Inkolo Yomhlaba: Umbono wobuJuda ngokuzibulala

Ukuzibulala kuyiqiniso elinzima ezweni esiphila kulo futhi lihluphe ubuntu ngokuhamba kwesikhathi nokuqoshwa kokuqala okuvela eTanakh. Kepha ubuJuda basebenzelana kanjani nokuzibulala?

umsuka
Ukwenqatshwa kokuzibulala akuqhamuki kumyalo othi "Ungabulali" (u-Eksodusi 20: 13 noDuteronomi 5: 17). Ukuzibulala nokubulala kuyizono ezimbili ezihlukene kubuJuda.

Ngokuya ngezigaba zorabi, ukubulala kuyicala phakathi komuntu nomuntu, nomuntu nendoda, kanti ukuzibulala kumane kuyicala phakathi komuntu nomuntu. Ngalesi sizathu, ukuzibulala kubhekwa njengesono esikhulu kakhulu. Ekugcineni, kubonakala njengesenzo esiphika ukuthi impilo yomuntu iyisipho saphezulu futhi kubhekwa njengokushaya ngempama ebusweni bukaNkulunkulu ukufushanisa isikhathi sokuphila uNkulunkulu asinikeze sona. Emva kwakho konke, uNkulunkulu "wadala (umhlaba) ukuba uhlalwe" (Isaya 45:18).

IPirkei Avot 4:21 (Ethics of the Fathers) nayo ikhuluma ngalokhu:

“Phezu kokuba uzilingiswa, futhi yize uzalwe, futhi yize uphila, futhi yize uzifa, futhi naphezu kwakho uqobo uzozibala bese ubala phambi kweNkosi yamakhosi, oNgcwele, ubusiswe Uyena. "
Ngempela, akukho kuvinjelwa okuqondile kokuzibulala eTorah, kodwa kunalokho kunenkulumo yokuvinjelwa eTalmud yeBava Kama 91b. Ukuvinjelwa kokuzibulala kusekelwe kuGenesise 9: 5, othi, "Futhi-ke, igazi lakho, igazi lezimpilo zakho, ngizolidinga." Lokhu kukholakala ukuthi kufaka nokuzibulala. Ngokunjalo, ngokusho kwencwadi kaDuteronomi 4:15, "Uzovikela impilo yakho ngokucophelela" futhi ukuzibulala bekungeke ukukucabangele.

Ngokusho kukaMaimonides, owathi: "Noma ubani azibulala unecala lokuchithwa kwegazi" (uHilchot Avelut, isahluko 1), akukho ukufa ezandleni zenkantolo ngenxa yokuzibulala, "ukufa kuphela ezandleni zezulu" (Rotzeah 2: 2 -3).

Izinhlobo zokuzibulala
Ngokwedlule, ukulilela ukuzibulala kuvinjelwe, ngaphandle kokukodwa.

"Lesi yisimiso esijwayelekile maqondana nokuzibulala: sithola zonke izaba esingazisho bese sithi wakwenza lokho ngoba esaba kakhulu noma ehlupheka kakhulu, noma ingqondo yakhe yayingalingani, noma wayecabanga ukuthi kulungile ukwenza lokho akwenze ngoba esaba ukuthi uma kungukuthi waphila ngabe wenza ubugebengu ... Kungenzeka kakhulu ukuthi umuntu enze lesi senzo sobuhlanya ngaphandle kokuthi ingqondo yakhe iphazamisekile "(Pirkei Avot, Yoreah Deah 345: 5)

Lezi zinhlobo zokuzibulala zihlukaniswa eTalmud njenge

I-B'daat, noma umuntu ophethe ngokugcwele amandla akhe omzimba nawengqondo lapho ebulala
U-Anuss noma umuntu 'ongumuntu ophoqekile' futhi ongazibophezeli ezenzweni zakhe ukuzibulala

Umuntu wokuqala akakhali ngendlela yendabuko kanti owesibili uyikho. Ikhodi yomthetho wamaJoseph Karo yesiSulumani uShulchan Aruch, kanye neziphathimandla eziningi zezizukulwane zokugcina, sebeke bathola ukuthi iningi labantu abazibulalayo kufanele babe ngabaqeqeshiwe. Ngenxa yalokho, iningi lokuzibulala alithathwa njengelifanele ngezenzo zazo futhi lingadabukelwa ngendlela efanayo nanoma yimuphi umJuda onokufa ngokwemvelo.

Kukhona futhi okuhlukile ekuzibulaleni njengokufela ukholo. Kodwa-ke, ngisho nasezimweni ezimbi kakhulu, ezinye izibalo azizange zivume kulokho okungenziwa lula ngokuzibulala. Okudume kakhulu yindaba kaRabi Hananiah ben Teradyon owathi, ngemuva kokusongelwa ngesikhumba esiseTorah ngabaseRoma futhi wavutha, wenqaba ukufuqa umlilo ukuze asheshise ukufa kwakhe, ethi: "Ubani obeke umphefumulo emzimbeni yiwo. ukuyisusa; akekho umuntu ongumuntu ongazibhubhisa ”(Avodah Zarah 18a).

Ukuzibulala okungokomlando kubuJuda
Ku-1 Samuweli 31: 4-5, uSawule uzibulala ngokuwa ngenkemba yakhe. Lokhu kuzibulala kuvikelwe usizi kusuka engxabanweni yokuthi uSawule wayesaba ukuhlukunyezwa ngamaFilisti uma ebanjiwe, okwakungaholela ekufeni kwakhe kuwo womabili amacala.

Ukuzibulala kukaSamsoni kwabAhluleli 16:30 kuvikelwe njengenkinga ngokuthi kwakuyisenzo sikaKiddush Hashem, noma ukungcweliswa kwegama laphezulu, ukulwa nokuhlanjalazwa uNkulunkulu kobuqaba.

Mhlawumbe izehlakalo ezaziwa kakhulu zokuzibulala ebuJudeni ziqoshwa nguGiuseppe Flavio empini yamaJuda, lapho akhumbula khona ukubulawa kwabantu abaningi ngensolo yamadoda angama-960, abesifazane nezingane enqaba yasendulo yaseMasada ngonyaka ka 73 AD. Ukhunjulwe njengesenzo sobuqhawe sokubulawelwa ukholo phambi kwebutho lamaRoma elalandela. Ngemuva kwalokho, abaphathi borabi bangabaza ubuqiniso balesi senzo sokubulawelwa ukholo ngenxa yenkolelo yokuthi ukube bathunjwa amaRoma, ngabe basindiswa, yize bebenzela ezinye izimpilo zabo njengezigqila zabathumbi babo.

NgeNkathi Ephakathi, izindaba eziningi zokufela ukholo zabhalwa ngaphambi kokubhapathizwa nokufa. Futhi, iziphathimandla zorabi azivumi ukuthi lezi zenzo zokuzibulala zazivunyelwe ngaphansi kwezimo. Ezimweni eziningi, izidumbu zalabo abathathe izimpilo zabo, nganoma yisiphi isizathu, zingcwatshwa onqenqemeni lwamathuna (uYoreah Deah 345).

Thandazela ukufa
UMoridekayi uJoseph wase-Izbica, umfundisi we-Hasidic wekhulu le-XNUMX, waxoxa ngokuthi umuntu uvunyelwe yini ukuthandaza kuNkulunkulu ukuba afe uma kungazwakali ukuzibulala, kepha impilo yokomzwelo iba nzima.

Lolu hlobo lomkhuleko lutholakala ezindaweni ezimbili eTanakh: kusuka kuJona kuJona 4: 4 naku-Elija ku-1 AmaKhosi 19: 4. Bobabili laba baprofethi, benomuzwa wokuthi behlulekile emhlanganweni wabo, isicelo sokufa. UMoridekayi uyayiqonda le mibhalo njengokungavumi kwesicelo sokufa, ethi umuntu akufanele akhathazeke kakhulu ngenxa yokungalungi kwabantu besikhathi sakhe kangangoba umqonda ngaphakathi futhi ufisa ukuthi angabe esaphila ukuze aqhubeke nokubona nokuhlukumezeka kwakhe.

Ngaphezu kwalokho, uHoni uMbuthano wesiyingi wazizwa enesizungu kangangokuba, ngemuva kokuthandaza kuNkulunkulu ukuba amyeke afe, uNkulunkulu wavuma ukumvumela ukuba afe (Ta'anit 23a).