Igcinwe ebumnyameni mayelana nokwesabeka kwe-Auschwitz umndeni wayo, indodakazi ithola izincwadi ezithusayo.

Izinto ezesabekayo ezithusayo ze Auschwitz kuchazwe umndeni emakhadini aphuzi ngesikhathi.

amakamu okuhlushwa

Ubuso be UMarta Seiler ukhala izinyembezi lapho efunda ngonya olushaqisayo amalungu omkhaya wakubo enziwa e-Auschwitz. Egcinwe ebumnyameni, lo wesifazane uthola uchungechunge lwama-postcards aphelile akhuluma ngedrama yokuphila emakamu okusetshenzwa kanzima nama-ghettos aseSoviet.

Uyise kaMarta washona esemncane, futhi unina wayengakaze athi wasinda e-Auschwitz. Lezo zincwadi ziwubufakazi bezinto ezesabekayo okungamelwe zikhohlwe.

Izabella, Umama kaMarta wakhulela eHungary, lapho ashada khona emshadweni ohleliwe no-Erno Tauber. Wabonakala ngemva kwezinyanga ezimbalwa, ngoba umyeni wakhe, ngemva kokuboshwa onogada baseJalimane njengomJuda, washaywa waze wafa.

umndeni wakwaSeiler
Umndeni wakwaSeiler1946

Ebheke emakamu okuqothula

NgoJuni ka 1944 eneminyaka engu-25 nje kuphela, u-Izabella wathunyelwa nabanye besifazane abangamaJuda nezingane eghetto, ukuze badluliselwe e-Auschwitz. Lona wesifazane uthi noma ngubani owaphikisa futhi wenqaba ukuya ngasezindlini zegesi weza ukudubula ngaphandle kokungabaza. Izinkulungwane zabantu zafa kulolo hambo oluyisimangaliso.

Umfazi wasinda emakamu okuqothula kusukela ashintshelwa eBerger-Belsen, ikamu elalingenawo amagumbi okuphehla igesi. Phakathi nohambo ukhumbula ukuthi abaningi ababehamba nabo, manje ababekhathele, bafa futhi waphoqeleka ukuba ahambe ngemizimba yabo. Ekamu, ukwesaba akuzange kuphele, futhi abantu babehlala ngokuthintana nezidumbu ezinqunu ezazilele yonke indawo, ezinobuso obunamathambo obuhlala bugxilile enkumbulo.

Lapho abaseBrithani bekhulula ikamu, lona wesifazane wahlala ezinye izinyanga eziyisithupha esebenza emakhishini elinde amaphepha ayengamnikeza inkululeko nethuba lokubuyela ekhaya.

I-Casa iyatholakala

Kusenjalo ubaba kaMarta Lajos Seiler wayethunyelwe ekamu lokufukuza, lapho amaJuda ayebhekwa ephile saka nanamandla ayemiselwe khona. Izincwadi zomkakhe kuphela ezamnika amandla okuqhubeka. Embozwe ngamanikiniki ebusika baseHungary obushubile, waphoqeleka ukuba akhiphe amaxhaphozi futhi akhe imigwaqo.

Umama ka-Isabella Cecilia kwaba nesiphetho esihlukile. Uyiswe e-ghetto akwaziwa ukuthi kwenzekeni kuye kwaze kwatholakala nekhadi elinesigwebo esingenathemba: "bayasithatha". Udokotela owaziwayo owabuya emakamu okuhlushwa wachaza isiphetho sikaCecilia esidabukisayo. Ngesikhathi owesifazane edluliswa, ubesegule isikhathi eside washona ngesikhathi behamba.

Ekubuyeni kwakhe ku UKistelek, umyeni kaLajos Izabella owabulawa yi-typhoid nenyumoniya washona. UMarta wayeneminyaka engu-5 kuphela lapho eshonelwa uyise. Umama wakhe waphinde washada nomngane wakhe omdala wasebuntwaneni u-Andras. UMarta wahlala nabo waze waba neminyaka engu-18 lapho unina emcindezela ukuba athuthele eLondon, nomalumekazi, ethembele ekuphileni okungcono.

Umlando we I-Seiler, yesithunzi namandla abo, iye yaguqulwa yaba incwadi, ngenxa yomlobi UVanessa Holburn, ababefuna ukuhlonipha inkumbulo yabo, futhi baqinisekise ukuthi izinto ezesabekayo zokuqothulwa kwesizwe azisoze zalibaleka.