Le mea e tatau ona iloa e soʻo se kerisiano e uiga i le toefuataʻiga o le Porotesano

O le Porotesano Toefuataʻiga ua lauiloa o se faʻagaioiga faʻafouga faʻalelotu na suia ai malo i Sisifo. O se XNUMX-seneturi gaioiga na mafua mai i le popolega o le faamaoni faifeau-theologians pei o Martin Luteru ma le tele o tamaloloa i ona luma o le Ekalesia na faavaeina i luga o le Upu a le Atua.

Na faalatalata atu Matini Luteru i le aʻoaʻoga o indulgences ona sa ia popole mo agaga o tagata ma faailoa le moni o le galuega a le Alii o Iesu ua maeʻa ma lava, tusa lava poʻo le a le tau. O alii e pei o John Calvin na folafola le Tusi Paia i le tele o taimi i le vaiaso ma auai i fetusiaiga ma faifeau i le lalolagi atoa. Faatasi ai ma Luteru i Siamani, Ulrich Zwingli i Suiselani ma John Calvin i Sineva, na salalau atu le galuega o le Toe Fuataʻiga i le lalolagi atoa.

E oo lava i nei tamaloloa e latalata i tamaloloa e pei o Peter Waldon (1140-1217) ma ona soʻo i vaega o Alpine, John Wycliffe (1324-1384) ma le Lollards i Egelani ma John Huss (1373-14: 15) ma ona soʻo i Bohemia na latou galulue mo le toefuataiga.

O ai nisi tagata taua i le Porotesano Toe Fuataʻiga?
O se tasi o ata taua o le Toe Fuataʻiga o Matini Luteru. I le tele o itu, o Matini Luteru, i lona atamai faʻataʻitaʻi ma le soona faʻateleina o ona uiga, na fesoasoani e faʻatupuina le Toe Fuataʻiga ma susunuina i totonu o le afi i lalo o lana leoleo. O lona tuʻituʻiina o le ivasefulu-lima aʻoaʻoga i le faitotoʻa o le falesa i Wittenberg ia Oketopa 31, 1517, na mafua ai se finauga na mafua ai ona faateʻaina o ia mai le puleʻaga a le pope mai le ekalesia Katoliko Roma. O le suʻesuʻeina e Luteru o le Mau na mafua ai le fetauiga i le Diet of Worms ma le Ekalesia Katoliko. I le Diet of Worms, sa ia taʻua ma le taʻutaʻua afai e le faatauanauina o ia i mafuaaga faigofie ma le Upu a le Atua, na te le minoi ma o le a ia taofi i le Afioga a le Atua aua e leai se isi mea na te mafaia.

O le suʻesuʻeina e Luteru o tusitusiga paia na mafua ai ona ia tetee i le ekalesia a Roma i le tele o itu, e aofia ai le taulaʻi atu i Tusitusiga Paia i tu ma aga a le ekalesia, ma mea o loʻo aʻoaʻo mai i le Tusi Paia e uiga i tagata agasala e mafai ona avea ma tagata amiotonu i le silafaga a le Alii, pe a maeʻa galuega O le mauaina e Luteru o le taʻuamiotonuina e ala i le faatuatua ia Keriso ma lana faaliliuga o le Tusi Paia i le gagana Siamani na mafai ai e tagata o ona taimi ona suʻesuʻe le Afioga a le Atua.

O leisi itu taua o le galuega a Luteru o le toe maua mai lea o le Tusi Paʻia i le tofiga o le au faʻatuatua, ma faʻaalia ai o tagata uma ma a latou galuega e iai le mafuaʻaga ma le mamalu aua latou te tautuaina le Atua Foafoa.

O isi na mulimuli i le faʻataʻitaʻiga lototele a Luteru, e aofia ai ma isi:

- Hugh Latimer (1487–1555)

- Martin Bucer (1491–1551)

- William Tyndale (1494-1536)

- Philip Melanchthon (1497-1560)

- John Rogers (1500–1555)

- Heinrich Bullinger (1504–1575)

O nei uma ma le tele o isi na tuuto atu i le Mau ma le silisili ese le alofa tunoa.

I le 1543 le isi tagata iloga i le Toe Fuataʻiga, Martin Bucer, fesili John Calvin e tusi se puipuiga o le Toe Fuataʻiga ia Emperor Charles V i le taimi o le emepaea taumafataga o le a feiloai i Speyer i le 1544. Bucer iloa o Charles V sa siomia e O faufautua na tetee i le toefuataʻiga i totonu o le ekalesia ma talitonu o Kalavini o ia na sili ona agavaa e puipuia le galuega o le Toe Fuataʻiga, e tatau ona puipuia le au Porotesano. Na talia e Calvino le luʻi i le tusiaina o le galuega maoaʻe O le Manaʻoga o le Toefuataʻiga o le Ekalesia. E ui lava e leʻi talitonu le finauga a Kalavini ia Charles V, ae ua avea le Manaʻoga e Toe Fuataʻi ai le Ekalesia ma se ata sili ona lelei o le Toe Fuataʻiga Porotesano na tusia.

O leisi tagata faitio i le galuega o le Toe Fuataʻiga o Johannes Gutenberg, o le na fausiaina le fale lomitusi i le 1454. O le masini lomitusi na mafai ai ona sosolo vave manatu o le galuega o le Toe Fuataʻiga, ma aumaia ai ma se faafouga i le Tusi Paia ma le aʻoaʻoina o Tusitusiga Paia i le Ekalesia.

O le mafuaʻaga o le toe fuataʻiga o le Porotesano
O faʻailoga o le Porotesano Toe Fuataʻiga o loʻo i totonu o le anavatau e lima ua taʻua o Solas: Sola Tusitusiga Paia "" Tusitusiga Paia ", Solus Christus (" Naʻo Keriso "), Sola Gratia (" naʻo le alofa tunoa "), Sola Fide (" naʻo le faʻatuatua " ) Ma Soli Deo Gloria ("o le mamalu o le Atua toʻatasi").

O se tasi o mafuaʻaga autu na ala ai ona tupu le Porotesano Toe Fuataʻiga o le sauaina o le pule faʻaleagaga. O le pule sili ona taua a le Ekalesia o le Alii ma Lana faʻaaliga tusia. Afai e manaʻo se tasi e faʻalogo i le Atua o fetalai mai, e tatau ona latou faitau le Afioga a le Atua, ma afai o le a latou faʻalogo ia te ia faʻalogo, ona tatau lea ona latou faitau leotele le Upu.

O le autu o le galuega o le Toe Fuataʻiga o le pule a le Alii ma Lana Upu. Na folafola e taʻitaʻi o le galuega o le Toe Fuataʻiga, "Naʻo Tusitusiga Paia," na latou faʻaalia lo latou naunau i le pule a le Tusi Paia, o se Upu faatuatuaina, lava, ma le faʻatuatuaina a le Atua.

O le galuega o le Toe Fuataʻiga o se faʻalavelave na tatau ona ave iai le faʻamuamua i le pule: le Ekalesia poʻo le Mau. E le tetee le au Porotesano i le talaʻaga o le lotu, e fesoasoani i tagata kerisiano e malamalama ai i aʻa o lo latou faatuatuaga. Nai lo lena, o le uiga o le Porotesano i le Mau lava ia, tatou muamua ma sili ona tuuto i le Upu a le Atua ma mea uma o loʻo aʻoaʻoina aua tatou te talitonu o le Upu a le Atua e faʻatuatuaina, lava, ma faʻatuatuaina. O Tusitusiga Paia e fai ma o latou faʻavae, e mafai e tagata kerisiano ona aʻoaʻo mai i Tama o le Ekalesia e pei ona faia e Kalavini ma Luteru, ae le faʻatauaina e le au Porotesano Tama o le Ekalesia poʻo tu ma aga a le Ekalesia i luga aʻe o le Upu a le Atua.

O le fesili o loo taatele i le galuega o le Toe Fuataʻiga o le fesili autu lea poo ai e iai le pule, le Pope, tu ma aga a le ekalesia poʻo le fono a le ekalesia, lagona totino pe naʻo le Mau. Na taʻua e Roma o le pule a le ekalesia na tutu faatasi ma Tusitusiga Paia ma tu ma aga i le tulaga lava e tasi, o lea na avea ai le Mau ma le pope i le tulaga lava e tasi e pei o Tusitusiga Paia ma fono a ekalesia. Na taumafai le Toefuataʻiga a le Porotesano e faia se suiga i nei talitonuga e ala i le tuʻuina atu o le pule i le Upu a le Atua.O se naunautaʻiga i le Mau lava ia e tau atu i le toe mauaina o aʻoaʻoga o le alofa tunoa, aua o le toe foi i Tusitusiga Paia e tau atu i le aʻoaʻoina o le pule silisili ese. o le Atua i Lona alofa tunoa faʻaola.

O iʻuga o le toefuataʻiga
E manaʻomia lava e le Ekalesia le Toe Fuataʻiga e tusa ma le Upu a le Atua, e oʻo lava i le Feagaiga Fou, na iloa e le aufaitau o le Tusi Paia, ua aʻoaʻi e Iesu ia Pita ma Paulo i le faasaʻoina o tagata i Korinito i le 1 Korinito. Aua o tatou, pei ona taʻua e Matini Luteru i le taimi e tasi, o tagata paʻia ma tagata agasala, ma o le Ekalesia e tumu i tagata, e manaʻomia lava e le Ekalesia se Toe Fuataʻiga i le Upu a le Atua.

I le pito i lalo o le Lima La o loʻo i ai le faaupuga Latina, Eclesia Semper Reformanda est, o lona uiga "o le ekalesia e tatau ona toe fuataʻi ia lava". O le Upu a le Atua e le gata i tagata o le Atua taʻitasi, ae faʻatasi foi. E le tatau i le Ekalesia ona folafola le Upu ae faʻalogo pea ile Upu. Fai mai le Roma 10:17, "O le faʻatuatua e sau mai le faʻalogo ma le faʻalogo i le afioga a Keriso."

Na faia e le au Toe Fuataʻiga ni faaiuga na latou faia e le gata i le aʻoaʻoina o Tama o le Ekalesia, e tele lo latou malamalama i ai, ae e ala foi i le suʻesuʻeina o le Upu a le Atua.O le Ekalesia i le taimi o le Toe Fuataʻiga, e pei foi o aso nei, e manaʻomia le Toe Fuataʻiga. Ae e tatau lava ona toe fuataʻi ia lava i le Upu a le Atua. E saʻo Dr. Michael Horton pe a ia faʻamatalaina le manaʻoga e le gata e faʻalogo i le Upu taʻitoʻatasi aʻo tagata uma a o tuʻufaʻatasia lana tala pe a fai mai:

"I le tagata lava ia ma faʻatasi, o le ekalesia e fanau ma tausia ola e ala i le faʻalogo i le Tala Lelei. E maua lava e le lotu meaalofa lelei a le Atua, faʻatasi foʻi ma Lana faʻasaʻoga. E le vavaeʻeseina e le Agaga i tatou mai le Upu ae na te toe aumaia i tatou ia Keriso e pei ona faʻaalia i Tusitusiga Paia. E tatau lava ona tatou toe foʻi i le leo o lo tatou Leoleo Mamoe. O le tala lelei lava e tasi e fausiaina le ekalesia e lagolagoina ma faʻafouina “.

E le faʻatapulaʻaina e le Failauga Semper Reformanda Est, se faʻavae e faʻavae ai le Lima La. Ua i ai le Ekalesia ona o Keriso, o ia ia Keriso ma e mo le faʻasalalauina o le mamalu o Keriso. E pei ona faamatala atili e Dr.Horton:

"A matou faʻaaogaina le faaupuga atoa - 'o le ekalesia toe fuataʻiina e masani lava ona faia suiga e tusa ai ma le Upu a le Atua' - matou taʻutino atu matou te auai i le ekalesia ae le na oi matou lava ma o lenei ekalesia na faia i taimi uma ma faafouina e le Upu a le Atua nai lo le agaga o le taimi.

4 mea e tatau ona iloa e le au kerisiano e uiga ile toe fuataʻiga a le Porotesano
1. O le Porotesano Toefuataiga o se toe faafouina gaioiga e toe fuataʻi le Ekalesia i le Upu a le Atua.

2. O le Porotesano Toe Fuataʻiga na saili e toefuatai Tusitusiga Paia i le ekalesia ma le nofoaga autu o le tala lelei i le olaga o le lotoifale ekalesia.

3. O le Toe Fuataʻiga na aumaia ai le toe mauaina o le Agaga Paia. O John Calvin, mo se faʻataʻitaʻiga, sa lauiloa o se aʻoaʻo lotu o le Agaga Paʻia.

4. O le Toe Fuataʻiga e faʻaititia ai tagata o le Atua ae toʻatele le tagata ma le galuega a le Alii o Iesu. Na taʻua e Augustine, o se olaga lotomaulalo, loto maulalo, loto maulalo, ma na taʻua foi e John Calvin. tautinoga

O le Lima La e le o aunoa ma le taua i le ola ma le soifua maloloina o le Ekalesia, ae maua ai le malosi ma moni faʻaevagelia faʻatuatua ma faʻatinoga. O Oketopa 31, 2020, Porotesano faʻamanatuina le galuega a le Alii i le olaga ma le galuega a le Toe Fuataʻiga. Talosia ia musuia oe e le faʻataʻitaʻiga a tamaloloa ma fafine na muamua atu ia te oe. O i latou o tamaloloa ma fafine sa fiafia i le Upu a le Atua, alofa i tagata o le Atua, ma naunau e fia faʻafouina i le Lotu mo le viiga o le Atua.Faʻatau a latou faʻataʻitaʻiga faʻamalosia le au kerisiano i aso nei e folafola le mamalu o le alofa tunoa o le Atua i tagata uma. , mo lona mamalu.