Phapang ea bohlokoa lipakeng tsa Mamosleme a Shiite le a maSunni

Mamoseleme a Sunni le Shia a arolelana litumelo tsa mantlha tsa Boislamo le lingoloa tsa tumelo mme ke lihlotšoana tse peli tse kholo tsa Boislamo. Li fapane, leha ho le joalo, hore karohano e qalile qalong, eseng moeeng, empa ho khethollo ea lipolotiki. Ho theosa le makholo a lilemo, liphapang tsena tsa lipolotiki li hlahisitse mekhoa le maemo a fapaneng a nkileng bohlokoa ba semoea.

Litšiea tse hlano tsa Islam
Litšiea tse hlano tsa Boislamo li bua ka mesebetsi ea bolumeli ho Molimo, kholo ea motho moeeng, ho hlokomela ba nang le lehlohonolo, boitsoaro le boitelo. Li fana ka moralo kapa moralo oa bophelo ba Momoseleme, joalo ka ha litšiea li etsa bakeng sa meaho.

Potso ea boetapele
Karohano pakeng tsa maShiite le Masunni e qalile lefung la Moprofeta Muhammad ka 632. Ketsahalo ena e hlahisitse potso ea hore na ke mang ea tla nka sechaba sa Mamoseleme.

Sunnism ke lekala le leholo ka ho fetisisa ebile e le la nnete la Islam. Lentsoe Sunn, ka Searabia, le tsoa lentsoeng le bolelang "ea latelang lineano tsa Moprofeta".

Mamoseleme a Sunni a lumellana le balekane ba bangata ba Moprofeta nakong ea lefu la hae hore moetapele e mocha a khethoe har'a ba nang le bokhoni ba mosebetsi. Mohlala, kamora lefu la Moprofeta Muhammad, motsoalle oa hae oa hlooho ea khomo le moeletsi, Abu Bakr, e ile ea e-ba khalifa oa pele (mohlahlami kapa motlatsi oa moprofeta) oa sechaba sa Islamic.

Ka lehlakoreng le leng, Mamoseleme a mang a lumela hore boetapele bo ne bo lokela hore ebe bo lutse kahare ho lelapa la Moprofeta, hara ba khethiloeng ke eena kapa hara li-imams tse khethiloeng ke Molimo ka boeena.

Mamoseleme a Shia a lumela hore kamora lefu la Moprofeta Muhammad, boetapele bo ne bo lokela hore bo fetele ka kotloloho ho motsoala le mohoe oa hae, Ali bin Abu Talib. Ho theosa le nalane, Mamoseleme a Shia ha a ka a amohela bolaoli ba baetapele ba khethiloeng ba Mamoseleme, ba khetha ho latela mohala oa li-imams tseo ba lumelang hore li khethiloe ke Moprofeta Muhammad kapa ke Molimo ka boeena.

Lentsoe Shiite ka Searabia le bolela sehlopha kapa sehlopha sa batho ba tšehetsang. Polelo e tsebahalang haholo e khutsufalitsoe ke rahistori Shia't-Ali, kapa "Mokha oa Ali". Sehlopha sena se tsejoa hape e le MaShiite kapa balateli ba Ahl al-Bayt kapa "Batho ba lelapa" (la Moprofeta).

Ka har'a makala a Sunni le Shia, o ka fumana tse supileng. Mohlala, Saudi Arabia, bo-Sunni Wahhabism ke sehlopha se atileng le sa bohloeki. Ka mokhoa o ts'oanang, ho Shiism, Druze ke sehlotšoana sa bokhelohi se lulang Lebanone, Syria le Isiraele.

Mamoseleme a Sunni le Shia a lula kae?
Mamoseleme a Sunni a etsa 85% ea boholo ba Mamoseleme lefatšeng ka bophara. Linaha tse kang Saudi Arabia, Egypt, Yemen, Pakistan, Indonesia, Turkey, Algeria, Morocco le Tunisia ke boholo ba maSunni.

Baahi ba bangata ba Mamoseleme a Shia ba fumanoa Iran le Iraq. Metse e meholo ea Shia e nyane e boetse e fumaneha Yemen, Bahrain, Syria le Lebanon.

Ke libakeng tsa lefats'e moo baahi ba Sunni le Shia ba leng haufi haholo moo likhohlano li ka hlahang. Ho phela hammoho Iraq le Lebanon, ka mohlala, hangata ho ba thata. Liphapang tsa bolumeli li metse ka metso moetlong hoo ho hloka mamello hangata ho lebisang pefong.

Liphapang mokhoeng oa bolumeli
Ho hlaha potsong ea pele ea boetapele ba lipolotiki, likarolo tse ling tsa bophelo ba moea li se li fapana lipakeng tsa lihlopha tse peli tsa Mamoseleme. Sena se kenyelletsa thapelo le litloaelo tsa lenyalo.

Ka kutloisiso ena, batho ba bangata ba bapisa lihlopha tsena tse peli le Mak'hatholike le Maprostanta. Ha e le hantle, li arolelana litumelo tse tloaelehileng empa li etsa ka litsela tse fapaneng.

Ho bohlokoa ho hopola hore leha ho na le liphapang tsa maikutlo le litloaelo, Mamoseleme a Shiite le Sunni a arolelana lingoloa tsa sehlooho tsa tumelo ea Mamoseleme mme ba nkuoa ke ba bangata e le bara ba motho tumelong. Ka 'nete, Mamoseleme a mangata ha a ikhetholle ka ho ipolela hore ke a sehlopha se itseng, empa a khetha ho ipitsa "Mamoseleme".

Boetapele ba bolumeli
Mamoseleme a Shia a lumela hore Imam ha a na sebe ka tlhaho le hore matla a hae ha a na phoso hobane a tsoa ka kotloloho ho Molimo.Ka hona, Mamoseleme a Shia hangata a rapela li-imams e le bahalaleli. Ba nka maeto a ho ea mabitleng le litempelaneng ka tšepo ea hore Molimo o tla ba buella.

Tsamaiso ena e hlalositsoeng hantle ea baruti e ka bapala karolo le litabeng tsa mmuso. Iran ke mohlala o motle moo imam, eseng mmuso, e leng matla a phahameng ka ho fetisisa.

Mamoseleme a Sunni a pheha khang ea hore ha ho na motheo ho Islam bakeng sa sehlopha sa lefa la baeta-pele ba moea mme ka sebele ha ho na motheo oa khumamelo kapa thapelo ea bahalaleli. Ba pheha khang ea hore boetapele ba sechaba ha se tokelo ea tsoalo, empa ke trust e fumanoang le e ka fuoang kapa ea nkuoa ke batho.

Litemana tsa bolumeli le litloaelo
Mamoseleme a Sunni le a Shiite a latela Koran hammoho le Hadith (lipolelo) tsa moprofeta le sunna (meetlo). Tsena ke mekhoa ea mantlha tumelong ea Mamoseleme. Ba boetse ba khomarela litšiea tse hlano tsa Islam: degree, salat, zakat, sawm le hajj.

Mamoseleme a Shia a tloaetse ho ikutloa a hloile metsoalle e meng ea Moprofeta Muhammad. Sena se ipapisitse le maemo le liketso tsa bona lilemong tsa pele tsa khohlano ea boetapele sechabeng.

Bongata ba metsoalle ena (Abu Bakr, Umar ibn Al Khattab, Aisha, jj.) Ba phetile lineano ka bophelo ba Moprofeta le boits'oaro ba semoea. Mamoseleme a Shia a hana lineano tsena mme ha a thehe tloaelo ea bona ea bolumeli bopaking ba batho bana.

Sena ka tlhaho se kenyelletsa liphapang tse ling tsa moetlo oa bolumeli lipakeng tsa lihlopha tsena tse peli. Liphapang tsena li ama likarolo tsohle tse qaqileng tsa bophelo ba bolumeli: thapelo, ho itima lijo, leeto le ho feta.