Le Tusi Paia ma Miti: Poʻo Fetalai Mai Le Atua ia i Tatou e ala i Miti?

E tele taimi na faʻaogaina ai e le Atua miti i le Tusi Paʻia e faʻailoa mai ai lona finagalo, faʻaalia ana fuafuaga, ma faʻalauiloa ai mea e tutupu i le lumanaʻi. Peitai, o le faʻamatalaina e le Tusi Paia o le miti na manaʻomia ai le suʻesuʻeina ma le faʻaeteete e faʻamaonia ai e mai le Atua (Teuteronome 13). Na lapatai uma Ieremia ma Sakaria mai le faalagolago i miti e faamatala ai le faaaliga a le Atua (Ieremia 23:28).

Upu autu o le Tusi Paia
Ona tali atu lea o latou [Farao ma le fai meaʻai a Farao], "Na fai miti a ma anapo, ae leai se tasi e mafai ona taʻu maia le uiga."

“O le faaliliuga o miti o le galuega a le Atua,” o le tali lea a Iosefa. "Alu e taʻu mai ia te aʻu ou miti." Kenese 40: 8 (NLT)

Upu faʻale-Tusi Paia mo miti
I le Tusi Paia Eperu, poʻo le Feagaiga Tuai, o le upu faʻaaogaina mo miti o le ḥălôm, e faʻasino i se miti masani poʻo se miti na avatua e le Atua.I le Feagaiga Fou, e lua ni upu Eleni eseese mo miti o loʻo aliali mai. O le Evagelia a Mataio o loʻo iai le upu ónar, e faʻasino tonu i feʻau poʻo miti a le failauga (Mataio 1:20; 2:12, 13, 19, 22; 27:19). Peitaʻi, o le Galuega 2:17 ma le Iuta 8 o loʻo faʻaaogaina ai se faaupuga lautele mo miti (enypnion) ma miti (enypniazomai), o loʻo faʻasino uma i miti o le oracle ma le oracle.

O le "night vision" poʻo le "vision i le po" o seisi fuaitau na faʻaaogaina i le Tusi Paia e faʻasino i se feau poʻo se miti. O lenei faaupuga e maua uma i le Feagaiga Tuai ma le Fou (Isaia 29: 7; Tanielu 2:19; Galuega 16: 9; 18: 9).

Miti o feʻau
O miti o le Tusi Paia ua vaevaeina i ni vaega autu se tolu: feʻau o le lumanaʻi o le malaia poʻo le manuia, lapataiga e uiga i perofeta pepelo ma miti masani e le masani ai.

O vaega muamua e lua e aofia ai feau miti. O le isi igoa mo se miti feʻau o se togafiti. O miti o feʻau lautele e le manaʻomia le faʻauiga ma e masani ona aʻafia ai faʻatonuga tuʻusaʻo o loʻo aumai e se tagata amio Atua.

Miti a le feau a Iosefa
A o le i fanau mai Iesu Keriso, na faia e Iosefa miti e tolu o ni feʻau e faʻatatau i le lumanaʻi (Mataio 1: 20-25; 2:13, 19-20). I miti taʻitasi ia e tolu, na faʻaali atu se agelu a le Alii ia Iosefa i ni faʻatonuga faigofie, na malamalama lelei i ai Iosefa ma mulimuli ai ma le usitaʻi.

I le Mataio 2:12, na lapataia ai le au atamamai i se savali miti e aua le toe foi ia Herota. Ma i le Galuega 16: 9, sa vaai ai le aposetolo o Paulo i le po i se tamaloa na faamalosia o ia e alu i Maketonia. Lenei vaʻaiga i le po masalo o se miti feʻau. E ala i lea tusi, na faatonuina ai e le Atua Paulo e folafola le tala lelei i Maketonia.

Faailoga miti
O moemiti faʻatusa e manaʻomia le faʻauigaina aua e iai faʻailoga ma isi elemeni e leʻo malamalama lelei i ai.

O nisi faafaatusa miti i le Tusi Paia sa faigofie ona faʻauigaina. Ina ua miti le atalii o Iakopo o Iosefa i falaoa o saito ma tino faalelagi o ifo atu i ona luma, sa vave ona iloa e ona uso o nei miti na valoia ai lo latou lumanaʻi gauaʻi atu ia Iosefa (Kenese 37: 1-11).

Na sosola Iakopo mo lona ola mai lona uso masaga o Esau, ina ua taoto mo le afiafi i tafatafa o Luz. O le po lena i se miti, na ia vaaia se vaʻaiga o se faʻaiʻuga, poʻo se faʻasologa i le va o le lagi ma le lalolagi. Na o aʻe agelu a le Atua i luga ma lalo o le apefai. Na vaai Iakopo i le Atua o lo o tu i luga aʻe o le faasitepu. Na toe faʻailoa mai e le Atua le folafolaga na ia faia ia Aperaamo ma Isaako. Na ia taʻu atu ia Iakopo o le a tupuga mai lana fanau, e manuia ai aiga uma o le lalolagi. Ona fetalai mai lea o le Atua, “Ou te faatasi ma oe ma ou te tausia oe i mea uma e te alu iai, ma ou te toe aumaia oe i lenei lalolagi.

Aua o le a ou le tuʻua oe seʻia ou faia le mea na ou folafola atu ai ia te oe ". (Kenese 28:15)

O le uiga atoa o le miti a Iakopo's Ladder o le a le manino pe ana leai se faamatalaga mai ia Iesu Keriso i le Ioane 1:51 o ia o le apefai. Na tausolomua le Atua e oʻo atu i tagata e ala i lona Alo, o Iesu Keriso, le "apefai" atoatoa. O Iesu o le "Atua ma tatou", o le na afio mai i le lalolagi e faʻaola tagata e ala i le toe faʻafesoʻotaʻi o tatou i le va feagai ma le Atua.

O miti a Farao sa faigata ma manaʻomia le faʻamatalaina lelei. I le Kenese 41: 1–57, na miti ai e Farao ni povi pepeti e fitu, maloloina ma ni povi paʻeʻe se fitu. Na ia moemiti foi i ni fuifui saito e fitu ma ni fuifui saito e fitu. I miti uma e lua, o le laʻititi na faʻaumatia le tele. E leai se tasi o atamamai i Aikupito ma taulaitu e masani ona faʻamatala miti na malamalama i le uiga o le miti a Farao.

Na manatua e le alii fai fale o Farao le faamatala e Iosefa o lana miti i le falepuipui. Ona faasaoloto ai lea o Iosefa mai le falepuipui ma faaali ia te ia le uiga o le miti a Farao. O le faʻailoga iloga na muai vaʻaia ni tausaga se fitu o le manuia i Aikupito ona sosoo ai lea ma le fitu tausaga o le oge.

O miti a le Tupu o Nepukanesa
O miti a le Tupu o Nepukanesa o loʻo faʻamatala i le Tanielu 2 ma le 4 o ni faʻataʻitaʻiga sili lea o miti faʻatusa. Na tuu e le Atua ia Tanielu le agavaa e faʻamatala ai miti a Nepukanesa. O se tasi o na miti, na faʻamatala e Tanielu, o Nebuchadnezzar o le a valea e fitu tausaga, e nofo i fanua e pei o se manu, e iai le laulu umi ma fao, ma 'ai vao. I le tausaga mulimuli ane, aʻo sauaga Nebuchadnezzar ia te ia, na taunuu le miti.

O le iai foʻi o miti faʻataʻitaʻi a Tanielu e fesoʻotaʻi ma malo o le lalolagi i le lumanaʻi, le malo o Isaraelu ma le iʻuga o taimi.

Na fai se miti a le faletua o Pilato e uiga ia Iesu i le po a o lei tuuina atu o ia e lana tane ina ia faasatauroina. Na ia taumafai e faatosina Pilato e faasaoloto Iesu e ala i lona auina atu ia te ia o se feau i le taimi o le faamasinoga, faamatala ia Pilato lana miti. Ae na le amanaʻia e Pilato lana lapataʻiga.

Po o Fetalai Mai Le Atua ia i Tatou e ala i Miti?
O aso nei e fesoʻotaʻi muamua le Atua e ala i le Tusi Paʻia, ana tusitusiga tusitusia i ona tagata. Ae le o lona uiga na te le mafai pe o le a le talanoa ia i tatou e ala i miti. O se mea e maofa ai le au Mosalemi na liliu i le Faakerisiano fai mai na talitonu ia Iesu Keriso e ala i le miti.

E pei lava o faʻauiga miti i taimi anamua na manaʻomia le suʻesuʻeina ma le faʻaeteete e faʻamaonia ai le miti e mai le Atua, e faʻapena foi aso nei. E mafai e tagata talitonu ona tatalo i le Atua mo le poto ma le taʻiala e uiga i le faaliliuga o miti (Iakopo 1: 5). Afai e fetalai mai le Atua ia te i tatou e ala i se miti, Na te faʻamalamalamaina i taimi uma lona uiga, pei ona ia faia mo tagata i le Tusi Paʻia.