Ithini iBhayibhile ngesono?

Kwigama elincinane kangaka, okuninzi kupakishwe kwintsingiselo yesono. Ibhayibhile ichaza isono njengokutyeshela, okanye ukwaphula umthetho kaThixo (1 Yohane 3:4). Ikwachazwa njengokungathobeli okanye ukuvukela uThixo ( Duteronomi 9:7 ) kwanokuzimela geqe kuThixo.” Inguqulelo yantlandlolo ithetha “ukuphosa uphawu” lomlinganiselo ongcwele kaThixo wobulungisa.

I-Amartiology yisebe lezemfundo elithetha ngokufunda ngesono. Phanda ukuba saqala njani isono, siluchaphazela njani uluntu, iindidi ezahlukeneyo kunye namanqanaba esono, kunye nesiphumo sesono.

Nangona imvelaphi yesono ingacacanga, siyayazi ukuba yafika emhlabeni xa inyoka, uSathana, yahenda uAdam noEva kwaye bengamthobeli uThixo (Genesis 3; Roma 5:12). Eyona ngxaki iphambili ibangelwa kukunqwenela komntu ukufana noThixo.

Ke ngoko, sonke isono sineengcambu zonqulo-zithixo: ukuzama ukubeka into okanye umntu endaweni yoMdali. Rhoqo, umntu unguye. Ngelixa uThixo esivumela isono, akanguye umbhali wesono. Zonke izono zizikhubekiso kuThixo kwaye zisahlule kuye (Isaya 59: 2).

Siyintoni isono sokuqala?
Ngoxa ibinzana elithi “isono sokuqala” lingakhankanywa ngokucacileyo eBhayibhileni, imfundiso yamaKristu yesono santlandlolo isekelwe kwiindinyana eziquka iNdumiso 51:5, amaRoma 5:12-21 neyoku- 1 kwabaseKorinte 15:22 . Ngenxa yokona kuka-Adam, isono sangena ehlabathini. UAdam, intloko okanye ingcambu yohlanga loluntu, wabangela ukuba wonke umntu emva kwakhe azalwe ekwimeko yesono okanye ewile. Ngoko ke, isono sokuqala siyingcambu yesono esingcolisa ubomi bomntu. Bonke abantu baye bamkela olu hlobo lwesono ngenxa yesenzo sika-Adam santlandlolo sokungathobeli. Isono sokuqala ngokuqhelekileyo kubhekiselwa kuso ‘njengesono esisizuz’ ilifa.

Ngaba zonke izono ziyalingana noThixo?
Ibhayibhile ibonakala ibonakalisa ukuba kukho amanqanaba esono: ezinye ziyinto ecekisekayo nguThixo kunezinye (Dut. 25: 16; Imizekeliso 6: 16 - 19). Nangona kunjalo, xa kufikwa kwiziphumo ezingapheliyo zesono, zonke ziyafana. Zonke izono, sonke isenzo semvukelo, sikhokelela ekugwetyweni nasekufeni okungapheliyo (KwabaseRoma 6: 23).

Sijongene njani nengxaki yesono?
Sele simisele ukuba isono yingxaki enkulu. Ezi ndinyana ngokungathandabuzekiyo zisishiya:

UIsaya 64: 6 "Sisuke saba njengoyinqambi sonke, kwaye zonke izenzo zethu zobulungisa zifana namadlavu angcolileyo ... (NIV)
KwabaseRoma 3:10-12: … Akukho lungisa, nokuba linye; akukho uqondayo, akukho namnye umquqelayo uThixo. Bonke bakhukulisiwe, baye bephela; Akukho wenza okulungileyo, akukho namnye. (NIV)
KwabaseRoma 3:23: Kuba bonile bonke, basilela eluzukweni lukaThixo.

Ukuba isono siyasahlukanisa noThixo, sigwebela ukufa, sothini na ukuzikhulula kwisiqalekiso sakhe? Ngethamsanqa, uThixo uye walungiselela isicombululo ngoNyana wakhe, uYesu Kristu, amakholwa anokufuna intlawulelo kuye.

Sinokugweba njani ukuba kukho into esisono?
Izono ezininzi ziboniswe ngokucacileyo eBhayibhileni. Umzekelo, iMithetho elishumi isinika umfanekiso ocacileyo wemithetho kaThixo.Banikezela ngemithetho esisiseko yokuziphatha yokomoya neyokuziphatha okuhle. Ezinye iivesi ezininzi ziveza imizekelo yesono ngqo, kodwa sinokwazi njani ukuba into ethile sisono xa iBhayibhile ingacacanga? Ibhayibhile inemikhombandlela ngokubanzi yokusinceda ukuba sigwebe isono xa sinokungaqiniseki.

Ngokwesiqhelo, xa sithandabuza ngesono, utyekelo lwethu lokuqala kukubuza ukuba kukho into engalunganga okanye engalunganga. Ndingacebisa ukuba ucinga kwelinye icala. Endaweni yoko, zibuze le mibuzo esekwe kwiSibhalo:

Ngaba yinto elungileyo kum nakwabanye? Ngaba iluncedo? Ngaba uza kundisondeza kuThixo? Ngaba iya komeleza ukholo lwam kunye nobungqina? (1 Kor. 10: 23-24)
Umbuzo omkhulu olandelayo oza kuwubuza ngulo: ngaba oku kuya kumzukisa uThixo? Ngaba uThixo uya kuyisikelela le nto kwaye ayisebenzisele iinjongo zakhe? Ngaba kuyakonwabisa kwaye kuzukiswe kuThixo? (1 Kor. 6: 19–20; 1 Kor. 10: 31)
Ungaphinda ubuze, ingaba oku kuya kuyichaphazela njani intsapho yam nabahlobo bam? Nangona sinokuba nenkululeko kuKristu kwindawo enye, asifanele sivumele inkululeko yethu ikhubekise umzalwana obuthathaka. ( Roma 14:21; Roma 15:1 ) Kwakhona, ekubeni iBhayibhile isifundisa ukuba sizithobe kwabo banegunya phezu kwethu (abazali, iqabane, umfundisi-ntsapho), sinokubuza: Ngaba abazali bam banengxaki ngale nto? Ngaba ndiya kuyinikela loo nto kwabo banegunya phezu kwam?
Ekugqibeleni, kuzo zonke izinto, kufuneka sivumele izazela zethu phambi koThixo zisikhokelele kokulungileyo nokungalunganga kwimiba engacacanga kakuhle eBhayibhileni. Sinokubuza: ngaba ndinenkululeko kuKristu nesazela esicocekileyo phambi kweNkosi yokwenza nantoni na ebuzwayo? Ngaba umnqweno wam uphantsi kwentando yeNkosi? (Kolose 3:17, Roma 14:23)
Sisiphi isimo sengqondo esifanele sibe naso ngesono?
Inyaniso kukuba, sonke siyona. IBhayibhile ikwenza kucace oku kwizibhalo ezinjengamaRoma 3:23 neyoku- 1 kaYohane 1:10 . Kodwa iBhayibhile ikwathi uThixo usithiyile isono yaye isikhuthaza njengamaKristu ukuba siyeke ukwenza isono: “Abo bazalelwa kwintsapho kaThixo abaqheliseli sono, kuba ubomi bukaThixo bukubo.” ( 1 Yohane 3:9 , NLT ) Enye into eyenza nzima ngakumbi lo mbandela ziindinyana zeBhayibhile ezibonakala zibonisa ukuba ezinye izono azifanelekanga yaye isono asisoloko ‘simnyama nesimhlophe. Siyintoni isono komnye umKristu, umzekelo, isenokungabi sisono komnye umKristu. Ngoko ke, kuzo zonke ezi ngqwalasela, sisiphi isimo sengqondo esifanele sibe naso ngesono?

Yintoni isono esingenakuxolelwa?
UMarko 3:29 uthi: “Ke yena othe wanyelisa uMoya oyiNgcwele, akasayi kuxolelwa; unetyala lesono esingapheliyo. (NIV) Ukugcabhisa ngokuchasene noMoya oyiNgcwele kuyakhankanywa kuMateyu 12: 31-32 nakuLuka 12: 10. Lo mbuzo wesono esingasokuxolelwa ucel'umngeni kwaye udidekile namaKristu amaninzi kwiminyaka edlulileyo.

Ngaba zikho ezinye iintlobo zesono?
Isono esibalelweyo – Isono esibalelweyo sesinye seziphumo ezibini isono sika-Adam esabakho ngaso eluntwini. Isono sokuqala sisiphumo sokuqala. Ngenxa yesono sika-Adam, bonke abantu bangena ehlabathini benemvelo ephosakeleyo. Ngaphezu koko, ityala lesono sika-Adam alibekwanga kuAdam kuphela, kodwa nakubantu bonke abeza emva kwakhe. Oku kubalelwa sisono. Ngamanye amazwi, sonke sifanelwe sisohlwayo esifanayo neso sika-Adam. Isono esibalelweyo sitshabalalisa ukuma kwethu phambi koThixo, ngoxa isono sokuqala sitshabalalisa isimilo sethu. Isono sokuqala nesibalelweyo sisibeka phantsi komgwebo kaThixo.

Izono zokushiywa kunye neKhomishini-Ezi zono zibhekisa kwizono zobuqu. Isono sokuyalelwa yinto esenzayo (esiyenzayo) ngesenzo sokuthanda kwethu ngokuchasene nomyalelo kaThixo.Isono sokushiya kuxa sisilela ukwenza into eyalelwe nguThixo (shiya) ngesenzo sokuthanda.

Izono ezibulalayo kunye nezono ezigwenxa-Izono ezizezokubulala kunye nezomntu ziyimibandela yamaRoma Katolika. Izono ezizezona zibalulekileyo kukuchasene nemithetho kaThixo, ngelixa izono ezinesono zizono ezinzulu apho isohlwayo sokomoya, kukufa ngonaphakade.