דער רוס ראָוזערי: די סאָוינג פון גרייזאַז
מיר וויסן אַז אונדזער לאַדי קענען ראַטעווען אונדז ניט בלויז פון רוחניות טויט, אָבער אויך פון גשמיות טויט; מיר ווייסן אָבער נישט וויפֿל מאָל אין דער אמתן, און אויף וואָס וועג, זי האָט אונדז געראַטעוועט און געראַטעוועט. מי ר װײס ן אבע ר מי ט זיכערקײט , א ז אונד ז צ ו ראטעװען , נוצ ט ז י אוי ך אז א פשוט ן מיטעל , װ י דע ר ראזאן . עס האט געטראפן פילע מאל. די עפּיסאָודז זענען באמת אַמייזינג. דאָ איז איינער וואָס העלפט אונדז אויך פֿאַרשטיין די נוציקייט פון האָבן און פירן מיט אונדז, אויף אונדזער מענטש אָדער אין אונדזער טאַש, אין אונדזער קעשענע אָדער אין אונדזער מאַשין, די קרוין פון די רוח ראָזאַרי. דאָס איז אַן עצה וואָס קאָס קליין, אָבער קען זיין זייער פרוכטיק, אפילו די ישועה פון גשמיות לעבן, ווי די פאלגענדע עפּיזאָד לערנט.
אי ן ד י יאר ן פו ן דע ר צװײטע ר װעלט־מלחמה , אי ן פראנקרײך , אי ן א צפון־שטא ט פארנומע ן פו ן ד י נאציס , װעלכ ע האב ן גערודפ ט ד י ײד ן צ ו פארניכטן , הא ט געװאוינ ט א ױנג ע ײדיש ע פרוי , װא ס הא ט זי ך שוי ן שוי ן שוי ן איבערגעקער ט אי ן קאטויליזם . די גיור איז פֿאָרגעקומען אַ דאַנק דער פֿרױ פֿון דער מאַדאַנאַ, װי זי אַלײן האָט געזאָגט. או ן ז י הא ט געהא ט פו ן דאנקבארקײ ט א זײע ר גרוים ע איבערגעגעבנקײ ט צ ו דע ר מאדאנע , אוי ך גענומע ן א קול ט פו ן ספעציעל ע ליבשאפ ט צ ו דע ר הײליקע ר ראזערי . אי ר מאמע , אבע ר הא ט זי ך מי ט דע ר טאכטער ס אומגעריםונ ג געבליב ן ײדיש ע או ן אי ז באשלאס ן געװאר ן צ ו בלײבן . בלויז אויף איין נקודה האָט זי נאָכגעפאָלגט אַן אָנשטענדיקן פאַרלאַנג פון איר טאָכטער, דאָס הייסט, דעם פאַרלאַנג צו טראָגן שטענדיק אין בייטל די קרוין פון דער הייליקער ראָז-קאַר.
דערווײַל, אין דער שטאָט, וווּ די מוטער און די טאָכטער האָבן געוווינט, האָבן די נאַציס פֿאַרשטאַרקט זייערע פֿאַרפֿאָלגונגען קעגן די ייִדן. צוליב מורא צו ווערן אנטדעקט, האבן די מאמע און די טאכטער באשלאסן צו טוישן סיי זייער נאמען און סיי די שטאט וואו זיי האבן געוואוינט. זײענדי ק אריבע ר אנדערש , הא ט מע ן טאק ע א גוטע ר צײ ט ניש ט געליט ן קײ ן אנגםטונ ג אדע ר געפאר , האב ן אוי ך אויסגעמעקט , יעדע ר זאך , װא ס הא ט געקענ ט פארראטן , זײע ר באלאנג ט צו ם ײדיש ן פאלק .
אבע ר אנשטא ט אי ז געקומע ן דע ר טאג , װע ן צװ ײ געסטאפא־זעלנע ר האב ן זי ך באװיזן , װײ ל ז ײ האב ן אוי ף א געװיס ן חשד , געמוז ט דורכפיר ן א שװערע ר זוך . די מאמע און די טאכטער האבן זיך געשפירט מיט עגמת נפש, בשעת די נאצישע וועכטער האבן אנגעהויבן לייגן די האנט אויף אלעס, באשלאסן צו רוקן אומעטום צו געפינען עפעס א סימן אדער אנווייזונג, וואס וועט פארראטן דעם אידישן מוצא פון די צוויי פרויען. צווישן אַנדערן האָט איינער פון די צוויי זעלנער דערזען דעם בייטל פון דער מאַמעס, געעפֿנט און אַרויסגעגאָסן דעם גאַנצן אינהאַלט. אוי ך אי ז ארויסגעקומע ן ד י ראזינע ר קרוין ן מי ט דע ר קרוצי , או ן ב ײ דע ר אנזע ן פו ן יענע ר ראזינע ר קרוין , אי ז דע ר סאלדא ט געװע ן פארשטומט , ע ר הא ט זי ך אפגעשפיגלט , עטלעכ ע מאמענטן , דא ן הא ט ע ר גענומע ן ד י קרו ן אי ן דע ר האנט , זי ך געװענד ט צ ו זײ ן באגלײטע ר או ן אי ם געזאגט : « לאָמיר מער נישט פֿאַרלירן די צײַט, אין דעם הויז. מי ר זײנע ן געװע ן א טעות . אויב זיי טראָגן דעם קרוין אין זייער טאַש, זיי זענען זיכער נישט אידן..."
ז ײ האב ן דא ן זי ך געזעגנט , אוי ך אנטשולדיק ט פא ר ד י אומבאקוועמלעכקײטן , או ן אװעק .
די מאמע און די טאכטער האבן זיך ניט ווייניקער דערשטוינט. די קרוין פון די רוח ראָזאַרי האט געראטעוועט זייער לעבן! א צײכן פון דער מאדאנא׳ס אנװעזנהײט איז געװען גענוג, זײ אפצוהיטן פון א עכטן געפאר, פון א שרעקלעכן טויט. וואָס איז געווען זייער דאנקבארקייט צו די מאַדאַנאַ?
לאָמיר עס שטענדיק פירן מיט אונדז
די לערנען וואָס קומט צו אונדז פון דעם דראַמאַטיק עפּיזאָד איז פּשוט און ליכטיק: די קרוין פון די רוח ראָזאַרי איז אַ צייכן פון חסד, עס איז אַ צייכן פון צוריקרופן צו אונדזער באַפּטיזאַם, צו אונדזער קריסטלעך לעבן, עס איז אַ עלאַקוואַנט צייכן פון אונדזער אמונה. און פון אונדזער ריינער און עכט אמונה, דאָס איז, אמונה אין די געטלעך סודות פון די גלגול (פריידיק סודות), פון די גאולה (טרויעריק סודות), פון אייביק לעבן (גלאָריאַס סודות), און הייַנט מיר האָבן אויך געהאט די טאַלאַנט. פון די סודות פון דער התגלות פון משיח ( לייַכטיק סודות).
עס איז אַרויף צו אונדז צו פֿאַרשטיין די ווערט פון דעם ראָוזערי קרוין, צו פֿאַרשטיין זייַן טייַער חסד פֿאַר אונדזער נשמה און אויך פֿאַר אונדזער גוף. טראגט עס ארום האלדז, טראגט עס אין קעשענע, טראגט עס אין די האנט: עס איז שטענדיק א סימן, אז עס קען זיין ווערט א עדות פון אמונה און אהבה צו דער מדונה, און עס קען זיין ווערט פון אלע מינים חסדים און ברכות, פּונקט ווי דער ישועה פון גשמיות טויט זיך קענען אויך זיין ווערט עס.
וויפיל מאל און ווי אפט טראגן מיר - בפרט אויב יונג - נישט אויף אונז אדער מיט אונז טרינקעטן און חפצים, קמיעות און מזל-כימעלעך, וואס טעם איז נאר ווי נישטיקייט און גלייבעכץ? אַלע זאכן וואָס פֿאַר אַ קריסטלעך ווערן בלויז אַ צייכן פון אַטאַטשמאַנט צו ערדישע גאַדלעס, דיסטראַקטינג פון די זאכן וואָס זענען ווערטפול אין די אויגן פון גאָט.
די קרוין פון די ראָזערי איז באמת אַ "זיס קייט" וואָס בינדט אונדז צו גאָט, ווי דער ברוך באַרטאָלאָ לאָנגאָ זאגט, וואָס האלט אונדז פֿאַראייניקטע מיט די מאַדאַנאַ; און אויב מיר פירן עס מיט אמונה, קענען מיר זיין זיכער אַז עס וועט קיינמאָל זיין אָן עטלעכע באַזונדער חן אָדער ברכה, עס וועט קיינמאָל זיין אָן האָפענונג, ערשטער פון אַלע פון די ישועה פון דער נשמה, און טאָמער אויך פון דעם גוף.