Имрӯз мулоҳиза: Як ҷон дар ду бадан

Мо дар Афина аз ҳамон ватан рафтем, ба мисли дарё, ба минтақаҳои мухталиф аз рӯи хоҳиши омӯхтан ва боз ҳам якҷоя, гӯё дар мувофиқа, аммо дар асл бо ихтиёри илоҳӣ.
Пас аз он, ман на танҳо нисбати Базилио бузурги ман нисбати ҷиддияти одатҳояш ва камолот ва хиради суханрониҳояш эҳсос кардам, инчунин ман дигаронро низ водор мекардам, ки ӯро низ ин корро кунанд. Аммо, бисёриҳо ӯро хеле қадр мекарданд, зеро ӯро пештар мешинохтанд ва мешуниданд.
Пас чӣ шуд? Ин тақрибан танҳо ӯ, ҳамаи онҳое, ки ба Афина барои таҳсил меомаданд, чизи муқаррарӣ ҳисобида нашуд, ба дараҷае расидааст, ки ӯро аз шогирдони оддӣ болотар гузоштааст. Ин ибтидои дӯстии мост; аз ин рӯ, омили равобити наздики мо; ҳамин тавр мо ҳисси меҳрубонии ҳамдигарро ҳис кардем.
Вақте ки бо гузашти вақт, мо ниятҳои худро муттаҳид намудем ва фаҳмидем, ки муҳаббати ҳикмат ин чизест, ки мо ҷустуҷӯ карда будем ва сипас мо барои ҳамдигар: рафиқон, хӯрокворӣ, бародарон гаштем. Мо ба ҳамон як некӣ саъй мекардем ва ҳар рӯз идеали умумиамонро боғайратона ва амиқ инкишоф медодем.
Бо ҳамон майлу рағбат мо фаҳмида будем, ки кадоме аз онҳо ҳасадро бедор мекунад; ва ҳеҷ кадоме аз мо ҳасад надорад, ба ҷои тақаллуб қадр карда шуд. Ин рақобати мо буд: на кӣ аввалин буд, балки кӣ ба дигаре иҷозат дод.
Чунин менамуд, ки мо як ҷон дар ду тан дорем. Агар мо ба онҳое, ки ҳама чиз дар ҳама чиз ҳастанд, эътимод надошта бошем, боварӣ дошта бошем, зеро дар ҳақиқат яке дар дигараш буд ва бо дигаре.
Машғулият ва як хоҳиши ҳар дуи онҳо некӯаҳвол буд ва барои умеди оянда сахт мубориза бурд ва худро тавре нишон дод, ки мо аз ин ҷаҳон асир будем, ҳатто пеш аз он ки зиндагии ин ҷаҳонро тарк карда бошем. Чунин буд орзуи мо. Аз ин рӯ, мо ҳаётамон ва рафтори худро ба роҳи аҳкоми илоҳӣ равона кардем ва ҳамдигарро дар муҳаббати некӣ ҷон додем. Ва агар бигӯям, ки мо меъёрҳои дигар будем ва қудрати фарқ кардани некиро аз бадӣ медонистем, моро ба ин андеша айбдор накунед.
Ва вақте ки дигарон унвонҳои волидайнашонро мегиранд ва ё онҳоро аз фаъолиятҳо ва корхонаҳои ҳаёти худ ба даст меоранд, барои мо ҳақиқати олӣ ва шарафи бузург буд ва худро масеҳӣ номидан.