Kukonana pakati paJohani neEnnoptic Evhangeri

Kana iwe wakakura uchiona Sesame Street, sezvandakaita ini, pamwe wakaona imwe yedzidziso zhinji dzenziyo inoti, “Chimwe chezvinhu izvi hachina kufanana nechimwe; chimwe chezvinhu izvi hachisi che ”. Pfungwa iyi ndeyekuenzanisa zvinhu zvina kana zvishanu zvakasiyana, wobva wasarudza icho chakasiyana zvakasiyana nezvimwe zvese.

Zvinotyisa ndezvekuti, mutambo iwe waunogona kutamba neEvhangeri ina dzeTestamente Itsva.

Kwemazana emakore, vadzidzi veBhaibheri uye vaverengi vese vakacherekedza kupatsanurana kukuru muEvhangeri ina dzeTestamente Itsva. Kunyanya, Evhangeri yaJohani inosiyana munzira dzakawanda kubva kuEvhangeri yaMateu, Mako naRuka. Kupatsanurana uku kwakasimba uye kuri pachena kuti Mathew, Mako naRuka vane zita ravo chairo: Evhangeri Synoptic.

zvakafanana
Ngatiitei chimwe chinhu chakajeka: Ini handidi kuti zviite sekuti Vhangeri yaJohani yakaderera kune mamwe Evhangeri, kana kuti inopokana chero rimwe bhuku reTestamente Itsva. Izvo hazvina kudaro zvachose. Zvamazvirokwazvo, pamwero wakati wandei, Evhangeri yaJohani ine zvakawanda zvakafanana neEvhangeri yaMateu, Mako naRuka.

Semuenzaniso, Evhangeri yaJohani yakafanana neakafananidzirwa Evhangeri mukuti mabhuku mana eEvhesi anotaurira nyaya yaJesu Kristu. Evhangeri imwe neimwe inozivisa iyo nyaya kuburikidza nenhoroondo inorondedzera (kuburikidza nenyaya, nemamwe mazwi), uye zviri zviviri Synoptic Evhangeri naJohani zvinosanganisira zvikamu zvikuru zveupenyu hwaJesu: kuberekwa kwake, hushumiri hwake pachena, kufa kwake pamuchinjiko uye kumuka kwake kubva muguva.

Kudzika zvakadzama, zviri pachena zvakare kuti vese vari vaviri Johane neEvhangeri nhatu dzinoratidza kufamba kwakafanana pavanotaura nyaya yehushumiri hwaJesu paruzhinji uye zviitiko zvikuru zvinotungamira mukurovererwa nekumuka kwake. Ose ari maviri Johane uye Evhangeri nhatu dzokutanga anoratidzira kubatana pakati paJohane Mubhapatidzi naJesu (Marko 1: 4-8; Johane 1: 19-36). Ose ari maviri anoratidza hushumiri hwakareba hwaJesu hwakareba kuGarireya (Mako 1: 14-15; Johane 4: 3) uye ese anotarisa zvakadzama pavhiki rekupedzisira raJesu muJerusarema (Mateo 21: 1-11; Johane 12 : 12-15).

Zvimwechetezvo, Evhangeri nhatu dzokutanga naJohane anoreva zvakawanda zvezviitiko zvimwechetezvo zvakaitika panguva yehushumiri hwaJesu kuruzhinji. Mienzaniso inosanganisira kudyiswa kwezviuru zvishanu (Mako 5.000: 6-34; Johane 44: 6-1), Jesu kufamba pamusoro pemvura (Mako 15: 6-45; Johane 54: 6-16) uye zvakawanda zvezviitiko zvakanyorwa mukati meSvondo rePassion (semuenzaniso Ruka 21: 22-47; Johane 53: 18-2).

Zvinotonyanya kukosha, iwo madingindira erondedzero yenyaya yaJesu anoramba achienderana pane ese maEvhangeri mana. Imwe yeEvangeri inonyora Jesu achipesana nguva dzose nevatungamiriri vezvitendero venguva iyoyo, kusanganisira vaFarise nevamwe vadzidzisi vemutemo. Zvimwechetezvo, yega yeEvangeri inonyora rwendo runononoka uye dzimwe nguva runorwadza rwevadzidzi vaJesu kubva kune vanoda asi mapenzi mapenzi kuvarume vanoshuvira kugara kuruoko rwerudyi rwaJesu muumambo hwekudenga - uye, gare gare, kune varume vakapindura nemufaro uye kusahadzika. pakumuka kwaJesu kuvakafa. Chekupedzisira, yega yeEvangeri inotarisa padzidziso dzaJesu dzakakosha maererano nekudana kwekutendeuka kuvanhu vese, chokwadi chesungano nyowani, hunhu hwaJesu, hunhu hwakakwidziridzwa hwehumambo hwaMwari, zvichingodaro.

Mune mamwe mazwi, zvakakosha kurangarira kuti hapana munzvimbo uye neimwe nzira iyo Vhangeri yaJohani inopesana nerondedzero kana yehunyanzvi mharidzo yeiyo Synoptic Evhangeri nenzira yakasimba. Zvinhu zvinokosha zveiyo nhoroondo yaJesu uye misoro mikuru yehushumiri hwake hwekudzidzisa inoramba yakafanana mumabhuku mana eEvangeri.

misiyano
Tataura izvozvo, pane akatiwandei musiyano pakati peVhangeri raJohani neaMateu, Mako naRuka. Zvirokwazvo, mumwe wemusiyano mukuru une chekufamba kwezviitiko zvakasiyana muhupenyu nehushumiro hwaJesu.

Kunze kwekusiyana-siyana nekusiyana kwemanyorerwo, Evhangeri nhatu dzokutanga dzinonyora zviitiko zvakafanana muhupenyu nehushumiri hwaJesu.Vanotarisisa nguva yenguva yebasa raJesu pachena munzvimbo dzese dzeGarirea, Jerusarema nenzvimbo dzakasiyana siyana. kusanganisira - kusanganisira mazhinji ezvishamiso zvakafanana, hurukuro, kuzivisa kukuru uye mhirizhonga. Chokwadi, vanyori vakasiyana veEvhangeri nhatu dzokutanga vakagara vachironga zviitiko izvi nenzira dzakasiyana nekuda kwezvavanofarira uye nezvinangwa zvavo. zvisinei, mabhuku aMathew, aMako naRuka anogona kunzi anoteera iwo mamwe mavara

Vhangeri raJohn haritevedze iro script. Asi, inofamba kuenda muchiridzwa chegubhu rayo maererano nezviitiko zvarinorondedzera. Kunyanya, Evhangeri yaJohani inogona kukamurwa muzvikamu zvina zvikuru kana mabhuku madiki:

Sumo kana chirevo (1: 1-18).
Bhuku reZviratidzo, iro rinotarisana ne "zviratidzo" zvaJesu zveMesiya kana zvishamiso zvakaitwa kubatsira maJuda (1: 19–12: 50).
Bhuku reKukwidziridzwa, iro rinotarisira kukwidziridzwa kwaJesu naBaba zvichitevera kurovererwa kwake, kuvigwa, uye kumuka (13: 1–20: 31).
Epilogue inotsanangura hushumiri hwamangwana hwaPetro naJohani (21).
Mhedzisiro yacho ndeyekuti nepo manyorerwo eEvangeri achigovana chikamu chikuru chezvinyorwa zvavo maererano nezviitiko zvakatsanangurwa, Evhangeri yaJohani ine chikamu chikuru chezvinhu chakazvimirira pachavo. Muchokwadi, zvikamu makumi mapfumbamwe kubva muzana zvezvinyorwa zvakanyorwa muEvhangeri yaJohani zvinongowanikwa muEvangeri raJohani. Izvo hazvina kunyorwa mune mamwe Evhangeri.

tsanangudzo
Saka tingatsanangure sei chokwadi chekuti Evhangeri yaJohani haifukidze zviitiko zvakafanana naMateu, Mako naRuka? Izvi zvinoreva here kuti Johane akarangarira chimwe chakasiyana muhupenyu hwaJesu - kana kunyangwe kuti Mateo, Mako, naRuka vakakanganisa pane zvakataurwa nezvakaitwa naJesu?

Kana bodo. Chokwadi chiri nyore ndechekuti Johane akanyora vhangeri rake makore makumi maviri mushure maMateu, Mako naRuka vanyora yavo. Nechikonzero ichi, Johane akasarudza kusvetuka uye kusvetuka yakawanda yevhu iyo yaive yatovharwa muEvhangeri nhatu. Aida kuzadza zvimwe zvipenga uye nekupa zvinhu zvitsva. Akapedzawo nguva yakawanda achitsanangura zviitiko zvakasiyana siyana zvakakomberedza svondo rePassion pamberi pekurovererwa kwaJesu - raive vhiki rakakosha kwazvo, sekuziva kwedu ikozvino.

Pamusoro pekuyerera kwezviitiko, chimiro chaJohani chakasiyana zvakanyanya neicho cheEvangeri. Evhangeri yaMateu, Mako naRuka vanonyanya kurondedzerwa munzira yavo. Ivo vanopa geographic marongero, nhamba huru yemavara uye kuwedzera kuwanda kwenhaurirano. Syopoptiki zvakare dzinopira kuti Jesu ainyanya kudzidzisa kuburikidza nemifananidzo uye kubuda kushoma kwekuzivisa.

Evhangeri yaJohani, zvisinei, yakanyanya kujekesa uye kufungidzira. Chinyorwa chakazadzwa nemitauro mirefu, kazhinji kubva mumuromo waJesu.Kune zviitiko zvishoma kwazvo zvinokodzera se "kufamba muchikamu," uye kune kutsvagurudza kwedzidziso zvakanyanya.

Semuenzaniso, kuzvarwa kwaJesu kunopa vaverengi mukana wakakura wekucherechedza mutsauko uripo pakati peVhangeri nhatu dzokutanga naJohane. Mateo naRuka vanotaura nyaya yekuzvarwa kwaJesu nenzira inogona kutambidzwa kuburikidza nemutambo wekuzvarwa - wakazara uine mavara, zvipfeko, maseti, zvichingodaro (ona Mateo 1: 18–2: 12; Ruka 2: 1- 21). Ivo vanotsanangura chaiwo zviitiko zvakateerana.

Evhangeri yaJohani haina chero mavara. Panzvimbo iyoyo, Johane anopa ziviso yezvouMwari yaJesu seShoko ramwari - Chiedza chinopenya murima renyika yedu kunyangwe vazhinji vachiramba kuzvibvuma (Johane 1: 1-14). Mashoko aJohane ane simba uye nhetembo. Maitiro ekunyora akasiyana zvachose.

Mukupedzisira, nepo Evhangeri yaJohani ichipedzisira yataura nyaya imwechete yeiyo evhangeri yeEvopoto, pane mutsauko wakakosha pakati penzira mbiri idzi. Ipapo. Johane akafunga vhangeri rake kuti riwedzere chimwe chinhu chitsva kunhau yaJesu, ndosaka chigadzirwa chake chakapera chakasiyana zvakanyanya nezvakange chiripo kare.