Re tlameha ho sisinngoa ke liteishene tsa sefapano

Tsela ea sefapano ke tsela e ke keng ea qojoa ea pelo ea Mokreste. Ho joalo, ho thata ho nahana ka Kereke ntle le boinehelo bo nang le lebitso leo. E boetse e tsamaea ka mabitso a mang: "Liteishene tsa sefapano", "Via Crucis", "Via Dolorosa", kapa "liteishene" feela. Tloaelo ena e se e thehiloe, ka makholo a 'maloa a lilemo, ka ho thuisa ka bokhutšoanyane lipapaling tse leshome le metso e mene tsa mahlomola le lefu la Jesu Kreste. Hobaneng ha Bakreste ba huleloa ka matla hakaale ke boinehelo boo? Hobane Jesu o ne a batla hore re be. "Joale a re ho bohle, 'Haeba mang kapa mang a ka ntatela, a ke a itele, a nke sefapano sa hae letsatsi le letsatsi' me a ntatele" (Luka 9:23). Ha Jesu a bua mantsoe "haeba" kapa "tlase," Bakreste ba mamela ka hloko. Hobane ka nako eo Morena oa rona o beha maemo bakeng sa borutuoa ba rona - lintho tse hlokahalang pele ho leholimo.

Mokhoa oa sefapano o ile oa hola butle-butle bophelong ba Kereke. Lefatšeng la Roma, Sefapano e ne e le "tšitiso" (Ba-Galata 5:11). Ho khokhotheloa thupeng e ne e le mokhoa o tlotlollang haholo oa polao: monna o ile a hlobolisoa a hlobotse mme a emisoa sebakeng sa sechaba; o ile a otloa ke majoe le maloanlahla 'me a siuoa a bipetsana butle ha batho ba fetang ka tsela ba soma bohloko ba hae.

Ho khokhotheloa thupeng e ne e ntse e le ntho e tloaelehileng nakong ea makholong a mararo a lilemo a pele a Bokreste, ka hona ho ne ho se bonolo ho balumeli, joalo ka Mohalaleli Paul, ho "ithorisa" (Bag 6:14) ka Sefapano. Bakeng sa batho ba boneng linokoane tse thakhisitsoeng, Sefapano e ne e ka se be ntho e bonolo ho e rata.

Leha ho le joalo ba ne ba mo rata. Boinehelo sefapanong bo aparetse mengolo ea pele ea Bokreste. Mme litlaleho tsa pele tsa leetong li re bontša hore Bakreste ba mamelletse mathata a maholo - ba tsamaea lik'hilomithara tse likete, ho tloha Fora le Spain ho ea Jerusalema - hore ba tsebe ho tsamaea litseleng tsa mahlomola a Jesu: Via Crucis.

Liturgy tsa Jerusalema bakeng sa beke e halalelang li hopotse liketsahalo tsa Passion ea Jesu. Ka Labone le halalelang, mobishopo o ile a etella pele mokoloko oa batho ho tloha Serapeng sa Gethesemane ho ea Kalvari.

Kamora hore Bokreste bo ngolisoe semolao ka 313 AD, baeti ba ne ba lula ba tlala Jerusalema. Via Crucis e ile ea fetoha e 'ngoe ea litsela tse tloaelehileng tsa baeti le bahahlauli. E ile ea likoloha literateng tse patisaneng, ho tloha sebakeng sa Ntlo ea Moemphera ea Pilato ho ea fihla holimo Kalvari ho fihlela lebitleng moo Jesu a neng a huleloa teng.

Ba tsebile joang libaka tsa liketsahalo tsee? Pale ea boholo-holo e re Moroetsana Maria o ile a tsoela pele ho etela libaka tseo letsatsi le letsatsi bophelo bohle ba hae. Ka 'nete, baapostola le moloko oa pele ba ne ba tla ananela mehopolo ea Passion ea Jesu ebe ba e fetisa.

Mohlomong, tsela e hlahile nalaneng ea molomo ea Bakreste ba Palestina le ho epolloa ho hoholo ha baepolli ba lintho tsa khale ba Mofumahali Helena ea inehetseng. Ha ba ntse ba le tseleng, baeti le batataisi ba ile ba emisa libakeng tse 'maloa tseo ka moetlo li amanang le liketsahalo tsa ka Bibeleng - joalo ka moqoqo oa Jesu le basali ba Jerusalema (Luka 23: 27-31) - hammoho le lipono tse ling tse sa tlalehiloeng ka Bibeleng. Likhefutso tsena ka linako tse ling li ne li tsejoa ka Selatine e le liteishene. Lekholong la borobeli la lilemo, e ne e le karolo e tloaelehileng ea leeto la bolumeli la Jerusalema.

Liketelo tse joalo li ile tsa tsebahala ho fihlela mehleng ea Crusader. Butle-butle, liteishene li ile tsa ntlafala. Ehlile, nalane e tlaleha letoto la lihlooho tse fapaneng, tse fapaneng ka palo, litaba le sebopeho.

Ka 1342, Kereke e ile ea fa taolo ea Mafranciscan tlhokomelo ea libaka tse halalelang, 'me ke bo-ralitaba bana ba ileng ba khothaletsa thapelo ea Via Crucis ka cheseho. Hoo e ka bang ka nako ena, bapapa ba ile ba qala ho fana ka tšoarelo ho mang kapa mang ea rapelang ka tieo liteisheneng tsa Jerusalema. Hape ka nako ena, ma-Franciscans a ile a qala ho hasa pina ea Marian e neng e tla qetella e amana haufi le boinehelo: Latin Stabat Mater, e tsebahalang ka Senyesemane ho tsoa ho mantsoe ana:

Sefapanong, a lula setulong sa hae, o ile a emisa 'm'ae ea neng a hlomohile a lla, haufi le Jesu ho fihlela qetellong.

Sengoloa sena se hlahisoa ke Franciscanac, Jacopone da Todi, ea hlokahetseng ka 1306.

Baeti ba tsoang Europe ba ile ba khahloa haholo ke leeto la Jerusalema hoo ba ileng ba nka tsela ho ea hae le bona. Hoo e ka bang lekholong la boXNUMX la lilemo ba ile ba qala ho aha litšoantšo tsa liteishene tse ka likerekeng le matlong a baitlami a naha ea habo bona. Liteishene tse robeli li ne li le maemong a tloaelehileng Jerusalema, empa li ile tsa atoloha ho fihla ho tse ka bang mashome a mararo a metso e supileng Europe.

Tloaelo ena e ile ea tsebahala haholo. Joale bohle - bana ba banyenyane, mafutsana le ba kulang - ba ne ba ka nka leeto la moea la ho ea Jerusalema, ba lebile Via Crucis. Ka tsela e tšoarellang, ba ne ba ka nka sefapano sa bona - joalo ka ha Jesu a laetse - mme ba mo latela ho isa qetellong.

Lekholong la leshome le metso e supileng le leshome le metso e robeli la lilemo, liteishene tsa Sefapano, tse seng li thehiloe lilemong tse leshome le metso e mene, li ne li nkuoa e le lisebelisoa tse tloaelehileng moahong oa kereke. Tse ling li ne li hlakile: litšoantšo tse betliloeng tsa lehong tsa boholo ba bophelo. Tse ling e ne e le lipalo tse bonolo tsa Roma - I ho isa ho XIV - tse betliloeng leboteng la kereke nako le nako. Bapapa ba ile ba fetisetsa litloaelo tse tloaelehileng bakeng sa baeti ba Jerusalema ho Bakreste lefats'e ka bophara, haeba ba rapela liteishene likerekeng tsa bona ka tsela e laetsoeng.

Liteishene li ile tsa tsoela pele ho amahanngoa le taelo ea Ma-Franciscan, mme molao oa Kereke hangata o ne o hloka hore liteishene li kenngoe (kapa bonyane li hlohonolofatsoe) ke moruti oa Franciscan.

"Ekare ha motho a ka ntatela, a ke a itele, a nke sefapano sa hae letsatsi le letsatsi, a ntatele." Jesu o boleletse sena "bohle", ho Bakreste bohle. Mehleng ea pele ea Kereke, mohlomong ho ne ho le bonolo ho tseba boima ba taelo ea hae. Sefapano e ne e se letšoao. E ne e le ntho e tšosang e etsahetseng, hangata, moeling oa toropo. E ne e le lefu le bohloko ka ho fetisisa leo ba neng ba ka le nahana, le emoloang ke batho ba nang le bohlale bo itseng ba tlhokofatso.

Ha Bokreste bo fetoha tumelo ea semmuso ea mmuso, thakhiso e ile ea thibeloa. Ha nako e ntse e feta, boinehelo ba mantlha ba Bokreste, boinehelo ho Sefapano sa Jesu, bo ile ba qala ho hloka ketso ea monahano.

Kajeno, tlhoko ea rona e kholo le ho feta. Hobane re boetse re tšoaelitse lefu le tloaelehileng: ho e koala lipetlele, ho khutsisa bohloko ba eona ka lithethefatsi. Lihlong, metlae le lephoka - litlatsetso tsa polao ea sechaba - ha li utloisisehe. Ena ke tefo ea libe tsa rona tsa letsatsi le letsatsi, empa ke kakaretso, joalo ka mokoloto oa naha, e hole haholo le rona hoo re sitoang ho e sebetsa.

Haeba re rapela ka Via Crucis, re ke ke ra thusa empa ra ferekana. Ka liteishene re atamela, ka lipelong le likelellong tsa rona, ho bohlale ba rona, thato le monahano oa rona, le liketsahalo tse bonoang ke baholo-holo ba rona. Re bona mohlankana a shapuoa ka liphali tse thata tsa letlalo tse koahetsoeng ka likhechana tsa letsopa. Mahetla a hae a tsoang mali, mothapo o mong le o mong o le tala 'me o pepesitsoe, o fuoa sefate se thata sa lehong, se boima ho lekana boima ba motho. O thekesela tlas'a boima ba hae har'a letšoele le soma. Ka thabo, o loha matlapa mme oa khoptjoa, joale o sithabetsoa ke patsi mahetleng a hae. Ho oa ha hae ha ho mo fe phomolo, ha bongata bo ntse bo mo soma ka ho mo raha, ba hata maqeba a hae a matala, ba mo tšoela ka mathe sefahlehong. E tla oa khafetsa. Ha qetellong a fihla moo a eang, bahlorisi ba hae ba phunya methapo e matsohong a hae ka manala a bona, ba mo tiisa sefateng, ebe ba mo phahamisa, ba beha toloki holim'a molamu o mong o motenya o behiloeng o shebile fatše. 'Mele oa hae o fokolisitsoeng o its'etleha ka pele, o hatella moferefere oa hae, o mo sitisa ho hema. E le hore a phefumolohe, o tlameha ho sututsa sepekere monoaneng oa maoto kapa ho hula manala a phunyeletsang matsoho a hae. Phefumoloho e 'ngoe le e' ngoe e tla mo jella bohloko bo fetisisang, ho fihlela a oela, a bipetsana, kapa a lahleheloa ke mali.

Ena ke karolo e thata ea Bokreste: tumelo ea rona e ka se be teng ntle le boinehelo ba sefapano. Baholo-holo ba rona ba ne ba batla ho ama likarolo tsa sefapano sa 'nete. Barab'abo rona ba arohaneng le bona ba rata ho shebella sefapano sa khale se matsaranka.

Tsohle li bonahala li sa mamellehe. Empa Kreste o ile a e mamella mme a tsitlella hore le rona re tlameha ho e mamella. Re ke ke ra phahamisetsoa leholimong haese ka sefapano. Moetlo o re buletse tsela.