. Te ahua nei karekau he hononga i waenganui i te hara o te riri me te whiunga o te wetewete tangata mena ko te wetewete tangata he mahi ka mahia e te tangata riri. He ahua ke ano te ahua o te tangata ka tapahia he tangata "ora" i te mea ka mate ratou ina tae ki te reinga. Kaore koe e ora tonu kia motuhia oratia koe?

Ko te apo - ko te apo ranei - ko te hiahia ki te whai taonga. He rite ki te Gluttony me te hae, engari e pa ana ki te whiwhi moni, kaua ki te kai, ki te pupuri ranei. I whakahe a Aquinas i te apo no te mea:

"He hara tika ki tona hoa tata, no te mea e kore e taea e te tangata te puhake i nga taonga o waho, ki te kore tetahi atu tangata e ngaro ia ia ... he hara ki te Atua, pera me nga hara mate katoa, i te mea ka whakahe te tangata i nga mea mutungakore mo te whakaaro nga mea o te ao nei ".
Wewetehia te hara o te apo
I tenei ra, he iti rawa nga mana whakahaere o te whakapono ki te whakahe he pehea te nui o te whenua o te hunga whai rawa o te hunga whakapaipai (me te Karaitiana) ki te Hauauru, engari he iti noa ta te hunga rawakore (i te hauauru me etahi atu waahi). Peneia‘e no te mea e ua riro te nounou tao‘a i roto i te mau huru huru rau te niu o te faufaa moni no teie nei tau i niuhia ’i te totaiete Tooa o te râ e ua amui-roa-hia te mau ekalesia kerisetiano i teie mahana i roto i taua faanahoraa ra. Ko te whakahē nui me te mau tonu o te apo ka arahi tonu ki te whakahee tonu i te kaupapa whakapaipai, a he iti noa nga hahi Karaitiana e pai ana ki te tango i nga raru ka puta mai i tera tuunga.

A hi‘o na, ei hi‘oraa, i te mau taairaa politita piri roa i rotopu i te mau tia faatere kapitalisata e te mau Kerisetiano haapao maitai i roto i te Party Republican. Eaha te tupu i nia i teie tahoêraa mai te peu e ua haamata te mau Kerisetiano haapao maitai i te faahapa i te nounou e te nounou tao‘a na roto i te hoê â puai ta ratou i faatae atu i teie nei i te nounou? Ko te whakahē i te apo me te moni whakapaipai ka noho nga iwi Karaitiana i roto i te huarahi kaore ano i a raatau i o ratau hitori o mua me te kore pea ka whakakeke ratou ki nga rawa putea e whangai ana i a ratou, ka pupuri i a ratou te ngako me te kaha i enei ra. He maha nga Karaitiana i tenei ra, ina koa ko nga Karaitiana whai whakaaro, e ngana ana ki te whakaatu i a raatau me o raatau kaupapa whakatoi hei "whakatikatika," engari i te mutunga ko to raatau hononga ki nga roopu hapori, torangapu me te ohaoha hei whakapakari i nga turanga o te ahurea o te Tai Hauauru.

Whakawhiu
Ko nga tangata apo - ko te hunga kua hara ki te hara mate o te apo - ka whiua ki te reinga ma te kohuatia oratia ki te hinu mo ake tonu atu. Te ahua nei karekau he hononga i waenga i te hara o te apo me te whiunga o te kohuatia ki te hinu, mena ka kohuatia ki te hinu onge me te utu nui.

Ko te mangere te tino pohehe o nga hara whakamate e whitu. I te nuinga o te wa ka kiia he mangere, he tika ake te whakamaoritanga ko te kore aro. Ia tâu‘a ore te hoê taata, eita ratou e haapeapea faahou no te rave i ta ratou hopoia no vetahi ê aore ra no te Atua, ma te ore e tâu‘a i to ratou maitai pae varua. Ua papai o Thomas Aquinas i taua mangere:

"... he kino tona hua, ki te tukino i te tangata ka tino tahuri ke atu i nga mahi pai."
Wewetehia te hara mangere
Ko te whakahe i te mangere hei hara he huarahi hei pupuri i nga tangata ki roto i te whare karakia mena ka timata ratou ki te mohio ki te koretake o te karakia me te whakapono whakapono. Ko nga whakahaere karakia e hiahia ana nga tangata ki te noho kaha ki te tautoko i te kaupapa, e kiia ana ko "te mahere a te Atua," no te mea kaore enei whakahaere e whakaputa i tetahi uara e kii ana i tetahi momo moni whiwhi. No reira me whakatenatenahia nga tangata ki te "ahua" te wa me nga rauemi mo te mamae o te whiu mutungakore.

Ko te riri nui ki te karakia ehara i te whakahē ki te whakapono na te mea e kii ana te whakahē he mea nui, he whai mana tonu te karakia. Te haamǎta‘uraa rahi roa ’‘e o te haapaoraa, o te tâu‘a ore roa ïa no te mea te tâu‘a ore nei te taata i te mau mea aita e faufaa faahou. I te nui o nga tangata karekau e aro ki tetahi karakia, kua kore taua karakia. Ko te hekenga o te whakapono me te whakapono whakapono i Uropi he nui ake na te kore o te hunga e whakaaro ana, kua kore e kitea he whakapono e tika ana, engari ko nga kaiwhakapae whakahē i te whakapono e kii ana i nga tangata he he te karakia.

Whakawhiu
Ko te hunga mangere - ko te hunga kua hara mo te hara mate o te mangere - ka whiua ki te reinga ma te maka ki roto ki nga rua nakahi. Pērā i ētahi atu whiunga mō ngā hara whakamate, te āhua nei karekau he hononga i waenga i te māngere me te nakahi. He aha e kore ai e maka te mangere ki te wai tio, ki te hinu kohua ranei? He aha e kore ai e tango i a raatau i te moenga ka haere ki te mahi mo te whakarereke?