'Nete e sa sebetseng lithutong tsa sefapano

Ke nako ea ho tobana le anti-Semitism ho bonono ba kereke.

Kamehla ke 'nile ka khahloa ke tšoantšiso ea liteishene tsa sefapano mme ke kokobetsoa ke ho hopola boikarabello ba ka ba ho bapisoa ha Jesu. Leha ho le joalo, tlhokomeliso ena e loketse ho tla ha re rapela liteisheneng ho fapana le ho bona mesebetsi ea bonono: Seteishene sa sefapano se ka khahla ka takatso le tlhaiso-leseling, ke lintlheng tseo ka linako tse ling re fumanang diabolosi.

Kamora ho qeta lilemo tse ngata ke lutse haufi le ho rapella liteishene, ke sa tsoa hlokomela likokoana-hloko tsa hook. Haesale ke elelloa mekhoa e metle ea Sejuda liteisheneng tsa likereke tse ngata, ho kenyeletsoa melomo e teteaneng esita le linaka. Ka lehlakoreng le leng, ka ho khetholla mokhoa oa hae oa ho ba Mojuda, ka linako tse ling Jesu o na le moriri o bobebe ho feta oa Bajode ba neng ba mo potolohile.

Ntle le litšobotsi tsena tsa nama, ho tloaelehile ho bona molao o thata oa bolumeli o emeloang litšoantšong tsa Bajode ba khale. Liteishene tse ngata li na le litumelo tsa bolumeli ka matsoho a bona a hahelletsoeng haufi haholo, a shebile ka mokhoa o tenang mme a bonya ka ho qosa Jesu kapa a mo sutumelletsa ho Kalvari.

Le ha e bonahala e sa ratehe, liteishene tse ngata, tse ngata li kenyelletsa motho oa bolumeli ba Sejuda ea tšoereng moqolo. Le ha motho a tlameha ho emisa ho se kholoe ka nalane ea likhetho tsa bonono tse entsoeng lits'oants'o tse nyane tse bontšitsoeng seteisheneng ka seng, ho bonahala ho le thata hore mang kapa mang a tle le moqolo oa bolumeli thupeng. (Mofuta ofe o mong oa moqolo e ka ba ofe?) Ka mohlala, seteisheneng sa leshome le motso o mong sa kereke ea ka, mojari o oma ka hlooho moqolong o sa phutholohang, o buisana ka ona le mosebetsi-'moho, mohlomong ho fana ka lebaka la hore Jesu o khokhothetsoe sefapanong ka pel'a bona. Ka seteishene se seng, monna o beha moqolo sefubeng mme o supa ho Jesu ea oeleng.

Sena se feta monahano feela ka ho bontša batho ba 'nete, ba kang Kaifase. Joale ke hobaneng ha letlalo le le teng moo? Ba bang ba ka e nka e le karolo ea ho lahla bolumeli ba Jesu, e seng karolo ea bohlokoa nalaneng ea pholoho ebile e bonahala e sa sebetse. Moqolo ona o ne o sa fane feela ka ho hanoa ke bolumeli bo neng bo le teng, empa o ne o bolela Molao (o tšoarellang haholo ho feta moprista ea phahameng oa hona joale), hape le ba o phelang. Ka puo ea tšoantšetso, boteng ba hae bo supa ka nqane ho baetapele ba Bajude ba mehleng ea Jesu ho beha Bajude bohle molato.

Litsebi tse fapaneng, ho kenyeletsoa Sara Lipton, Ruth Mellinkoff, le Heinz Schreckenberg, ba fumane hore likhopolo tse joalo li atile lithutong tsa Bokreste tsa mehleng ea khale, le lithutong tsa thuto ea bolumeli le litlatsong, 'me li reretsoe ho arola, ho etselletsa le ho nyatsa Bajude. Le ha liteishene tsa likereke tsa Amerika li le ncha haholo, ha ho thata ho nahana hore mekhoa ena ea maiketsetso e ile ea phela hobane ke kamoo baetsi ba litšoantšo - leha ba ne ba sena sepheo se sebe - ba ithutileng ho emela Bajude. Ho ka boleloa se tšoanang ho litsebi tse ling tsa thuto ea bolumeli le baprista.

Ha ke botsa litsebi ka maikutlo a ka, ba bang ha baa ka ba makala ha ba bang ba hana, ba hana maikutlo a ka mabapi le ho nepahala ha lipolotiki. E mong o ile a mpotsa hore na ho ne ho na le Bajode lelapeng leso, bao ho hlakileng hore ba ile ba hlalosa - mme ba sentse maikutlo a ka. Ba bang ba mpolelle hore boteng ba batho ba bolumeli ba Sejuda bo bontša ho latola Jesu ka tumelo ebile ha se thohako e akaretsang ea Bajude. Ba bang ba boletse hore lipolelo tsa kutloelo-bohloko tsa Veronica, basali ba Jerusalema le Joseph oa Arimathea li bonts'itse hore liteishene ha li khahlanong le Bajode.

Ho kanna ha ba le ho hong ka seo, empa hopola tlhahlobo ea The Passion of the Christ e hlokometseng: "Bajode ba lokileng feela e ne e le Bakreste." Hape ho hlahisitsoe ho nna hore ke bona liteishene li le khahlanong le Roma bakeng sa litšoantšo tsa bona tse mabifi. Mohlomong, empa ntlha e ne e tla ba matla le ho feta haeba Baroma e ne e bile liphofu tsa khethollo e mabifi ka lilemo tse likete.

Joalokaha kereke e ntse e bolokile makholo a lilemo, leha ho le joalo, boikarabello ba lefu la Jesu bo oela ho bohle baetsalibe ka linako tsohle, eseng ka ho khetholoha, kapa hona ho hloka toka, ho Bajode. Ha a sheba katekisima ea Roma ea lekholong la leshome le metso e tšeletseng la lilemo, katekisima ea Kereke e K'hatholike e re: "Kereke ha e tsilatsile ho jara Bakreste boikarabello bo boholo bakeng sa mahlomola a bakileng Jesu, boikarabello boo le bona ba atileng ho imetsa Bajuda feela".

Le ha Bakreste ba bangata ba bolela thuto ena ea boikarabello ba batho bohle (ho The Passion of the Christ, matsoho a otlileng manala ho Jesu ke a motsamaisi Mel Gibson ho amohela boikarabello ba hae), ba bangata ba atlehile ho fana ka lintlha tse eketsehileng - kapa, joalo ka Katekisimu e hlokomela, e ikhethileng: beha Bajude molato, ho lebisa ho polao e sehlōhō, polao e sehlōhō, 'me hona joale ho chesa mekoloko le chorase lekholong la bo21 la lilemo Amerika. Litsebi tse ling li pheha khang ea hore bonono ba Bokreste bo bapala karolo ea ho hlohlelletsa lehloeo lena.

Ha ke nahane hore hoo ho etsa hore litsi tsa anti-Semite e be boinehelo: Ke lumela hore ba inehetseng ba bangata ba nahana ka boikarabello ba bona eseng ka Bajude. Empa ke nahana hore ho bohlokoa ho ela hloko taba ea hore liteishene tse ling tsa sefapano, hangata pele ho Vatican II, li kenella lits'ebetsong tse khahlanong le Semitic. Ha re behella ka thoko liqeto tsa liqeto tsa litaki tsa pele, re lokela ho etsa eng ho khopisa liteishene likerekeng tsa rona kajeno?

Joalo ka ha ho lekana, ha ke phehe khang ka ho tlosoa ha bongata kapa ho nkeloa sebaka ke seteishene (leha ho le monate, Washington National Cathedral e sa tsoa tlosa lifensetere tse khabisitsoeng ka likhalase tse nang le litšoantšo tsa balaoli ba Confederate). Ha se liteishene tsohle tsa liteishene tse "molato". Tse ngata li na le moelelo oa setso mme tse ling li ntle. Empa ho bonahala ho le bohlokoa ho nka monyetla ka motsotso o ka rutoang. Ntle le moo, haeba liteishene li reretsoe ho re thusa ho nahanisisa ka sehlabelo sa Jesu, na ha rea ​​lokela ho hlokomela likarolo tse ho tsona - ka boomo, ka ho tseba kapa che - tse khelosang boikarabello ba rona?

Kereke moo ke fumaneng liteishene tsa stereotypical e ne e le moaho o mocha, ntle le pelaelo, liteishene li tlohile ho e kholo. Lifensetere tsa sejoale-joale tse khabisitsoeng moahong o mocha li ne li na le litšoantšo tse ketekoang lefa la Bokreste la Testamente ea Khale la Bokreste. Matlapa a khalase a silafalitsoeng a Melao e Leshome a ne a le haufi le seteishene le mojari oa moqolo oa Seheberu, e leng setšoantšo se hlahisang lipuisano tse monate.

Bonyane, puisano ena e bonahala e le bohlokoa 'me kereke ka boyona e ka fana ka tataiso ea thuto ea bolumeli. Nostra Aetate (Phatlalatso e mabapi le kamano ea Kereke le malumeli ao e seng a Bokreste) e pheha khang ea hore “se ileng sa etsahala Tumelong ea [Jesu] se ke ke sa qosoa ke Bajode bohle, ntle ho khethollo, ka hona se ntse se phela, kapa khahlanong le Bajude ba kajeno. . . . Bajude ha baa lokela ho hlahisoa e le ba lahliloeng kapa ba rohakiloeng ke Molimo, joalo ka ha eka sena se lateloa ke Mangolo a Halalelang ”.

Litokomane tse ling tse tsoang ho babishopo ba Vatican le US li fana ka melao-motheo e tobileng. "Litekanyetso tsa tlhahlobo ea litšoantšiso tsa takatso e matla" ea babishopo li bolela hore "Jesu ha a tšoanela ho tšoantšoa ho fapana le Molao (Torah)". Le ha e bua ka lingoliloeng tsa Passion, ka sebele temoso ena e kenyelletsa bonono ba pono: “Ts'ebeliso ea matšoao a bolumeli e hloka ho nahanisisoa ka hloko. Lipontšo tsa menorah, matlapa a molao le matšoao a mang a Seheberu li lokela ho hlaha papaling eo kaofela 'me li hokahane le Jesu le metsoalle ea hae ka tlase ho Tempele kapa le bahanyetsi ba Jesu. ”Motho a ka nahana hore sena se sebetsa le ho meqolo e neng e tšoeroe ke batho ba bolumeli ba Sejuda liteisheneng.

Joalo ka ha ba bang ba nahana hore ba bona haholo liteisheneng tse ling, kea kholoa ba bang ba bona tse ling hape. Ha se li-station tsohle tseo ke li boneng li e-na le lintho tse khopisang. Liteishene li tšoanela ho hlahlojoa hape, ke liithuti le liphutheho, tlhahlobo e lokelang ho kenyelletsa maikutlo a Bajude.

Khang ea ka e ka akaretsoa ka seo Vatican e se bolelang ka "tsela e nepahetseng ea ho hlahisa Bajude le Bojuda boboleling le katekiseng ea Kereke ea Roma e K'hatholike" e boletse lilemong tse fetang 30 tse fetileng: "Ho potlaka le Bohlokoa ba thuto e nepahetseng, e nang le sepheo le ka nepo ka Sejuda ho ba tšepahalang ba rona le eona e latela kotsi ea anti-Semitism, e lulang e ikemiselitse ho hlaha ka mefuta e fapaneng. Potso ha se feela ea ho felisa mesaletsa ea anti-Semitism e ntseng e ka fumanoa mona le mane har'a ba tšepahalang, empa ho fapana le ho tsosa ho bona, ka mosebetsi oa thuto, tsebo e nepahetseng ea "tlamo" e ikhethileng ka ho felletseng (Nostra Aetate, 4 ) e kenang le rona re le Kereke ea Bajude le ea Sejuda “.

Sebakeng sa ho nyatsa liteishene tsa sefapano kapa kereke, mosebetsi o joalo oa thuto o lokela ho khetholla le ho folisa mofets'e oa nako e telele. Hore na e tsoa aletareng kapa lihlopheng tse nyane, tlhahlobo e joalo e ka ba e sa phutholoheng - karabelo ea ho tlosoa ha liemahale tsa Confederate e nkuoa - empa e lokela ho etsahala. Ha anti-Semitism e hlaha meriting, babishopo ba US kapele ba nyatsa khethollo ea morabe le "neo-Nazism" e hlahileng ka bomalimabe Charlottesville, Virginia. Hape re lokela ho ikemisetsa ho fana ka leseli nalaneng ea rona, haholo-holo se patiloeng ka pel'a mahlo a rona.