Yini amaSikh ayikholelwayo?

UbuSikh yinkolo yesihlanu ngobukhulu emhlabeni. Inkolo yamaSikh nayo ingenye yakamuva kakhulu futhi ibikhona kuphela iminyaka engaba ngu-500. AmaSikh acishe abe yizigidi ezingama-25 aphila emhlabeni jikelele. AmaSikh ahlala cishe kuwo wonke amazwe amakhulu. Cishe ingxenye yesigidi yamaSikh ihlala e-United States. Uma usanda kufika kumaSikhism futhi unelukuluku lokukholelwayo ngamaSikh, nayi eminye imibuzo nezimpendulo ezivamile mayelana nenkolelo yamaSikh nenkolelo yamaSikh.

Ngubani owasungula ubuSikhism futhi nini?
ISikhism yaqala cishe ngo-AD 1500 engxenyeni esenyakatho yePunjab yasendulo, manje eseyingxenye yePakistan. Kusuka ezimfundisweni zikaGugu Nanak owala amafilosofi omphakathi wamaHindu akhulela kuwo. Wenqaba ukuhlanganyela emasikweni amaHindu, waphikisana nohlelo lwezigaba futhi washumayela ngokulingana kwesintu. Elahla inkolo yezithixo nonkulunkulukazi, uNanak waba ngumshayi wezinsimbi ohambahambayo. Waya emzaneni nomzana, wahlabelela edumisa uNkulunkulu munye.

Yini amaSikh ayikholelwayo ngoNkulunkulu nangendalo?
AmaSikh akholelwa kumdali oyedwa ongenakuhlukaniswa nendalo. Ingxenye nokuhlanganyela okuhlanganyelayo, umdali ukhona ngaphakathi kwendalo okugcwele futhi kugcwale kuzo zonke izici zakho konke okukhona. Umdali ubuka futhi anakekele indalo. Indlela yokuzwa uNkulunkulu ingeyendalo nangokuzindla ngaphakathi ngesimilo saphezulu sobuntu obuqondiswe kokungabonakali nokungenamkhawulo, okungapheli kokudala okwaziwa ngamaSikh njengo-Ik Onkar.

Ngabe amaSikh akholelwa kubaprofethi nakwabasanta?
Abasunguli abayishumi beSikhism babhekwa ngamaSikh njengamakhosi angcwele noma abangcwele. Ngamunye wabo unikele kubuSikh ngezindlela ezihlukile. Imibhalo eminingi yeGugu Granth yeluleka lowo ofunayo wokukhanyiselwa okungokomoya ukuthi afune inkampani yabangcwele. AmaSikh abheka imibhalo yeGranth njengoGugu wabo waphakade futhi ngaleyo ndlela ungcwele, noma umhlahlandlela, onemfundo yakhe iyindlela yensindiso engokomoya. Ukukhanyiselwa kubhekwa njengesimo senjabulo sokubona ukuxhumana komuntu kwangaphakathi nomdali nakho konke okudaliweyo.

Ingabe amaSikh ayakholelwa eBhayibhelini?
Umbhalo oNgcwele weSikhism waziwa ngokusemthethweni njengeSiri Guru Granth Sahib. IGranth yivolumu yombhalo equkethe ama-1430 Ang (izingxenye noma amakhasi) amavesi enkondlo abhalwe ku-raag, uhlelo lwakudala lwaseNdiya lwezinyathelo zomculo ezingama-31. UGuru Granth Sahib uhlanganiswe emibhalweni yeSikh, yamaHindu neyeMuslim Gurus. UGranth Sahib umiswe ngokusemthethweni njengoSikh Guru kuze kube phakade.

Ngabe amaSikh ayakholelwa emthandazweni?
Umkhuleko nokuzindla kuyingxenye ebalulekile yeSikhism edingekayo ukunciphisa umphumela we-ego futhi ubophe umphefumulo kuNkulunkulu. Kokubili kuyenziwa, buthule noma ngokuzwakalayo, ngakunye nangamaqembu. E-Sikhism, umthandazo uthatha isimo samavesi akhethiwe emibhalweni yamaSikh ukuze afundwe nsuku zonke. Ukuzindla kutholakala ngokuphindaphinda kaninginingi igama noma ibinzana kusuka emibhalweni.

Ingabe amaSikh akholelwa ekukhonzeni izithombe?
ISikhism ifundisa inkolelo engqikithini yaphezulu engenaso isimo noma isimo esithile, esizibonakalisa ezinhlotsheni eziningi eziningi kakhulu zokuphila. UbuSikh buphikisana nokukhulekelwa kwezithombe nezithonjana njengendawo okugxilwa kuyo nganoma isiphi isici saphezulu futhi akubhekiseli kunoma yiluphi uhlangothi lwabaphathi babantu noma konkulunkulukazi.

Ingabe amaSikh akholelwa ekuhambeni isonto?
Igama elifanele lendawo yokukhonza yamaSikh yiGurdwara. Alukho usuku oluthile olubekelwe izinsizakalo zokukhulekela zamaSikh. Imihlangano nesheduli ihlelelwe ukusebenziseka kwebandla. Lapho okubhaliselwe kukhulu ngokwanele, izinsizakalo zokukhulekela ezisemthethweni zeSikh zingaqala ngo-3 ekuseni ziqhubeke kuze kube ngu-21pm. Ngezikhathi ezikhethekile, izinsizakalo ziqhubeka ubusuku bonke kuze kuse. IGurdwara ivulelekile kubo bonke abantu kungakhathalekile ukuthi ungubani, unokholo noma umbala. Izivakashi eziya kwi-gurdwara kudingeka ukuthi zimboze amakhanda futhi zikhulule izicathulo zazo futhi kungenzeka zingabi notshwala kagwayi emuntwini wazo.

Ingabe amaSikh akholelwa ekubhapathizweni?
E-Sikhism, okulingana nokubhapathizwa kungumkhosi wokuzalwa kabusha we-Amrit. Abaqalayo bakwaSikh baphuza i-elixir elungiselelwe noshukela namanzi ahlanganiswe nenkemba. Abatholayo bavuma ukunikela ngamakhanda abo nokuhlukanisa ubuhlobo nendlela yabo yokuphila yangaphambilini ngesenzo esingumfanekiso sokuzinikela ku-ego yabo. Ama-Initiates alandela ikhodi eqinile yokuziphatha okomoya nokokuziphatha okubandakanya ukugqoka izimpawu ezine zokholo nokugcina zonke izinwele ziqinile kuze kube phakade.

Ngabe amaSikh akholelwa ekuguqukeleni?
AmaSikh awaguquki noma azame ukuguqula lawo ezinye izinkolo. Imibhalo yamaSikh ikhuluma ngemikhuba yenkolo engenamqondo, inxusa ozinikelayo, ngaphandle kokukholwa, ukuthi athole incazelo ejulile neyiqiniso yokomoya yamanani enkolo kunokumane agcine imicikilisho. Ngokomlando, amaSikh avikele abantu abacindezelwe ngokuguqulwa ngenkani. UGugu Teg Bahadar wesishiyagalolunye wanikela ngempilo yakhe ngenxa yamaHindu aguquka ngenkani abe yiSulumane. Indawo yokukhulekela yaseGurdwara noma yeSikh ivulekele bonke abantu ngaphandle kokukholwa. UbuSikh buhlanganisa noma ngubani ngaphandle kombala we-caste noma isivumokholo ofisa ukuguqula indlela yokuphila yamaSikh ngokuzithandela.

Ngabe amaSikh akholelwa ekunikelweni okweshumi?
KwiSikhism okweshumi kubizwa ngokuthi iDas Vand noma ingxenye yeshumi yemali etholwayo. AmaSikh angenza iDas Vand ibe yiminikelo yezimali noma ngezindlela ezahlukahlukene ngokwezindlela zawo, kufaka nezipho zezinto zomphakathi nezinsizakalo ezizuzisa umphakathi wamaSikh noma abanye.

Ngabe amaSikh akholelwa kuDeveli noma amademoni?
Isikripthi seSikh, uGugu Granth Sahib, sibhekisa emadimoni akhulunywa ezinganekwaneni zamaVedic ikakhulukazi ngezinjongo zokubonisa. Akunasistimu yenkolelo eSikhism egxile kumademoni noma emadimoni. Izimfundiso zamaSikh zigxila ku-ego nomphumela wayo emphefumulweni. Ukuzitika ngobugovu obungalawuleki kungenza umphefumulo ubhekane namathonya nezindawo zobumnyama ezihlala emqondweni womuntu.

Yini amaSikh akholelwa kuyo emva kwempilo?
Ukuguquka kwezinto kuyisihloko esivamile eSikhism. Umphefumulo uhamba ngezikhathi eziningi zokuphila emjikelezweni ongapheli wokuzalwa nokufa. Impilo ngayinye umphefumulo ungaphansi kwamathonya ezenzo ezedlule futhi uphonswa kubukhona ngaphakathi kwezindawo ezahlukahlukene zokwazi nezindiza zokuqwashisa. KuSikhism, umqondo wensindiso nokungafi ukukhanyiselwa nokukhululwa emiphumeleni ye-ego ukuze ukufuduka kuphele futhi kuhlangane naphezulu.