'O se maturo na maliu talie': O le mafuaʻaga o le patele na faafalepuipuiina e Nazis ma Communists alualu i luma

O le mafuaʻaga o le paia o le patele Katoliko na faafalepuipuiina e le au Nasi ma le au Komunisi, ua alualu i luma ma le faaiuga o le amataga vaega o le ekalesia.

O Fr Adolf Kajpr o se faifeau Jesuit ma o se tusitala foi na falepuipui i le falepuipui o Dachau ina ua uma ona lolomiina mekasini a le Katoliko e faitio i le au Nasi. Tasi le lomiga faʻapitoa i le 1939 sa i ai se faʻamatalaga o loʻo faʻaalia ai le manumalo o Keriso i le oti, ma faʻailoga o le Nazis.

I le lima tausaga talu ona faasaoloto mai Dachau i le 1945, na puʻe faapagota ai Kajpr e le pulega komisi komisi i Prague ma faasalaina i le 12 tausaga i se gulag ona o le tusiaina o tala "faatupu vevesi".

Kajpr na sili atu ma le afa o lona 24 tausaga o avea ma faifeʻau falepuipui. Na maliu o ia i le 1959 i se gulag i Leopoldov, Slovakia.

O le diocesan phase o le Kajpr mafuaʻaga na faʻamutaina ia Ianuari 4. Na faia e le Katinale Dominik Duka se faʻatasiga tele i le falesa o St. Ignatius i Prague e faʻamanatu ai le sauniga.

"Na iloa e Adolf Kajpr le uiga o le taʻuina o le mea moni," o le tala lea a Duka i lana aiga, e tusa ai ma le Czech Jesuit.

O Vojtěch Novotný, o le sui pule o le mataupu a Kajpr, na ia taua, o le faila a le ekalesia a le ekalesia, na auina atu i Roma, e aofia ai ma faamaumauga o faamaumauga, molimau a le tagata lava ia ma faila na aoina mo le iloiloga e le Vatican e faamautu ai pe o Fr. Na maliu Kajpr i lona maliu fasia.

Na tusia e Novotný o le suesueina o le olaga o Fr. Kajpr, "Na ou malamalama pe aisea ua vali ai le au paia Kerisiano i le pupula: latou te susulu atu Keriso ma isi tagata talitonu e tosina atu ia i latou e pei o mogamoga i le malamalama".

Na ia taʻua Fr. Lava upu a Kajpr: "E mafai ona tatou iloa le onana o le tau i le galuega a Keriso, e faʻaalu ai le taimi iina ma le le masani ai ma se ataata, e pei lava o se moligaʻo i luga o le fatafaitaulaga".

I le avea ai o se tusitala ma o se patele, na talitonu Kajpr i le manatu e faapea "e ao ona folafola le Tala Lelei i luga o itulau o nusipepa," o le tala lea a Novotný.

"Na ia fesili ma le iloa lelei, 'Faʻafefea ona mafai ona tatou aumaia le feau atoa o le Keriso mama i tagata o aso nei, ma faʻafefea ona oʻo atu ia latou, faʻafefea ona talanoa ia latou ina ia latou malamalama ai ia i tatou?'"

Kajpr na fanau i le 1902 i le mea ua taʻua nei o le Czech Republic. Na maliliu ona matua i totonu o le tausaga o le tasi ma le isi, ma tuua ai Kajpr matuaoti i le fa tausaga. O le uso o lona tina na tausi ia Kajpr ma ona tuagane, ma aʻoaʻoina i latou i le lotu Katoliko.

Ona o le mativa o lona aiga, na faamalosia ai Kajpr e aluʻese mai le aʻoga ma faigaluega o se tagata aʻoaʻo seevae i lona amataga o tausaga. Ina ua maeʻa le lua tausaga o le tautua militeri i le vaega au a Czechoslovakian i le amataga o lona luasefulu tausaga, sa lesitalaina loa o ia i le aʻoga tulaga lua a le au Jesuit i Prague.

Kajpr na lesitalaina i le Jesuit novitiate i le 1928 ma sa faauuina o se patele i le 1935. Sa galue o ia i le aulotu o St. Ignatius Church i Prague talu mai le 1937 ma sa ia aʻoaʻoina le filosofia i le aʻoga a le ekalesia diocesan.

I le va o le 1937 ma le 1941, sa galue ai o se faatonu o mekasini e fa. O ana lomiga Katoliko na tosina i ai le Gestapo o le na faifai pea ia te ia ona o ana tusitusiga seʻia oo ina taofia o ia i le 1941.

Na faaalu e Kajpr le tele o taimi i le tele o nofoaga o faasalaga a le au Nasi, mai Terezín i Mauthausen ma iu ai i Dachau, lea na ia nofo ai pea seia oo i le tolauapiga a le tolauapiga i le 1945.

I lona toe foi i Prague, na toe amata ai e Kajpr le aʻoaʻoina ma le lolomiga. I ana tusitusiga, na ia tautala tetee ai i le tagata le talitonu i le Atua e leʻi talitonu i le Atua, o Marxism lea na puʻe faapagota ai o ia, ma tuuaia i lona tusia o tala "faatupu vevesi" e le pulega faa-Komunisi. Na molia o ia i le soli tulafono maualuga i le 1950 ma faasalaina ai i le 12 tausaga i gulags.

E tusa ai ma lana sui sui fomaʻi, o isi pagota a Kajpr na molimau mulimuli ane, na tuuto atu e le patele lona taimi i le falepuipui i se matagaluega faalilolilo, faapea foi le aʻoaʻoina o pagota e uiga i filosofia ma tusitusiga.

Na maliu Kajpr i le falemaʻi falepuipui ia Setema 17, 1959, ina ua maeʻa ona maua i le fatu e lua. Na taua e se molimau e faapea, o le taimi lava na maliu ai, sa ata ai lava i se tala tausua.

Na faʻamaonia e le Jesuit Superior General le tatalaina o le Kajpr mafuaʻaga mo le faʻamaoniaina i le 2017. Na amataina aloaia le vaega o le faʻagasologa ia Setema 2019 ina ua maua e Cardinal Duka le faʻatagaga a le epikopo o le Archdiocese lea na maliu ai Kajpr i Slovakia .

"O le auaunaga a le Upu na faaita ai e Kajpr le au mulimuli i le le talitonu i le Atua ma le le talitonu tagata," o le tala lea a Novotný. “Na taumafai le au Nasi ma le au Komunisi e fasioti o ia i le falepuipui umi. Na maliu o ia i le falepuipui ona o lenei sauaga “.

“Sa nutimomoia lona fatu vaivai ina ua lotolotoi o sauaga, sa ata o ia ma le fiafia. O ia o le maliu fasia na maliu ata. "