Le moni le talafeagai i nofoaga o le satauro

Ua oo i le taimi e feagai ai ma le tetee i le Semitism i faatufugaga a le ekalesia.

E masani lava ona ou maofa i le tala faatino a Stations of the Cross ma faamaualaloina i la latou faamanatu o lo’u tiute tauave faatasi i le faasatauroga o Iesu. a'o fa'auiga fa'ata'ita'iga o le Tulaga o le Koluse e mafai ona fa'afiafiaina i le fa'anaunauta'u ma fa'amatalaga, ae o fa'amatalaga na tatou te maua ai le tiapolo i nisi taimi.

Ina ua mavae le tele o tausaga o nofo latalata ane ma tatalo mo nofoaga, faatoa ou matauina talu ai nei le pipii o isu. Talu mai lena taimi, ua ou iloaina isi uiga faa-Iutaia i nofoaga o le tele o ekalesia, e aofia ai laugutu mafiafia ma e oo lava i nifo. I le isi itu, i le suia o lona faa-Iutaia, o nisi taimi e sili atu le lanu o Iesu nai lo o tagata Iutaia o loo siʻomia o ia.

I le faaopoopo atu i nei uiga faaletino, o se mea masani le vaaia o faiga faʻalelotu faʻalelotu o loʻo faʻaalia i ata o tagata Iutaia anamua. O le tele o nofoaga o loʻo i ai tagata faʻalelotu ma o latou lima o loʻo faʻamaufaʻailogaina, mamao, vaʻavaʻai ma le ita i le vaaiga ma faʻaalia le tuʻuaʻia o Iesu pe tuleia o ia i Kalevario.

E ui lava e foliga mai e le fetaui, ae o le tele, tele o nofoaga e aofia ai se tagata lotu Iutaia o loʻo uuina se tusi taai. E ui lava e tatau i se tasi ona taofia le le talitonu i le talafaasolopito o filifiliga faatufugaga na faia i luga o vaaiga laiti o loʻo faʻaalia i nofoaga taʻitasi, e foliga mai e le mafai e se tasi ona aumaia se tusitaʻai faʻalelotu i se faʻasatauroga. (O le a se isi ituaiga tusi taai e mafai ona i ai?) I le tulaga sefulutasi o laʻu ekalesia, mo se faʻataʻitaʻiga, e faʻaalia e le tagata na te tauaveina le tusi taai ua tatalaina, ma talanoaina ma se uo, atonu e tauamiotonuina ai na tutuʻiina Iesu i le satauro i o latou luma. . I se isi seti, ua uu e le tamāloa le tusi tāʻai i lona fatafata ma faasino atu i se Iesu ua paʻū.

O lenei mea e sili atu nai lo le faʻataʻitaʻiina o tagata moni, e pei o Kaiafa. Aiseā la ua iai le tusi tāʻai i inā? O nisi o le a vaai i lenei mea o se vaega o le teenaina faalelotu o Iesu, lea e le o se vaega taua o le talafaasolopito o le faaolataga ma e foliga mai e le taua. E sili atu na i lo le na o le teena e le faalapotopotoga faalelotu o loo iai, e ao ona faailoa mai e le tusi tāʻai le Tulafono (lea e sili atu ona tumau na i lo le ositaulaga sili o loo iai nei) ma, e faaopoopo atu, i latou o loo ola ai. I se tulaga faafaatusa, o lona faatasi mai e faasino atu i tala atu o taʻitaʻi Iutaia i aso nei o Iesu e molia ai tagata Iutaia uma.

O tagata atamamai eseese, e aofia ai Sara Lipton, Ruth Mellinkoff, ma Heinz Schreckenberg, ua latou iloa o ia ituaiga o uiga masani e taatele i faatufugaga Kerisiano anamua, faapea foi i suesuega faafaifeau ma faamatalaga, ma ua faamoemoe e tuueseeseina, taufaaleaga, ma tausalaina tagata Iutaia. E ui o nofoaga i totonu o ekalesia a Amerika e sili atu ona fou, e le faigata ona mafaufauina o nei sitaili masani na ola aua o le auala na aʻoaʻo ai e le au tusiata - tusa lava pe leai ni o latou manatu leaga - e faʻaalia tagata Iutaia. E faapena foʻi i nisi o faifeʻau ma patele.

Ina ua ou fesili atu i tagata atamamai e uiga i aʻu matauga, o nisi e leʻi faateʻia ae o isi na tetee, ma faʻateʻaina laʻu vaai i le saʻo faʻapolokiki. Na fesili mai se tasi ia te aʻu pe i ai ni Iutaia i loʻu aiga, lea e foliga mai na faʻamatalaina - ma faʻaleagaina - oʻu manatu. Ua taʻu mai e nisi ia te aʻu o le iai o tagata lotu Iutaia ua faaalia ai le lafoaʻia o lotu a Iesu ma e le o se taʻusalaina palanikeke o tagata Iutaia. Na faapea mai nisi, o faamatalaga alofa a Veronica, fafine o Ierusalema, ma Iosefa le Arimataia, na faamaonia ai e lē o ni tagata tetee i le ʻau Semitia.

Atonu e i ai se mea i lenei mea, ae manatua se toe iloiloga o le Passion of the Christ lea na matauina, "Na o Iutaia lelei na o Kerisiano." Ua fa'ailoa mai fo'i ia te a'u ou te va'ai fo'i i fa'asalalauga e fa'afeagai ma Roma ona o a latou fa'aaliga fa'afefe. Atonu, ae o le a sili atu ona malosi le manatu pe ana faapea na aafia tagata Roma i faiga sauā mo le faitau afe o tausaga.

Peitaʻi, e pei ona taofia e le lotu mo le tele o senituri, o le tiute tauave o le maliu o Iesu e paʻu i luga o tagata agasala uma i taimi uma, e lē na o tagata Iutaia, po o se tulaga lē tutusa. I le faaaogāina o le Catechism of the Catholic Church i le senituri lona 16, ua taʻua ai e le Catechism of the Catholic Church e faapea: “E lē faatalatū le Lotu e taʻu atu i Kerisiano le tiute tauave e sili ona mamafa mo puapuaga na oo iā Iesu, o se tiute tauave ua masani ona latou amoina na o tagata Iutaia. ”

E ui o le tele o Kerisiano o loo tautino mai lenei aoaoga o le tiutetauave aoao (i le Passion of the Christ, o lima o loo tutui fao ia Iesu o le faatonu o Mel Gibson e faailoa ai lana matafaioi faatasi), i le aluga o seneturi e toatele e ui i lea na mafai ona tuu faaopoopo—pe, e pei ona taʻua e le Catechism, e le gata—e tuuaʻia tagata Iutaia, e oo atu ai i pogroms, fasioti tagata, ma o lea ua sasaa toto ai savali ma pesega i Amerika i le 21st-century. Fai mai nisi o tagata atamamai, o faatufugaga faa-Kerisiano e iai sona sao i le faatupuina o lenei inoino.

Ou te le manatu o le mea lea e avea ai nofoaga e tetee i Semitic o se tapuaiga: Ou te manatu o le toatele o tagata tapuaʻi e mafaufau io latou tiute ae le o tagata Iutaia. Ae ou te manatu e taua le matauina o nisi o Nofoaga o le Koluse, e masani lava aʻo leʻi oʻo i le Vatikana II, o loʻo faʻaogaina i faiga faʻa-Semitic. O le tuueseina o soo se faamasinoga e uiga i na uluai tusiata, o le a se mea e tatau ona tatou faia e faatiga ai i tulaga o a tatou ekalesia i aso nei?

E foliga mai e le mautonu, ou te le finau mo le aveeseina tele poʻo le suia o nofoaga (e ui lava, e manaia, o le Washington National Cathedral talu ai nei na aveese faʻamalama tioata lanu faʻaalia ata o Confederate generals). E le o seti uma o nofoaga e "tausalaina". O le tele e iai uiga fa'aleaganu'u ma o nisi e matagofie. Ae e foliga mai e taua le faʻaaogaina o se taimi e mafai ai ona aʻoaʻoina. A uma mea uma, afai ua faamoemoe ia nofoaga e fesoasoani ia i tatou e mafaufau ai i le taulaga a Iesu, pe le tatau ea ona tatou nofouta i elemene o loo i ai - ma le loto i ai, ma le iloa pe leai - e faaseseina ai la tatou matafaioi?

O se tasi o falesa na ou maua ai nofoaga fa'ata'ita'i o se fale fou ma, e mautinoa lava, na toe si'i mai nofoaga mai se fale tuai. O fa'amalama tioata fa'aonaponei fou o lo'o fa'aalia ai ata o lo'o fa'amanatuina ai le talatuu fa'a-Kerisiano o le Feagaiga Tuai Iutaia. O papa tioata lanu o Tulafono e Sefulu sa latalata ane i le nofoaga o loo ave ai le tusi tāʻai Iutaia, o se fetufaaʻi e faagaeeina ai talanoaga mataʻina.

O le mea sili, o lenei talanoaga e foliga mai e mataʻina ma e mafai e le ekalesia lava ia ona tuʻuina atu taʻiala faʻalelotu. Nostra Aetate (Ta'utinoga e uiga i le faiā a le Ekalesia ma lotu e lē o ni Kerisiano) e faapea mai “o le mea na tupu i le tuʻinanau o [Iesu] e lē mafai ona tuuaʻia e tagata Iutaia uma, e aunoa ma se faaeseesega, o le mea lea o loo ola ai, e lē faasagatau foʻi i tagata Iutaia i aso nei. . . . E lē tatau ona taʻua tagata Iutaia e teena pe fetuuina e le Atua, e peiseaʻī na mulimulitaʻia e le Tusi Paia.”

O isi pepa mai le Vatican ma le US epikopo e ofoina atu mataupu faavae sili atu. O "Criteria mo le iloiloina o tala faatino o le Passion" a epikopo e faapea "E le tatau ona faʻaalia Iesu e feteenaʻi ma le Tulafono (Torah)." E ui lava o loo faasino atu i galuega o le Passion, ae e mautinoa lava o loo aofia ai i le apoapoaʻiga le faatufugaga vaaia: “O le faaaogāina o faatusa faalotu e manaʻomia ai le manatunatu totoʻa. O faʻaaliga o le menorah, laulau o le tulafono, ma isi faʻailoga Iutaia e tatau ona faʻaalia i le taimi atoa o le taʻaloga ma fesoʻotaʻi ma Iesu ma ana uo e le itiiti ifo i le Malumalu poʻo i latou e tetee ia Iesu." tusi taai o loo uuina e tagata lotu Iutaia i nofoaga.

E pei lava ona manatu nisi ua tele naua mea latou te vaai i ai i nisi o nofoaga, ou te mautinoa o isi e sili atu le vaai. E le o fa'asologa uma o alaleo sa ou matamata ai e iai ni elemene mataga. O nofoaga e tatau ona toe suʻesuʻeina, e le gata i tagata atamamai ma faʻapotopotoga, o se iloiloga e tatau foi ona aofia ai manatu Iutaia.

E mafai ona aoteleina laʻu finauga i le mea na taʻua e le Vatikana e uiga i “le auala saʻo e faailoa atu ai tagata Iutaia ma le faa-Iutaia i le talaʻiga ma le catechesis a le Lotu Katoliko Roma” na taʻua i le sili atu i le 30 tausaga ua mavae: “O le faanatinati ma le tāua o le saʻo, saʻo ma le matuā saʻo atoatoa. a'oa'o atu e uiga i le faa-Iutaia mo o tatou tagata faamaoni e mulimuli mai foi i le matautia o le tetee i le Semitism, lea e saunia i taimi uma e toe aliali mai i ituaiga eseese. O le fesili e le na o le faʻaumatia i totonu o le au faʻamaoni o totoe o le anti-Semitism o loʻo maua pea iinei ma iina, ae nai lo le fafaguina i totonu ia i latou, e ala i galuega faʻaleaʻoaʻoga, se malamalama saʻo o le "noataga" tulaga ese atoa (Nostra Aetate, 4) o lē ua aufaatasi ma i matou o le Lotu mo Iutaia ma Iutaia.”

Nai lo le taʻusalaina o nofoaga o le koluse po o le lotu, o ia galuega tau aʻoaʻoga e tatau ona iloa ma togafitia ai le kanesa umi. Pe mai le fatafaitaulaga poʻo ni vaega laiti, o ia suʻesuʻega e mafai ona le toʻa - mafaufau i tali i le aveeseina o faʻatagata Confederate - ae tatau ona tupu. A o toe tulaʻi mai le tetee i le Semitism mai le ata lafoia, na vave ona taʻusalaina e epikopo US le faailogalanu ma le "neo-Nazism" lea na aliali mai i Charlottesville, Virginia. E tatau foi ona tatou nofosauni e faamalamalamaina lo tatou talafaasolopito, aemaise lava mea o loo natia i luma o o tatou mata.