IZimbabwe ibhekene nendlala yokufakelwa

Izwe laseZimbabwe libhekene nendlala "eyenziwe ngabantu" ne-60% yabantu eyehluleka ukwanelisa izidingo eziyisisekelo zokudla, kusho isithunywa esikhethekile se-UN ngoLwesine ngemuva kokuhambela izwe laseNingizimu Afrika.

U-Hilal Elver, umlozi okhethekile welungelo lokudla, uhlukanise iZimbabwe phakathi kwamazwe amane aphambili abhekene nokushoda kakhulu kokudla ngaphandle kwezizwe ezindaweni ezingqubuzanayo.

"Abantu baseZimbabwe bafika kancane kancane bezohlushwa yindlala eyenziwe ngabantu," esho ekhuluma nabezindaba eHarare, engeza ukuthi abantu abazizigidi eziyisishiyagalombili bazothinteka lapho kuphela unyaka.

"Namuhla, iZimbabwe ingelinye lamazwe amane angakutholi ukudla," esho ngemuva kohambo lwezinsuku eziyi-11, wengeza ngokuthi ukuvuna okungekuhle kwandiswe yi-490% hyperinflation.

"Cishe abantu abalelwa ku-5,5 million njengamanje babhekene nokuphepha kokudla" ezindaweni zasemakhaya ngenxa yesomiso esihlasele izitshalo, kusho yena.

Abanye abantu ababalelwa ezigidini ezingama-2,2 ezindaweni zasemadolobheni babhekane nokushoda kokudla futhi bebengakwazi nokuthola izinsiza zomphakathi ezisezingeni eliphansi, kubandakanya nezempilo namanzi okuphuza.

"Ekupheleni kwalo nyaka kulindeleke ukuthi isimo sokuphepha kokudla sibe sibi cishe nabantu ababalelwa ezigidini eziyisishiyagalombili abadinga izinyathelo eziphuthumayo zokunciphisa izikhala zokudla nokugcina imali," kusho yena, echaza amanani njengoba "ethukile." ".

IZambia ibhekene nenkinga yezomnotho egcwele, inkohlakalo egcwele umhlaba wonke, ubuphofu kanye nohlelo lwezempilo olonakele.

Umnotho, okhubazeke amashumishumi eminyaka ngokungaphathwa kahle kukaMongameli Robert Mugabe, wehlulekile waphenduka ngaphansi kuka-Emmerson Mnangagwa, owathatha izintambo kulandela ukulandela umbuso owaholela eminyakeni emibili eyedlule.

"Ukuqhekeka kwezepolitiki, izinkinga zezomnotho nezezimali kanye nesimo sezulu esingajwayelekile konke kunomthelela esivivinyweni sokungavikeleki kokudla okwamanje izwe elibhekene nalo njengebhasikidi lesinkwa lase-Afrika," kusho u-Elver.

Uxwayise ukuthi ukungavikeleki kokudla sekukhuphule "ubungozi bokungabikhona kwezidingo zomphakathi nokungavikeleki".

"Ngiphuthuma ngicela uhulumeni kanye nomphakathi wamazwe omhlaba wonke bahlangane ukuzoqeda lesi simo esibucayi ngaphambi kokuba siphenduke isiphithiphithi sangempela emphakathini," kusho yena.

Uthe yena uzibonele mathupha imiphumela elimazayo yezinkinga zomnotho ezinzima emigwaqweni yaseHarare, nabantu belinde amahora amaningi phambi kweziteshi zikagesi, amabhange kanye nabasabalalisi bamanzi. U-Elver uthe usethole nezikhalazo ngokusatshalaliswa kwezidingo zokudla kumalungu aziwayo eZanu-PF emandleni alwa nabasekeli abaphikisayo.

"Ngicela uhulumeni waseZimbabwe ukuthi aphile ngokuzibophezela kwakhe ngokungazibandakanyi nendlala ngaphandle kokubandlululwa," kusho u-Elver.

Okwamanje, uMongameli Mnangagwa uthe uhulumeni uzoguqula izinhlelo zokuqeda uxhaso kummbila, okuyisisekelo sokudla kwibhande laseNingizimu Afrika.

"Udaba lokudla oludliwayo luthinta abantu abaningi futhi asikwazi ukususa uxhaso," kusho yena, ebhekise kuma-cornmeal adliwa kakhulu eZimbabwe.

"Ngakho-ke ngiyayibuyisela ukuze intengo yodliwe nayo yehliswe," kusho umongameli.

“Sinenqubomgomo yokudla esezingeni eliphansi esiyidalayo ukuze siqinisekise ukuthi ukudla okuyisisekelo kuyabiza,” kusho yena.