Saint Isaac Jogues neshamwari, Mutsvene wezuva raGumiguru 19

Mutsvene wezuva raGumiguru 19
(† 1642-1649)

Isaac Jogues nevamwe vake ndivo vakafira kutendeka veku North America kondinendi vanozivikanwa zviri pamutemo neChechi. SemuJesuit mudiki, Isaac Jogues, murume wetsika netsika, akadzidzisa mabhuku muFrance. Akasiya iro basa kuti ashande pakati pevaHuron maIndia muNyika Itsva uye muna 1636 iye nevamwe vake, vachitungamirwa naJean de Brébeuf, vakasvika kuQuebec. VaHuron vaigara vachirwiswa nevaIroquois uye mumakore mashoma Baba Jogues vakatorwa neIroquois ndokuiswa mutirongo kwemwedzi gumi nematatu. Tsamba dzake nemadhayari zvinoratidza kuti iye nevamwe vake vakafambiswa sei kubva mumusha kuenda kune mumwe musha, kurohwa kwavakaitwa, kutambudzwa uye kumanikidzwa kutarisa maHuroni avo avakatendeuka vachisungwa nekuurayiwa.

Imwe nzira isingatarisirwi yekutiza yakauya kuna Isaac Jogues kuburikidza neDutch, uye akadzokera kuFrance, aine mamakisi ekurwadziwa kwake. Minwe yakati wandei yainge yadimburwa, kutsengwa kana kupiswa. Pope Urban VIII akamupa mvumo yekupa Misa nemaoko ake akakuvadzwa: "Zvinenge zvichinyadzisa kana muurayiri waKristu akatadza kunwa Ropa raKristu".

Akatambirwa pamba segamba, Madzibaba Jogues vangadai vakagara pasi, vakatenda Mwari nekudzoka kwavo kwakachengeteka, uye vakafa murunyararo kumusha kwavo. Asi kushingairira kwake kwakamudzosera kuzadzikiswa kwehope dzake. Mumwedzi mishoma akakwira chikepe kuenda kunhume dzake pakati pevaHuron.

Muna 1646, iye naJean de Lalande, avo vakapa rubatsiro kumamishinari, vakaenda kunyika yeIroquois vachitenda kuti chibvumirano cherunyararo chachangobva kusainwa chaizoonekwa. Vakatorwa neboka rehondo reMohawk uye musi wa18 Gumiguru Madzibaba Jogues aive tomahawk ndokugurwa musoro. Jean de Lalande akaurayiwa zuva rakatevera muOssernenon, musha uri padyo neAlbany, New York.

Wekutanga wemamishinari eJesuit kuurairwa kutenda aive René Goupil uyo, pamwe naLalande, akange amupa sevhisi. Akarwadziswa pamwe naIsaac Jogues muna 1642, uye akapihwa tomahawked yekugadzira chiratidzo chemuchinjikwa pahuma dzevamwe vana.

Madzibaba Anthony Daniel, uyo aishanda pakati pevaHuron avo vakanga vava kuve maChristu zvishoma nezvishoma, akaurayiwa neIroquois musi wa 4 Chikunguru 1648. Mutumbi wake wakakandirwa muchaperi kwavo, kwakabatidzwa moto.

Jean de Brébeuf aive muJesuit wechiFrench akasvika muCanada aine makore makumi matatu nemaviri uye akashanda ikoko kwemakore makumi maviri nemana. Akadzokera kuFrance apo maBritish akakunda Quebec muna 32 ndokudzinga maJesuit, asi akadzoka pabasa makore mana gare gare. Kunyangwe varoyi vakapomera vaJesuti nekuda kwechirwere chechibhokisi pakati pevaHuron, Jean akagara navo.

Akanyora katekisimo neduramazwi muHuron uye akaona vatendeuki vanosvika zviuru zvisere asati afa muna 7.000. Akatorwa nemaIroquois muSainte Marie, padyo neGeorgian Bay, Canada, Baba Brébeuf vakafa mushure memaawa mana ekutambudzwa zvakanyanya.

Gabriel Lalemant akaita mhiko yechina: kupira hupenyu hwake kumaNative America. Akashungurudzwa zvinotyisa kusvika pakufa pamwe nababa Brébeuf.

Baba Charles Garnier vakapfurwa vakafa muna 1649 vachibhabhatidza vana nema catechumens panguva yeIroquois.

Baba Noel Chabanel vakaurayiwawo muna 1649, vasati vapindura kudaidzwa kwavo kuFrance. Akange azviwana zvakaoma kwazvo kujairana nehupenyu hwehumishinari. Iye aisakwanisa kudzidza mutauro, uye chikafu nehupenyu hwevaIndia zvakamupidigura, uye akatamburawo nekuoma kwemweya mukugara kwake muCanada. Asi zvakadaro akavimbisa kuramba ari muchinangwa chake kusvika parufu rwake.

Aya masere akafira kutenda kubva kuNorth America vakagoneswa muna 1930.

Kufungisisa

Kutenda uye gamba rakasimudza kutenda mumuchinjikwa waKristu munzvimbo dzakadzika dzenyika yedu. Kereke iri kuNorth America yakazvarwa neropa revakafira, sezvakaitika munzvimbo zhinji kwazvo. Hushumiri nezvibayiro zvevatsvene izvi zvinonetsa mumwe nemumwe wedu, zvichiita kuti tishamise kuti kutenda kwedu kwakadzika zvakadii uye kuti chishuwo chedu chekushumira takatarisana nerufu chakasimba zvakadii.