O ai na tusia le Koran ma o afea?

O upu o le Koran na aoina ao latou faʻaalia i le perofeta Muhammad, faia e manatua e muamua Mosalemi ma faʻamaumauina tusia e tusiupu.

I lalo o le vaavaaiga a le perofeta o Muhammad
A o faʻaalia le Quran, na faia e le perofeta o Muhammad ni faʻatonuga faapitoa ina ia mautinoa ua tusia. E ui e le mafai e le perofeta o Muhammad lava ia ona faitau pe tusitusi, ae na ia faʻatonuina tuʻutuʻuga fuaiupu ma faatonu le au tusiupu e tusi i lalo le faʻaaliga i soʻo se mea o avanoa: laʻau o laʻau, maʻa, paʻu ma ivi. Ona faitauina lea e le au tusiupu a latou tusitusiga i le Perofeta, o lē na te siakiina ia mea mo ni mea sese. I fuaiupu fou uma ua faʻaalia, na faʻailoa ai foʻi e le perofeta o Muhammad lona tuʻuina i totonu o le tele o tusitusiga.

Ina ua maliu le perofeta Muhammad, o le Koran na tusia atoa. Ae ui i lea, e le i mea tusitusi. Na faamaumauina i luga o le tele o tusi ma mea, o loʻo umiaina e le Au Asosi a le Perofeta.

I lalo o le vaavaaiga a Caliph Abu Bakr
Ina ua mavae le maliu o le perofeta Muhammad, le Quran atoa faaauau pea ona manatuaina i loto o uluai Mosalemi. E faitau selau o uluai Uo o le Perofeta taulotoina le faaaliga atoa, ma Muslims taulotoina vaega tele o le anotusi mai le manatuaina i aso uma. O le tele o uluai Mosalemi foi tusia a latou lava kopi o le Qurʻan tusia i mea eseese.

Sefulu tausaga talu ona mavae le Hijrah (632 AD), o le toʻatele o nei tusiupu Mosalemi ma tagata lotu muamua na fasiotia i le Taua a Yamama. A o faanoanoa le nuu o le maliu o latou soa, latou foi amata amata ona popole e uiga i le umi faaumiumi o le Agaga Quran. Le iloaina o afioga Allah o le a aoina i le tasi nofoaga ma tausia, Caliph Abu Bakr poloaiina tagata uma oe na tusia itulau o le Qurʻan e faatumu i latou i le tasi nofoaga. O le poloketi na faʻatulaga ma vaʻavaʻaia e se tasi o tusi faʻailo a le perofeta o Muhammad, Zayd bin Thabit.

O le faagasologa o le tuufaatasia o le Koran mai nei tusi eseese itulau na faia i vaega e fa:

Ua faamaonia e Zayd bin Thabit fuaiupu uma ma lona lava manatuaina.
Umar ibn Al-Khattab ua faamaonia fuaiupu uma. Na uma uma tauloto i alii uma le Quran.
E toalua molimau faatuatuaina sa tatau ona molimau atu o fuaiupu na tusia i luma o le perofeta Muhammad.
O faʻamaumauga tusia na faʻamaonia ma sa aoina ma faʻatasiga a isi soa.
O lenei auala o le koluse-siaki ma faʻamaoniga mai le sili atu ma le tasi punaoa ua faʻaaogaina ma le sili ona tausia lelei. O le faamoemoe ia saunia se pepa maopoopo e mafai ona faʻamaonia e le faʻalapotopotoga atoa, faʻamaonia ma faʻaaogaina o se punaoa pe a manaʻomia.

O lenei anotusi atoa o le Qurʻan na taofia i Abu Bakr's meatotino ma na pasi atu i le isi Khalifa, Umar ibn Al-Khattab. Ina ua mavae lona maliu, na tuuina atu i lona afafine o Hafsah (o ia foi o se fafine ua oti lana tane le perofeta Muhammad).

I lalo o le vaavaaiga a le susuga Kalifa Uthman bin Affan
Ina ua amata Isalama salalau atu i le Arapi Peninsula, o le tele o tagata ulufale atu i le lafu o isalama mai mamao ese e pei o Peresia ma le Byzantine. Tele o nei tagata fou Mosalemi e le ni gagana Alapi tautala pe faʻamatala eseʻese ese faʻamatalaga Arapi mai ituaiga o Mecca ma Madina. Na amata ona fefinauaʻi tagata poo fea o fea faaupuga sa sili ona saʻo. Caliph Uthman bin Affan ave i luga o ia lava e mautinoa o le taulotoina o le Qurʻan o se tulaga masani faaleoga.

O le sitepu muamua o le nono muamua le kopi muamua, tuʻufaʻatasi o le Qurʻan mai Hafsah. Na tofia se komiti o le au tusiupu Mosalemi e faia ia tusitusiga o le uluai kopi ma ia mautinoa le faasologa o mataupu (sura). Ina ua maeʻa nei kopi atoatoa, na faʻatonu e Utsman bin Affan o faʻamaumauga uma o totoe, ina ia faʻaleagaina uma kopi o le Qurʻan.

Uma le Korans maua i aso nei i le lalolagi e tutusa lelei ma Uthmani lomiga, lea na faamaeaina i lalo o le luasefulu tausaga talu ona maliu le perofeta Muhammad.

Mulimuli ane, faia faʻalelei laiti i le tusitusi Arapi (faʻaopopoga o diacritic togitogi ma faʻailoga) e faʻafaigofie faitauga e tagata le Arapi. Peitaʻi, o le mau a le Quran ua tumau lava le tutusa.